Teatr Polski w Poznaniu

Teatr Polski w Poznaniu

Teatr Polski w Poznaniu
Typ teatru	teatr dramatyczny
Kierownictwo artystyczne	Maciej Nowak (od 2015 roku)
Data powstania	1875 rok
Państwo	Polska
Lokalizacja	Poznań
Strona internetowa teatru

Budynek Teatru Polskiego w Poznaniu

nr rej. A-20 z 18 kwietnia 1958
gmach teatru przed 1907
Państwo	Polska
Miejscowość	Poznań
Adres	ul. 27 Grudnia 8/10
Architekt	Stanisław Hebanowski
Rozpoczęcie budowy	1873
Ukończenie budowy	1875
Położenie na mapie Poznania Budynek Teatru Polskiego w Poznaniu
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Budynek Teatru Polskiego w Poznaniu
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Budynek Teatru Polskiego w Poznaniu
52°24′30,85″N 16°55′25,19″E/52,408569 16,923664
Strona internetowa

Scena z "Wiele hałasu o nic" z Teatru Polskiego w Poznaniu, 1947

Teatr Polski w Poznaniu – teatr dramatyczny działający w centrum Poznania od 1875 roku.

Historia

Lata 1875-1914

Zbudowany w latach 1873–1875 po długoletnich staraniach na uzyskanie zgody rządu pruskiego, według projektu Stanisława Hebanowskiego. Teatr Polski w Poznaniu miał początkowo charakter Sceny Narodowej pod pruskim zaborem. Obecnie jest teatrem miejskim^[1]. Gmach w stylu włoskiego renesansu. Budynek stanął na podwórzu kamienicy w Poznaniu przy ul. 27 Grudnia (wówczas ul. Berlińska). Dziś jest widoczny, ponieważ kamienica frontowa została zburzona (co jest krytykowane, gdyż jego projekt przewidywał umiejscowienie przy zamkniętym dziedzińcu)^[2]. Początkowo pełna nazwa teatru brzmiała Teatr Polski w ogrodzie Potockiego w Poznaniu dla upamiętnienia jednego z darczyńców – Bolesława hrabiego Potockiego, który przekazał swój ogród na rzecz spółki budującej teatr. Pieniądze uzyskane z jego sprzedaży przekazano na zakup parceli pod budowę. Budowa została sfinansowana ze składek społecznych (świadczy o tym napis "Naród Sobie"). Teatr pełnił ważną funkcję w zachowaniu polskości, będąc stałą sceną, na której wystawiano w języku polskim, od 1925 roku obowiązuje skrócona nazwa – Teatr Polski w Poznaniu. Uroczyste otwarcie teatru z udziałem licznie zgromadzonej widowni, nastąpiło o godzinie 19 w dniu 21 czerwca 1875 roku a otwarcia i krótkiej przemowy, dokonał Prezes Honorowy, Adolf Rafał Bniński. "Po małej przerwie rozpoczęło się widowisko sceniczne: Wąsy i peruka Józefa Korzeniowskiego, wykonane siłami amatorskiem i zakończone żywym obrazem, przedstawiającym Obronę Trembowli"^[3].

"25 września 1875 roku ma miejsce uroczysta inauguracja stałej sceny zawodowej spektaklem Zemsty Fredry; okolicznościowy prolog napisał Józef Kościelski, zagrano też jeden z polonezów Chopina i specjalną kompozycję Henryka Jareckiego; dyrekcję na dwa sezony objęli dwaj aktorzy galicyjscy: Karol Doroszyński ze Lwowa i Władysław Terenkoczy z Krakowa; po ustąpieniu Terenkoczego Doroszyński prowadził teatr do 1881 roku^[4]" – prof. Dobrochna Ratajczakowa "Teatr Polski w Ogrodzie Potockiego".

Pierwszy sezon teatralny zaplanowano z myślą o widzach z warstwy ziemiaństwa i inteligencji. Kolejne jednak przygotowywano już myśląc o potrzebach największej publiczności – ubogiego mieszczaństwa. Teatr Polski stał się „teatrem ludowym”, grając polskie komedie kontuszowe, moralizatorskie wodewile oraz wystawiając sceny z historii ojczyzny. Taki charakter teatru zachował się do początku wieku XX. Do czasu wybuchu I wojny światowej program skupiał się na widowni mieszczańskiej.

