Teatr Polski im. Arnolda Szyfmana w Warszawie

Teatr Polski im. Arnolda Szyfmana
w Warszawie
	; Budynek teatru od strony ul. Karasia
Typ teatru	teatr dramatyczny
Założyciel(e)	Arnold Szyfman
Kierownictwo; artystyczne	Andrzej Seweryn (od 2011)
Data powstania	29 stycznia 1913
Państwo	Polska
Lokalizacja	ul. Kazimierza Karasia 2; 00-327 Warszawa
	Położenie na mapie Warszawy (c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5 Teatr Polski im. Arnolda Szyfmana; w Warszawie
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Teatr Polski im. Arnolda Szyfmana; w Warszawie
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Teatr Polski im. Arnolda Szyfmana; w Warszawie
	52°14′19″N 21°01′11″E/52,238500 21,019850
	Strona internetowa teatru
	Strona w bazie e-teatr.pl

Plakat z wystawienia Irydiona na otwarcie Teatru Polskiego w 1913

Widownia teatru

Scena

Płaskorzeźba przedstawiająca Irydiona na fasadzie budynku

Teatr Polski im. Arnolda Szyfmana w Warszawie – teatr znajdujący się przy ulicy Karasia 2 w Warszawie.

Teatr powstał z inicjatywy Arnolda Szyfmana. Został otwarty 29 stycznia 1913. Pierwszym przedstawieniem był wyreżyserowany przez Szyfmana Irydion Krasińskiego^[1].

Historia

W 1909 Arnold Szyfman wystąpił z inicjatywą wzniesienia w Warszawie nowoczesnego teatru zorganizowanego według najnowocześniejszych europejskich wzorców^[2]. W tym celu utworzono Towarzystwo Akcyjne Budowy i Eksploatacji Teatrów w Królestwie Polskim. Za zebrane przez akcjonariuszy 100 tys. rubli nabyto plac przy ul. Oboźnej i w kwietniu 1912 (wmurowanie kamienia węgielnego) rozpoczęto budowę nowoczesnego gmachu teatru według projektu Czesława Przybylskiego^[2]. Elewację frontową budynku postawiono od strony nowo poprowadzonej ulicy, łączącej ulice Oboźną i Kopernika; początkowo nosiła ona imię Juliusza Słowackiego, a następnie – Kazimierza Karasia.

W teatrze zainstalowano pierwszą w Polsce scenę obrotową^[1].

Teatr otwarto po dziewięciu miesiącach budowy, 29 stycznia 1913. Wystawiono wtedy Irydiona Zygmunta Krasińskiego^[3].

Mimo początkowych trudności Teatr Polski szybko stał się przodującą warszawską sceną, jeśli chodzi o widowiska monumentalne, co należy wiązać przede wszystkim z osobą Leona Schillera. Stworzył on cieszące się dużą popularnością wśród publiczności spektakle Dziadów (z Józefem Węgrzynem – Gustawem-Konradem) i Kordiana. Arnold Szyfman zbudował zespół, który składał się z wielu osobowości, m.in.: Aleksandra Zelwerowicza, Jerzego Leszczyńskiego, Kazimierza Junoszę-Stępowskiego, Józefa Węgrzyna i Stefana Jaracza. Wśród aktorek była m.in. żona Szyfmana – Maria Przybyłko-Potocka. Wielu aktorów zostało zaangażowanych z teatrów krakowskich^[4].

Wybuch I wojny światowej zdezorganizował pracę teatru, gdyż pochodzący z Austro-Węgier aktorzy zostali ewakuowani w głąb Rosji^[5].

II wojna światowa i okupacja niemiecka

W czasie okupacji niemieckiej, 6 października 1940, teatr przemianowano na Theater der Stadt Warschau, a tydzień później zaczął tam działać również jawny Teatr Miasta Warszawy, dający w niektóre dni tygodnia także przedstawienia dla Polaków^[6]. Wystawiano tam zarówno sztuki z repertuaru klasycznego, jak i operetki i komedie muzyczne^[7].

W 1944 budynek teatru został nieznacznie uszkodzony, spłonęła jednak biblioteka, zbiory archiwaliów i scenografii.

