Tawrosz piaskowy

Tawrosz piaskowy
	Carcharias taurus
	Rafinesque, 1810
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	chrzęstnoszkieletowe
Podgromada	spodouste
Rząd	lamnokształtne
Rodzina	tawroszowate
Rodzaj	Carcharias; Rafinesque, 1810
Gatunek	tawrosz piaskowy
Synonimy
	Rodzaju: Triglochis Müller & Henle, 1837; Eugomphodus Gill, 1861; Gatunku: Squalus americanus Mitchill, 1815; Squalus littoralis Lesueur, 1818; Squalus littoralis Mitchill, 1818; Squalus macrodus Mitchill, 1818; Carcharias griseus Ayres, 1843; Carcharias tricuspidatus Day, 1878; Carcharias arenarius Ogilby, 1911; Carcharias owstoni Garman, 1913; Odontaspis platensis Lahille, 1928;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; narażony na wyginięcie
	Zasięg występowania

Tawrosz piaskowy^[15], tawrosz^[16] (Carcharias taurus) – gatunek ryby chrzęstnoszkieletowej z rodziny tawroszowatych (Odontaspididae), jedyny przedstawiciel rodzaju Carcharias.

Występowanie

We wszystkich wodach ciepłych mórz, szczególnie preferuje strefę subtropikalną.

Żyje przy dnie, zwykle nad piaszczystym dnem, najczęściej do głębokości 70 m.

Cechy morfologiczne

Osiąga maksymalnie do 3,5 m długości i masę ciała do 180 kg. Ciało wrzecionowate wydłużone, krępe, głowa nieco spłaszczona. Oczy małe owalne bez przesłony migawkowej. Uzębienie w obu szczękach w postaci wąskolancetowatych zębów o gładkim brzegu. Płetwa grzbietowa podwójna, obie części takiej samej wielkości. Płetwy piersiowe długie, mocne. Górny płat płetwy ogonowej sierpowaty.

Grzbiet ciemnoszary, szarobrązowy lub brązowawy z ciemniejszymi nieregularnie rozmieszczonymi plamami, także na bokach. Strona brzuszna jasnoszara, wyraźnie oddzielona od ciemniej zabarwionego grzbietu.

Odżywianie

Żywi się głównie rybami i głowonogami, także skorupiakami.

Rozród

Ryba żyworodna, zapłodniona samica wędruje na poród do najbliżej położonej umiarkowanie ciepłej strefy. Z miotu przeżywa tylko jeden najsilniejszy osobnik, pozostałe są zjadane jeszcze przed porodem, jest to przykład kanibalizmu prenatalnego^[17]. Młode rodzi się w zimie po ciąży trwającej 8–9 miesięcy i w momencie urodzenia mierzy od 95 do 120 cm długości.

Przypisy

↑ Carcharias taurus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ Rafinesque 1810 ↓, s. 10, ryc. xiv, fig. 1.
↑ Rafinesque 1810 ↓, s. 10.
↑ J.P. Müller & J. Henle. Über die Gattungen der Haifische und Rochen nach einer von ihm mit Hrn. Henle unternommenen gemeinschaftlichen Arbeit über die Naturgeschichte der Knorpelfische. „Bericht über die zur Bekanntmachung geeigneten Verhandlungen der Königlichen Preussischen Akademie der Wissenschaften zu Berlin”. Jahrgang 1837, s. 113, 1837. (niem.).
↑ T.N. Gill. Catalogue of the fishes of the eastern coast of North America, from Greenland to Georgia. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 13, s. 60, 1861. (ang.).
↑ S.L. Mitchill. The fishes of New-York, described and arranged. „Transactions of the Literary and Philosophical Society of New-York”. 1, s. 483, 1815. (ang.).
↑ Ch.A. Lesueur. Descriptions of several new species of North American fishes. „Journal of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 1 (2), s. 224, 1818. (ang.).
↑ ^a ^b S.L. Mitchill. Memoir on ichthyology. The Fishes of New-York described and arranged. In a supplement to the Memoir on the same subject, printed in the New-York Literary and Philosophical Transactions (continued). „American Monthly Magazine and Critical Review”. 2 (5), s. 328, 1818. (ang.).
↑ W.O. Ayres. Descriptions of four species of fish from Brookhaven, L. I., all of which are believed to be new. „Boston Journal of Natural History”. 4 (3), s. 293, ryc. xii (fig. 4), 1844. (ang.).
↑ F. Day: The fishes of India; being a natural history of the fishes known to inhabit the seas and fresh waters of India, Burma, and Ceylon. Cz. 2. London: B. Quaritch, 1878, s. 713, ryc. 186 (fig. 1). (ang.).
↑ J.D. Ogilby. Descriptions of new or insufficiently described fishes from Queensland waters. „Annals of the Queensland Museum”. 10, s. 37, 1911. (ang.).
↑ S. Garman. The Plagiostomia (sharks, skates, and rays). „Memoirs of the Museum of Comparative Zoölogy”. 36, s. 24, 1913. (ang.).
↑ F. Lahille. Nota sobre unos peces elasmobranquios. „Anales del Museo Nacional de Historia Natural Bernardino Rivadavia”. 34, s. 324, fig. 13-16, ryc. 3 (górna fig.), 1928. (hiszp.).
↑ D.D. Pollard D.D., A.A. Smith A.A., Carcharias taurus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020 [online], wersja 2020-2 [dostęp 2020-08-23] (ang.).
↑ Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby morskie. Leksykon przyrodniczy. Henryk Garbarczyk i Eligiusz Nowakowski. Warszawa: Świat Książki, 1996. ISBN 83-7129-306-2.
↑ Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982. ISBN 83-215-2103-7.
↑ William C. Hamlett, Allison M. Eulitt, Robert L. Jarrell. Uterogestation and placentation in elasmobranchs. „Journal of Experimental Zoology”. 266, s. 347–367, 1993. DOI: 10.1002/jez.1402660504. (ang.).

