Tekla Bądarzewska-Baranowska

Tekla Baranowska z Bądarzewskich

Data i miejsce urodzenia	17 września 1823 Warszawa lub Mława
Data i miejsce śmierci	29 września 1861 Warszawa
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	muzyka
Ważne dzieła
Modlitwa dziewicy

Żałobnica z grobu Tekli Bądarzewskiej

Grób Tekli Bądarzewskiej-Baranowskiej na cmentarzu Powązkowskim

Tekla Bądarzewska-Baranowska (ur. 17 września 1823 w Warszawie^[1] lub w Mławie^[2], zm. 29 września 1861 w Warszawie^[2]) – polska pianistka, kompozytorka salonowych utworów na fortepian, w tym Modlitwy dziewicy, która zyskała światową sławę.

Życie i twórczość

Tekla Bądarzewska była córką Andrzeja Bądarzewskiego, komisarza policji, burmistrza Pułtuska, i Tekli Chrzanowskiej^[3]. Rodzina od 1827 roku mieszkała w Warszawie. Pianistka wyszła za mąż za Jana Baranowskiego 16 maja 1852 roku^[4]. Była matką trojga lub pięciorga dzieci.

Skomponowała prawdopodobnie jedynie cztery utwory^[5], choć przypisuje się jej ok. 35 miniatur. Szczególną sławę zyskała utworem Modlitwa dziewicy. Kompozycja ukazała się drukiem w kwietniu 1851 roku w Warszawie, i już do jesieni 1856 roku druk wznowiono ośmiokrotnie^[6]. Modlitwa dziewicy została wydana w Berlinie i w Poznaniu w 1855 roku, a 26 września 1858 roku została przedrukowana jako dodatek nutowy do paryskiego czasopisma „Revue et Gazette musicale de Paris”^[7]. Od tego momentu utwór cieszy się ogromną popularnością wśród pianistów-amatorów^[8].

Interpretacje

Utwór Modlitwa dziewicy wykonywany i nagrywany jest do dzisiaj. Ukazał się w co najmniej 80 wydawnictwach w różnych krajach, m.in. we Francji, Niemczech, Wielkiej Brytanii, Włoszech, Stanach Zjednoczonych, Australii.

W 1930 roku Kurt Weill wykorzystał kompozycję w operze Rozkwit i upadek miasta Mahagonny. W roku 1993 w Korei Północnej ukazała się kaseta VHS z występem zespołu elektronicznego Pochonbo, na której została przedstawiona Modlitwa dziewicy w elektronicznej aranżacji. Modlitwa dziewicy była pierwszym polskim utworem, jaki nagrano w Skandynawii^[9].

W 2007 w Japonii nagrano pierwszy w historii album z kompozycjami Tekli Bądarzewskiej Spełniona Modlitwa Dziewicy^[10].

W roku 2012 dzięki staraniom Towarzystwa Przyjaciół Warszawy nagrano pierwszą polską płytę z muzyką Bądarzewskiej Zapomniany dźwięk w wykonaniu Marii Pomianowskiej i Przyjaciół, wydano także książkę Beaty Michalec Tekla z Bądarzewskich Baranowska, autorka nieśmiertelnej La prière d’une vierge – Miejsca, czas i ludzie.

Upamiętnienia

• Jeden z kraterów na Wenus został nazwany Bądarzewska dla upamiętnienia Tekli Bądarzewskiej-Baranowskiej decyzją Międzynarodowej Unii Astronomicznej.
• Skwer na Muranowie (Warszawa) został nazwany imieniem Tekli Bądarzewskiej w 2010 roku. Znajduje się on przy ul. Andersa 13^[11].
• W Mławie, w rodzinnym mieście Tekli Bądarzewskiej, 30 maja 2012 powstało Towarzystwo Miłośników Twórczości Tekli Bądarzewskiej^[12], które postawiło sobie za cel promowanie i przypominanie twórczości tej artystki.
• Grobowiec Tekli Bądarzewskiej-Baranowskiej z figurą kobiety trzymającej rulon nut zatytułowanych po francusku La prière d’une vierge (Modlitwa dziewicy) znajduje się na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 181, rząd 1, miejsce 27/28)^[13][14].

Kontrowersje

Data urodzin

W audycji-reportażu Powrót zapomnianej Katarzyny Michalak^[15][16] z Polskiego Radia Lublin, Beata Michalec, sekretarz Towarzystwa Przyjaciół Warszawy, twierdzi, że kompozytorka zmarła w wieku 32 lat i miała trójkę dzieci – trzy córki, dwoje zaś to dzieci jej siostry, tym samym neguje treść nekrologu zamieszczonego przez męża.

O twórczości

W Encyklopedii Orgelbranda z 1898 roku cały wpis biograficzny o kompozytorce brzmi: „Bądarzewska Tekla, zamężna Baranowska, *1834, † 1861, słaba bardzo kompozytorka muzyczna, której ckliwa La priere d’une vierge zyskała ogromną popularność w całym świecie. Inne jej utwory nie miały już żadnego powodzenia”^[17].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Tekla Bądarzewska-Baranowska – twórczość tego autora dostęna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
• Strona hiszpańskojęzyczna z melodią Modlitwy dziewicy
• „Modlitwa zapomnianej” dokument radiowy o Tekli Bądarzewskiej-Baranowskiej, autorstwa Doroty Hałasy i Katarzyny Michalak, zwycięzca Prix Italia 2009 w kategorii „Audycja o muzyce”
• „Powrót zapomnianej” reportaż autorstwa Katarzyny Michalak, PR Lublin
• „Szukając Tekli”, kobieta.newsweek.pl [zarchiwizowane z adresu 2011-11-01] . artykuł w „Newsweeku”
• Tekla Bądarzewska-Baranowska „La priere d’une vierge”- Текла Бадажевска w serwisie YouTube (ros.)
• Nuty Tekli Bądarzewskiej w zbiorach Biblioteki Narodowej - wersja cyfrowa na Polona.pl