Lata dwudzieste i okres powojenny

W okresie dwudziestolecia międzywojennego teatr, pod kierownictwem Bolesława Szczurkiewicza, z powodzeniem rywalizował z Teatrem Nowym i innymi poznańskimi scenami^[5]. W 1929 (na PeWuKę) gmach zmodernizowano i dobudowano przedsionek wejściowy z kasami (autorem projektu był Stefan Cybichowski)^[6].

Gmach ocalał w czasie II wojny światowej i teatr wznowił swoją działalność w kwietniu 1945 roku. Inauguracja pierwszego po okupacji niemieckiej sezonu nastąpiła 27 kwietnia 1945 (piątek), kiedy to zagrano sztukę Uciekła mi przepióreczka autorstwa Stefana Żeromskiego w reżyserii zbiorowej. Zagrali m.in. Aleksander Dzwonkowski, Józef Kostecki i Zygmunt Noskowski. Aktorzy występowali w większości we własnych ubraniach. Na widowni zasiedli m.in. Feliks Widy-Wirski i Feliks Maciejewski. Odśpiewano też hymny – polski i radziecki^[7]. W powojennych latach scena Teatru Polskiego była jedną z najciekawszych w Polsce. Nawiązano współpracę ze scenografami: Janem Kosińskim, Andrzejem Cybulskim i Andrzejem Stopką. W czasach powszechnego socrealizmu we wszelkich dziedzinach życia, za sprawą Wilama Horzycy kierującego sceną w latach 1948-1951, mówiło się o Teatrze Polskim, że to jedno z nielicznych miejsc, w którym uprawia się prawdziwy teatr.

Filią poznańskiego Teatru Polskiego był Teatr im. Juliusza Osterwy w Gorzowie Wielkopolskim (w latach 1948-1960^[8]) oraz Teatr Nowy w Poznaniu (w latach 1962-1972^[9]).

Sceny

• Duża Scena
• Malarnia – scena kameralna teatru otwarta w połowie lat 80. XX wieku, mieści ponad 100 osób.
• Galeria – scena przeznaczona jest przede wszystkim na prezentacje małoobsadowych spektakli, współczesnej, najnowszej dramaturgii, a także czytań scenicznych w ramach projektu „Nowe stulecie – nowe dramaty”. Widownia Galerii mieści 40 osób.
• Piwnica pod Sceną – przestrzeń otwarta pod kierownictwem artystycznym Macieja Nowaka (2015)^[10][11].

Projekty teatralne

• Europejskie Spotkania Teatralne „Bliscy Nieznajomi” – pierwszy w Poznaniu międzynarodowy festiwal teatrów repertuarowych, którego tematyczna formuła jest głosem w dyskusji na temat aktualnych problemów z zakresu historii, kultury i wzajemnych relacji między narodami Europy.
• Ogólnopolski Konkurs Polskiej Dramaturgii Współczesnej „Metafory Rzeczywistości” – ideą konkursu jest połączenie oryginalnej twórczości dramaturgicznej z praktyczną realizacją teatralną. Po każdej edycji konkursu jeden z finałowych tekstów zostaje wystawiony w Teatrze Polskim w następnym sezonie.
• Nowe stulecie – nowe dramaty – składają się na nie cykliczne spotkania poświęcone współczesnej dramaturgii europejskiej. W ramach spotkań organizowane są próby czytane tekstów dramaturgów uznanych w swoich rodzinnych krajach i za granicą. Często dramaty, które przybliża widzom Teatr Polski w Poznaniu, są pierwszą prezentacją w języku polskim. Publiczność ma również okazję porozmawiać z autorami lub tłumaczami prezentowanych sztuk.
• Dawne dramaty – nowe czytania – którego celem jest ukazanie klasyki w nowym świetle, odczytanie jej poprzez doświadczenia i sposób widzenia współczesnego świata przez młodych reżyserów.

Kierownictwo artystyczne Teatru Polskiego

Dyrektorzy

XIX wiek

• 1. Karol Doroszyński (1875–1881)
• 2. Łucjan Kościelecki (1881–1882)
• 3. Aleksander Podwyszyński (1882–1883)
• 4. Franciszek Dobrowolski (1883–1896)
• 5. Edmund Rygier (1896–1908)