Bibliografia

C.S. Rafinesque: Caratteri di alcuni nuovi generi e nuove specie di animali e piante della Sicilia: con varie osservazioni sopra i medesimi. Palermo: Per le stampe di Sanfilippo, 1810, s. 3-69, ryc. i–xx. (wł.).
Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby morskie. Warszawa: Świat Książki, 1996. ISBN 83-7129-306-2.
Carcharias taurus. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. www.fishbase.org [dostęp 11 lipca 2009]

[itis-1] Carcharias taurus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[CITEREFRafinesque1810[https://www.biodiversitylibrary.org/page/47825953_10],_ryc._[https://www.biodiversitylibrary.org/page/47826065_xiv,_fig._1]-2] Rafinesque 1810 ↓, s. 10, ryc. xiv, fig. 1.

[CITEREFRafinesque1810[https://www.biodiversitylibrary.org/page/47825953_10]-3] Rafinesque 1810 ↓, s. 10.

[Müller&Henle-4] J.P. Müller & J. Henle. Über die Gattungen der Haifische und Rochen nach einer von ihm mit Hrn. Henle unternommenen gemeinschaftlichen Arbeit über die Naturgeschichte der Knorpelfische. „Bericht über die zur Bekanntmachung geeigneten Verhandlungen der Königlichen Preussischen Akademie der Wissenschaften zu Berlin”. Jahrgang 1837, s. 113, 1837. (niem.).

[Gill-5] T.N. Gill. Catalogue of the fishes of the eastern coast of North America, from Greenland to Georgia. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 13, s. 60, 1861. (ang.).

[Mitchill-6] S.L. Mitchill. The fishes of New-York, described and arranged. „Transactions of the Literary and Philosophical Society of New-York”. 1, s. 483, 1815. (ang.).

[Lesueur-7] Ch.A. Lesueur. Descriptions of several new species of North American fishes. „Journal of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 1 (2), s. 224, 1818. (ang.).

[Mitchill1818-8] S.L. Mitchill. Memoir on ichthyology. The Fishes of New-York described and arranged. In a supplement to the Memoir on the same subject, printed in the New-York Literary and Philosophical Transactions (continued). „American Monthly Magazine and Critical Review”. 2 (5), s. 328, 1818. (ang.).

[Ayres-9] W.O. Ayres. Descriptions of four species of fish from Brookhaven, L. I., all of which are believed to be new. „Boston Journal of Natural History”. 4 (3), s. 293, ryc. xii (fig. 4), 1844. (ang.).

[Day-10] F. Day: The fishes of India; being a natural history of the fishes known to inhabit the seas and fresh waters of India, Burma, and Ceylon. Cz. 2. London: B. Quaritch, 1878, s. 713, ryc. 186 (fig. 1). (ang.).

[Ogilby-11] J.D. Ogilby. Descriptions of new or insufficiently described fishes from Queensland waters. „Annals of the Queensland Museum”. 10, s. 37, 1911. (ang.).

[Garman-12] S. Garman. The Plagiostomia (sharks, skates, and rays). „Memoirs of the Museum of Comparative Zoölogy”. 36, s. 24, 1913. (ang.).

[Lahille-13] F. Lahille. Nota sobre unos peces elasmobranquios. „Anales del Museo Nacional de Historia Natural Bernardino Rivadavia”. 34, s. 324, fig. 13-16, ryc. 3 (górna fig.), 1928. (hiszp.).

[iucn-14] D.D. Pollard D.D., A.A. Smith A.A., Carcharias taurus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020 [online], wersja 2020-2 [dostęp 2020-08-23] (ang.).

[RM-15] Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby morskie. Leksykon przyrodniczy. Henryk Garbarczyk i Eligiusz Nowakowski. Warszawa: Świat Książki, 1996. ISBN 83-7129-306-2.

[Rutk-16] Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982. ISBN 83-215-2103-7.

[17] William C. Hamlett, Allison M. Eulitt, Robert L. Jarrell. Uterogestation and placentation in elasmobranchs. „Journal of Experimental Zoology”. 266, s. 347–367, 1993. DOI: 10.1002/jez.1402660504. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne