Teatr im. Ludwika Solskiego w Tarnowie

Ten artykuł należy dopracować: od 2018-01 → zweryfikować treść i dodać przypisy, od 2018-01 → zaktualizować na podstawie najświeższych informacji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Teatr im. Ludwika Solskiego

Siedziba Teatru im. Ludwika Solskiego (2011)
Teatr im. Ludwika Solskiego w Tarnowie
Typ teatru	teatr dramatyczny
Kierownictwo artystyczne	Matylda Baczyńska
Data powstania	1945
Państwo	Polska
Lokalizacja	ul. Adama Mickiewicza 4 33-100 Tarnów
Położenie na mapie Tarnowa Teatr im. Ludwika Solskiego
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Teatr im. Ludwika Solskiego
Położenie na mapie województwa małopolskiego Teatr im. Ludwika Solskiego
50°00′56,8800″N 20°59′15,0000″E/50,015800 20,987500
Strona internetowa teatru
Strona w bazie e-teatr.pl

Teatr im. Ludwika Solskiego w Tarnowie – samorządowa instytucja kultury zlokalizowana w Tarnowie, w Polsce. Teatr dramatyczny rozpoczął działalność w 1945 roku; na siedzibę teatru wyznaczono budynek byłego Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”.

Historia

Nazwa

Po zakończonej wojnie zorganizowano w mieście działalność teatralną w ramach powstałego Miejskiego Domu Kultury^[1]. Wkrótce po pierwszej powojennej premierze przemianowano MDK w Teatr Miejski im. Ludwika Solskiego w Tarnowie. Na używanie swego nazwiska w nazwie teatru, Ludwik Solski wyraził osobistą zgodę. Teatr zainaugurował pracę w dniu 28 października 1945 premierą Zemsty Aleksandra Fredry, a inscenizację wyreżyserował sam Solski, który wystąpił także w roli Dyndalskiego^[1]. W latach 1957–1975 działał pod nazwą Państwowy Teatr Ziemi Krakowskiej im. Ludwika Solskiego. W okresie 1975–2012 funkcjonował jako Tarnowski Teatr im. Ludwika Solskiego. 6 lipca 2012 roku, na podstawie uchwały Rady Miejskiej w Tarnowie z dnia 31 maja 2012 roku, jego nazwa została zmieniona na Teatr im. Ludwika Solskiego w Tarnowie.

Działalność

W latach 1709–1720 działał w Tarnowie teatr szkolny^[2][3]. Później działalność teatralną prowadziły inne amatorskie zespoły teatralne, zapraszano do miasta wędrowne grupy teatralne, występowały teatry zawodowe z Krakowa, Lwowa i zagranicy^[2]. Na początku XIX wieku spektakle teatralne gościła sala redutowa Kamieniobrodzkich, nad pomieszczeniami, które sto lat później zajmowała drogeria Władysława Bracha przy skrzyżowaniu ulic Katedralnej i Targowej^[2][4]. W 1873 w mieście powstało Towarzystwo Miłośników Sceny. Rozwijało się równolegle z miejskim Towarzystwem Muzycznym. Pierwszy zespół teatralny, utworzony z inicjatywy Towarzystwa, wystawił komedię Stanisława Dobrzańskiego „Podejrzana osoba”^[1]. W 1945 w nowo powstałym MDK (w budynku dawnego „Sokoła”) działalność teatralna uzyskała stabilizację^[1]. W połowie września 1945 Ludwik Solski przyjął zaproszenie amatorów i wyreżyserował Zemstę^[1]. W 1946 Zarząd Miejski przyjął protektorat nad teatrem, nadal amatorskim. Pierwszym dyrektorem został Zbigniew Misiągiewicz^[1]. Teatr utrzymywał się bez dotacji, co odbiło się na repertuarze, obliczonym na przynoszenie dochodu. W 1947 zreorganizowano zespół, a z dniem 1 maja 1948 dyrektorem został Zbigniew Wojtarowicz^[1]. Liczba spektakli w roku nie przekraczała 10, a sytuacja finansowa amatorskiej grupy była trudna, pomimo sporadycznych dotacji. Od 1951 zaczął działać Samorząd Teatralny, którego przewodniczącym został Eugeniusz Kapralski. Z początkiem 1952 rozpoczęło się szkolenie aktorów w oparciu o materiały Wyższej Szkoły Teatralnej, pod kierunkiem reżysera Irmy Gulskiej. Zespół chciał przejść na warunki pracy teatru zawodowego. Z końcem 1952 na stanowisku dyrektorskim zaczęła pracowała Romana Bohdanowicz^[1]. Od 1953 teatr uzyskiwał dotacje ze strony państwa od Centralnego Zarządu Teatrów. Liczba przedstawień w roku wzrosła do średnio 25. W okresie ochotniczym 1945–1953 amatorski teatr zaprezentował 56 sztuk teatralnych^[1]. Amatorzy zdawali eksternistycznie egzaminy aktorskie. W latach 1954–56 teatr funkcjonował jako teatr zawodowy subwencjonowany^[1]. W 1955 dyrektorem została Irma Gulska. Teatr prowadził działalność objazdową na terenie województw: krakowskiego, rzeszowskiego, kieleckiego i lubelskiego. Teatr upaństwowiono z dniem 1 stycznia 1957^[1]. Budynek Sokoła poddano remontowi. 1 października 1960 roku dyrekcję i kierownictwo artystyczne teatru objął Kazimierz Barnaś^[1]. W latach 1972–1988 dyrektorem naczelnym i artystycznym teatru był Ryszard Smożewski. Okres działalności Tarnowskiego Teatru pod jego kierownictwem to lata rozkwitu twórczości teatralnej, inicjatyw przyczyniających się do tego, iż tarnowska placówka przełamała bariery prowincjonalizmu i zyskała status teatru liczącego się na mapie kulturalnej Polski^[5]. Teatr uzyskał wówczas szereg nagród i wyróżnień w konkursach i festiwalach. W czasie kadencji Smożewskiego przez Tarnowski Teatr przewinęli się popularni aktorzy. Z tarnowską sceną związani byli m.in. Krzysztof Stroiński, Andrzej Precigs, Ryszard Kotys, Jerzy Wasiuczyński, Elżbieta Kijowska, Monika Niemczyk, Andrzej Grabowski, Anna Tomaszewska, Jan Prochyra.

Teatr realizuje projekty artystyczne w oparciu o sześćdziesięcioosobową ekipę twórców, aktorów, rzemieślników teatralnych, producentów i organizatorów. Spektakle tworzone są w kompleksie budynków usytuowanych w centrum Tarnowa. W jego głównej części znajdują się trzy sceny: Duża Scena na 290 miejsc, Mała Scena na 100 miejsc i Scena Underground na 60 miejsc. Przestrzenne foyer i kawiarnia teatralna wykorzystywane są do ekspozycji wystaw plastycznych, są również miejscem spotkań, prezentacji kabaretowych, poetyckich oraz kameralnych programów teatralnych i koncertów.

Fasada teatru (2008)

Od 1995 roku Teatr im. Ludwika Solskiego jest głównym organizatorem corocznego ogólnopolskiego festiwalu teatralnego Talia^[6].

27 marca 1996 roku na deskach Tarnowskiego Teatru odbyła się premiera Ślubów panieńskich Fredry. Był to ostatni spektakl wyreżyserowany przez Jerzego Bińczyckiego. Zagrał w nim on również gościnnie rolę Radosta.

Od 4 lipca 2008 do 25 maja 2011 roku dyrektorem naczelnym i artystycznym Tarnowskiego Teatru był aktor i reżyser Edward Żentara. Od września 2011 roku funkcję dyrektora naczelnego pełni Rafał Balawejder. Od grudnia 2011 roku do listopada 2013 roku funkcję dyrektor artystycznej w Tarnowskim Teatrze pełniła Ewelina Pietrowiak.

W latach 2009–2011 budynek Teatru przeszedł gruntowną modernizację zaplanowaną w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego. Kwota przeznaczona na tę inwestycję przekroczyła 15 milionów złotych. Przez czas modernizacji siedziba oraz scena Teatru mieściła się w Pałacu Młodzieży przy ulicy Piłsudskiego 24 w Tarnowie.

Zespół artystyczny

Dyrektorzy teatru

Pomnik Solskiego przed budynkiem teatru

• Tadeusz Seredyński (1945–1948)
• Zbigniew Wojtarowicz (1948–1952)
• Romana Bohdanowicz (1952–1955)
• Irma Gulska (1955–1958)
• Kazimierz Barnaś (1960–1970)
• Józef Margała (1970–1971)
• Ryszard Smożewski (1972–1988)
• Józef Zbiróg (1988–1990)
• Wiesław Hołdys (1990–1991)
• Jan Borek (1992–1995)
• Jerzy Sopoćko (1995–1998)
• Stanisław Świder (1998–2003)
• Wojciech Markiewicz (2003–2008)
• Edward Żentara (2008–2011)
• Rafał Balawejder (od 2011)

Dyrektorzy artystyczni teatru

• Ewelina Pietrowiak (2011–2013)
• Jakub Porcari (2014–2017)
• Marcin Hycnar (od 2017–2020)
• Matylda Baczyńska (od 2020)

Spektakle

• Lato 1910 (autor Zuzanna Bojda, reż. Maciej Gorczyński; prapremiera: 31 grudnia 2014)
• Mój pierwszy teatr (na podstawie baśni Bunt napisanej przez Władysława Reymonta; asyst. reż. Mariusz Szaforz; prapremiera: 6 grudnia 2014)
• Reprodukcja (autor Marcin Cecko, reż. Jakub Porcari; prapremiera: 19 września 2014)
• Skąpiec (autor Molier, reż. Marián Pecko; premiera: 6 kwietnia 2014)
• Jakobi i Leidental (autor Hanoch Levin, reż. Małgorzata Warsicka; premiera: 22 marca 2014)
• Apetyt na czereśnie (autor Agnieszka Osiecka, reż. Ireneusz Pastuszak; premiera: 26 stycznia 2014)
• Proces 2.0 (autor Franz Kafka, reż. Jarosław Tumidajski; premiera: 11 stycznia 2014)
• Tlen (Kislorod) (autor Iwan Wyrypajew, reż. Zofia Zoń; premiera: 20 grudnia 2013)
• Księga lasu (autor Wojciech Graniczewski, reż. Tomasz Piasecki; premiera: 30 listopada 2013)
• Walka czarnucha z psami (autor Bernard-Marie Koltès, reż. Jakub Porcari; polska prapremiera: 16 listopada 2013)
• W pokoju obok (autor Sarah Ruhl, reż. Łukasz Gajdzis; polska premiera: 21 września 2013)
• Piękna Lucynda (autor Marian Hemar, reż. Ewelina Pietrowiak; premiera: 5 czerwca 2013)
• Konstelacje (autor Nick Payne, reż. Natalia Sołtysik; polska prapremiera: 10 maja 2013)
• Szwejk. Na tyłach (autor Jaroslav Hašek, reż. Adam Walny; premiera: 27 marca 2013)
• Lokomotywa II (autorzy: Jan Brzechwa, Aleksander Fredro, Maria Konopnicka, Julian Tuwim; reż. Mariusz Szaforz; premiera: 6 grudnia 2012)
• Brzydal (autor Marius von Mayenburg, reż. Łukasz Fijał; premiera: 30 listopada 2012)
• Piosenki o wierze i poświęceniu (reż. Przemysław Wojcieszek; polska prapremiera: 26 października 2012)
• Jednoręki ze Spokane (autor Martin McDonagh, reż. Zbigniew Brzoza; premiera: 28 września 2012)
• Babcia mówi pa pa (autorzy: Agata Biziuk, Agnieszka Makowska; reż. Agata Biziuk; prapremiera: 26 maja 2012)
• Blackbird (autor David Harrower, reż. Tomasz Gawron; premiera: 19 maja 2012)
• Trzy siostry (autor Anton Czechow, reż. Ewelina Pietrowiak; premiera: 12 kwietnia 2012)
• Makbet (autor William Shakespeare, reż. Rafał Matusz; premiera: 17 grudnia 2011)
• Powrót Krasnoludków (autor Zinaida Zagner, reż. Zinaida Zagner; premiera: 10 grudnia 2011)
• Czego nie widać (autor Michael Frayn, reż. Jan Tomaszewicz; premiera: 6 października 2011)
• Kolega Mela Gibsona (autor Tomasz Jachimek, reż. Tomasz Piasecki; premiera: 4 września 2011)
• Mały Książę (autor Antoine de Saint-Exupéry, reż. Cezary Domagała; premiera: 4 czerwca 2011)
• Brat naszego Boga (autor Karol Wojtyła, reż. Tomasz Piasecki; premiera: 8 maja 2011)
• Tajemniczy ogród (autor Frances Hodgson Burnett, reż. Tomasz Obara; premiera: 16 kwietnia 2011)
• Przyjazne dusze (autor Pam Valentine, reż. Edward Żentara; premiera: 28 listopada 2010)
• Zdążyć przed Panem Bogiem (autor Hanna Krall, reż. Tomasz Piasecki; premiera: 26 kwietnia 2009)

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Strona internetowa Teatru im. Ludwika Solskiego w Tarnowie