XX wiek

• 6. Andrzej Lelewicz (1909–1912)
• 7. Nuna Młodziejowska-Szczurkiewiczowa (1912–1914)
• 8. Bogumił Bieczyński (1916–1918)
• 9. Bolesław Szczurkiewicz (1918–1933)
• 10. Robert Boelke (1933–1938)
• 11. Władysław Stoma (1938–1939, 1945–1948)
• 12. Wilam Horzyca (1948–1951)
• 13. Tadeusz Muskat (1951)
• 14. Władysław Woźnik (1951–1953)
• 15. Aleksander Gąssowski (1953–1956)
• 16. Roman Sykała (1956–1958)
• 17. Tadeusz Byrski (1958–1959)
• 18. Jan Perz (1959–1963)
• 19. Marek Okopiński (1963–1967)
• 20. Jerzy Zegalski (1967–1970)
• 21. Andrzej Ziębiński (1970–1971)
• 22. Zbigniew Pawlak (1971–1973)
• 23. Roman Kordziński (1973–1981)
• 24. Mikołaj Grabowski (1981–1982)
• 25. Grzegorz Mrówczyński (1982–1993)
• 26. Zbigniew Jaśkiewicz (1993–1997)
• 27. Lech Raczak (1997–1998)
• 28. Waldemar Matuszewski (1998–2000)^[12]
• 29. Andrzej Szczytko (2000)^[13]
• 30. Paweł Wodziński (2000–2003)^[14]

XXI wiek

• 31. Paweł Szkotak (2003–2015)
• 32. Marcin Kowalski (od 2015)

Wicedyrektorzy

XIX wiek

• 1. Władysław Terenkoczy (1875–1877)
• 2. Józef Rychter (1883–1884)

XX wiek

• 3. Bolesław Szczurkiewicz (1912–1914)
• 4. Roman Żelazowski (1920–1922)
• 5. Teofil Trzciński (1932–1933)
• 6. Maksymilian Piotrowski (1933–1938)
• 7. Irena Byrska (1958–1959)
• 8. Jerzy Stasiuk (1993–1995)
• 9. Lech Raczak (1995–1997)
• 10. Andrzej Szczytko (1998–2000)
• 11. Paweł Łysak (2000–2003)

XXI wiek

• 12. Joanna Nowak (2003–2013)
• 13. Maciej Nowak (od 2015)

Zespół artystyczny Teatru Polskiego

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Teatru Polskiego

Poznań – Osiedle Stare Miasto

Obszary Systemu Informacji Miejskiej	Centrum Dzielnica Cesarska Garbary (Grochowe Łąki) Grobla Piaski Piekary Przepadek Rybaki Święty Marcin Święty Wojciech Chwaliszewo Stare Miasto
Osiedla mieszkaniowe	Osiedle Nad Wartą Osiedle robotnicze na Czartorii Zespół domów profesorskich przy ul. Libelta Zespół domów urzędniczych przy ulicy Kościuszki Zespół mieszkaniowy przy Placu Bernardyńskim
Atrakcje turystyczne	Fontanna Prozerpiny Odwach Pałac Anderschów Pałac Działyńskich Pałac Górków Pałac Mielżyńskich Pręgierz Ratusz Stary Browar Studzienka Bamberki Waga miejska Zamek Cesarski Zamek Królewski
Teatry	Polski Teatr Tańca Scena na Piętrze Teatr Animacji Teatr Ósmego Dnia Teatr Muzyczny Teatr Polski Teatr U Przyjaciół Teatr Wielki im. Stanisława Moniuszki
Kina	Kino Apollo Kino „Malta” Kino „Muza” Kino Pałacowe Multikino Stary Browar
Miejsca kultu religijnego	Kościół św. Antoniego Padewskiego Kościół Bożego Ciała Kościół św. Franciszka Serafickiego Kościół św. Józefa Kościół św. Marcina Kościół Matki Boskiej Nieustającej Pomocy, św. Marii Magdaleny i św. Stanisława Biskupa Kościół Najświętszego Serca Jezusowego i Matki Boskiej Pocieszenia Kościół Najświętszego Zbawiciela Kościół Najświętszej Krwi Pana Jezusa Kościół Najświętszej Marii Panny Wspomożycielki Wiernych Kościół Najświętszej Maryi Panny Królowej Różańca Świętego Kościół Przemienienia Pańskiego Kościół Świętego Krzyża Kościół św. Wojciecha Kościół Wszystkich Świętych Synagoga
Targowiska	Plac Bernardyński Plac Wielkopolski
Stacje kolejowe	Poznań Garbary

(c) Diego Delso, CC BY-SA 4.0

• nawiasy grupują części miasta położone w tym samym obszarze SIM Portal:Poznań
• Wikiprojekt:Poznań