Teatr po 1945

17 stycznia 1946 Teatr Polski wznowił działalność Lillą Wenedą w reżyserii Juliusza Osterwy^[8].

Uchwałą Rady Państwa z dnia 14 listopada 1953 r. za wybitne zasługi w dziedzinie sztuki teatralnej, za cenny wkład do polskiej kultury – w związku z 40-leciem pracy Państwowy Teatr Polski w Warszawie odznaczony został Orderem Sztandaru Pracy I klasy^[9].

Powojenną – już upaństwowioną – sceną kierował znów Arnold Szyfman, a także Leon Schiller, Stanisław Balicki, Jerzy Jasieński, Jerzy Kreczmar i Andrzej Krasicki. W repertuarze dominowała klasyka, w zespole grało wiele aktorskich sław, m.in. Władysław Hańcza, Stanisław Jasiukiewicz, Czesław Wołłejko, Ignacy Gogolewski i Nina Andrycz.

Od 1981 dyrekcję objął Kazimierz Dejmek. W teatrze zaczęli pracować tacy artyści jak m.in. Barbara Rachwalska, Barbara Horawianka, Bogdan Baer, Tadeusz Bartosik, Lech Ordon, Ignacy Machowski, Zdzisław Mrożewski, Gustaw Holoubek i Stanisław Zaczyk. Do zespołu dołączył także Tadeusz Łomnicki. W repertuarze jak dawniej dominowała klasyka, m.in. Fredro reżyserowany zarówno przez Dejmka, jak i przez Andrzeja Łapickiego. Dużym uznaniem cieszyła się Zemsta z Tadeuszem Łomnickim w roli Papkina, Rejentem – Machowskim i Cześnikiem – Bartosikiem. Dejmek wystawił także dzieła staropolskie – Żywot Józefa Reja i złożone z anonimowych tekstów Uciechy staropolskie. Sięgnął również po sztuki współczesne, m.in. Maestro Jarosława Abramowa-Newerlyego (ze znakomitą tytułową rolą Ignacego Machowskiego), czy Drzewo Wiesława Myśliwskiego (z kolejną kreacją Machowskiego). Wydarzeniem była także premiera Vatzlava Sławomira Mrożka z Janem Englertem w roli tytułowej.

W 1988 przy budynku teatru, w pobliżu skrzyżowania ul. Karasia z ul. Oboźną, odsłonięto pomnik Leona Schillera^[10].

W 1994, po objęciu przez Kazimierza Dejmka stanowiska ministra kultury, dyrektorem artystycznym został Andrzej Łapicki.

W latach 1995–2009 dyrektorem naczelnym był Jerzy Zaleski, który doprowadził do wybudowania i otwarcia 7 listopada 2009 nowej Sceny Kameralnej.

Od 1999 do czerwca 2010 dyrektorem artystycznym był Jarosław Kilian. Wystawił w teatrze m.in. Igraszki z diabłem Jana Drdy, Sen nocy letniej Szekspira, Don Juana Moliera, Balladynę Słowackiego i Zieloną Gęś Gałczyńskiego.

W lutym 2010 na stanowisko p.o. dyrektora został wybrany Marek Szyjko. We wrześniu 2010 p.o. dyrektora został Jarosław Gajewski^[11], a od stycznia 2011 do sierpnia 2016 był Zastępcą Dyrektora Naczelnego – Dyrektorem Artystycznym. W styczniu 2011 stanowisko dyrektora objął Andrzej Seweryn^[12]. Tworząc linię repertuarową teatru stawia przede wszystkim na ambitną klasykę w opracowaniu najlepszych światowej sławy reżyserów, m.in.: Jacques’a Lassalle’a, Ivana Alexandre’a, Dana Jemmetta.

29 stycznia 2013 Teatrowi Polskiemu nadano imię Arnolda Szyfmana – założyciela i wieloletniego dyrektora sceny^[13].

Dyrekcja teatru

Andrzej Seweryn – Dyrektor Naczelny
Marek Szyjko – Zastępca Dyrektora Naczelnego – Dyrektor ds. Administracyjno-Ekonomicznych

Zespół aktorski

Przypisy

↑ ^a ^b Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 878. ISBN 83-01-08836-2.
↑ ^a ^b Eugeniusz Szwankowski: Teatry Warszawy 1765–1918. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 152. ISBN 83-01-01934-4.
↑ Marian Marek Drozdowski: Warszawiacy i ich miasto w latach Drugiej Rzeczypospolitej. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1973, s. 209.
↑ Eugeniusz Szwankowski: Teatry Warszawy 1765–1918. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 153. ISBN 83-01-01934-4.
↑ Eugeniusz Szwankowski: Teatry Warszawy 1765–1918. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 154. ISBN 83-01-01934-4.
↑ Barbara Król-Kaczorowska: Teatry Warszawy. Budynki i sale w latach 1748–1975. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1986, s. 213. ISBN 83-06-01183-X.
↑ Krzysztof Dunin-Wąsowicz: Warszawa w latach 1939–1945. Państwowe Wydawnictwo Naukowe: 1984, s. 51. ISBN 83-01-04207-9.
↑ Władysław Bartoszewski, Bogdan Brzeziński, Leszek Moczulski: Kronika wydarzeń w Warszawie 1939–1949. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 140.
↑ M.P. z 1953 r. nr 106, poz. 1423.
↑ Irena Grzesiuk-Olszewska: Warszawska rzeźba pomnikowa. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003, s. 166. ISBN 83-88973-59-2.
↑ Uchwała 1436/365/10 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 20 lipca 2010 r.
↑ Uchwała 1496/365/10 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 20 lipca 2010 r.
↑ Warszawa – NaszeMiasto.pl, warszawa.naszemiasto.pl [dostęp 2017-11-27] [zarchiwizowane z adresu 2014-03-05] (pol.).

Linki zewnętrzne

[Encyklopedia-1] Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 878. ISBN 83-01-08836-2.

[Szwankowski152-2] Eugeniusz Szwankowski: Teatry Warszawy 1765–1918. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 152. ISBN 83-01-01934-4.

[3] Marian Marek Drozdowski: Warszawiacy i ich miasto w latach Drugiej Rzeczypospolitej. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1973, s. 209.

[4] Eugeniusz Szwankowski: Teatry Warszawy 1765–1918. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 153. ISBN 83-01-01934-4.

[5] Eugeniusz Szwankowski: Teatry Warszawy 1765–1918. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 154. ISBN 83-01-01934-4.

[6] Barbara Król-Kaczorowska: Teatry Warszawy. Budynki i sale w latach 1748–1975. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1986, s. 213. ISBN 83-06-01183-X.

[7] Krzysztof Dunin-Wąsowicz: Warszawa w latach 1939–1945. Państwowe Wydawnictwo Naukowe: 1984, s. 51. ISBN 83-01-04207-9.

[8] Władysław Bartoszewski, Bogdan Brzeziński, Leszek Moczulski: Kronika wydarzeń w Warszawie 1939–1949. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 140.

[9] M.P. z 1953 r. nr 106, poz. 1423.

[10] Irena Grzesiuk-Olszewska: Warszawska rzeźba pomnikowa. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003, s. 166. ISBN 83-88973-59-2.

[11] Uchwała 1436/365/10 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 20 lipca 2010 r.

[12] Uchwała 1496/365/10 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 20 lipca 2010 r.

[13] Warszawa – NaszeMiasto.pl, warszawa.naszemiasto.pl [dostęp 2017-11-27] [zarchiwizowane z adresu 2014-03-05] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

prowadzone przez MKiDN	Collegium Nobilium (część AT) Teatr Narodowy Teatr Wielki – Opera Narodowa
prowadzone przez województwo mazowieckie	Mazowiecki Teatr Muzyczny im. Jana Kiepury Warszawska Opera Kameralna
prowadzone przez m. st. Warszawa	Ateneum Baj Dramatyczny Guliwer Komedia Kwadrat Lalka Nowy Ochoty Powszechny Rampa Roma TR Warszawa Scena Prezentacje Studio Syrena Współczesny
współprowadzone przez MKiDN oraz m.st. Warszawa	Teatr Żydowski
współprowadzone przez MKiDN oraz województwo mazowieckie	Teatr Polski
prywatne	6. piętro Capitol IMKA Kamienica Polonia Och-Teatr Sabat Studio Buffo

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne