Tekla Justyna Chopin

Tekla Justyna Chopin
Ilustracja
Tekla Justyna Chopin, portret pędzla Ambrożego Mieroszewskiego z 1829.
Data i miejsce urodzenia

przed 14 września 1782
Długie

Data i miejsce śmierci

1 października 1861
Warszawa

Akt chrztu Tekli Justyny Krzyżanowskiej
Grób rodziców Fryderyka Chopina na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

Tekla Justyna Chopin z domu Krzyżanowska (ur. przed 14 września 1782[1] w Długiem, zm. 1 października 1861 w Warszawie) – matka kompozytora Fryderyka Chopina, Izabeli Barcińskiej, pisarki Ludwiki Jędrzejewiczowej i Emilii Chopin.

Życiorys

Była córką Jakuba Krzyżanowskiego i Antoniny Kołomińskiej. 14 września 1782 została ochrzczona w kościele parafialnym w Izbicy Kujawskiej[2]. W młodości zamieszkała w dworku hrabiny Ludwiki Skarbkowej w Żelazowej Woli, gdzie zajmowała się domem[3]. Jesienią 1802 poznała Mikołaja Chopina, guwernera dzieci hrabiny Skarbkowej. Chopina i Krzyżanowską łączyła wspólna pasja – muzyka. Justyna grała na fortepianie i śpiewała, zaś Mikołaj grywał na flecie i skrzypcach. 2 czerwca 1806 w kościele parafialnym Świętego Rocha w Brochowie[4] Krzyżanowska została żoną Chopina. Hrabina Ludwika oddała młodej parze domek niedaleko dworku. Wkrótce małżonkowie przeprowadzili się do Warszawy. 6 kwietnia 1807 na świat przyszła pierworodna córka Chopinów, Ludwika. W lipcu 1807 małżonkowie wrócili do Żelazowej Woli. Tutaj 1 marca 1810 przyszedł na świat jedyny syn Justyny i Mikołaja, Fryderyk Chopin, późniejszy kompozytor. Wkrótce po narodzinach Fryderyka małżonkowie przenieśli się do Warszawy, gdzie przyszły na świat dwie córki Chopinów: 9 lipca 1811 urodziła się Izabela, zaś 20 listopada 1812 Emilia[5].

Latem 1826 Justyna z dziećmi wyjechała do Dusznik-Zdroju na Dolnym Śląsku. Podróżowała wyłącznie z synem Fryderykiem, zaś jej córki podróżowały kilka dni wcześniej z zaprzyjaźnioną z Chopinami rodziną Skarbków[4]. W lecie 1829 Justyna z mężem i dwiema córkami Ludwiką i Izabelą przebywała w Wielkopolsce. 15 sierpnia 1835 wraz z mężem przybyła do Karlsbadu, gdzie spotkała się z synem Fryderykiem, pierwszy i jedyny raz po jego wyjeździe z Polski[6]. W 1844 Chopinowie mieszkali w kamienicy Barcińskich przy Nowym Świecie nr taryfy 1255 (obecnie nr 47[7]), gdzie zmarł mąż Justyny, Mikołaj.

Po śmierci męża Justyna rzadko opuszczała Warszawę. Nadal mieszkała wraz z córką Izabelą i jej rodziną, początkowo przy ul. Mazowieckiej nr taryfy 1347 (w domu na terenie większej posesji obejmującej obecne nr 12, 14, 16 i 18[8]), a następnie w Pałacu Zamoyskich na Nowym Świecie nr taryfy 1245 (obecnie nr 67/69[9]), przy rogu Świętokrzyskiej[6]. W 1846 spędzała wakacje u niejakiej "pani Józefy", której tożsamość nie została ustalona w historiografii[10]. Tekla Justyna z Krzyżanowskich Chopinowa zmarła 1 października 1861 w mieszkaniu Barcińskich na Nowym Świecie i została pochowana na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Pierwotne miejsce pochówku Justyny i Mikołaja w katakumbach powązkowskich uległ zniszczeniu w czasie II wojny światowej. Pod koniec maja 1948 zwłoki Chopinów ekshumowano i przeniesiono do nowego grobu na tym samym cmentarzu[11][12] (kwatera 9-4-8)[13].

Przypisy

  1. ↑ Zdaniem części badaczy (m.in. Czesława Sielużyckiego), Justyna przyszła na świat 6 kwietnia 1782. Data ta nie ma jednak podstawy źródłowej, zob. P. Mysłakowski, A. Sikorski, Chopinowie. Krąg rodzinno–towarzyski, Warszawa 2005, s. 42–43.
  2. ↑ P. Mysłakowski, A. Sikorski, Chopinowie. Krąg rodzinno–towarzyski, Warszawa 2005, s. 42.
  3. ↑ J. Ekiert, Fryderyk Chopin. Biografia ilustrowana, Warszawa 2009, s. 51.
  4. ↑ a b P. Mysłakowski, A. Sikorski, Chopinowie. Krąg rodzinno–towarzyski, Warszawa 2005, s. 48.
  5. ↑ J. Ekiert, Fryderyk Chopin. Biografia ilustrowana, Warszawa 2009, s. 53–58.
  6. ↑ a b P. Mysłakowski, A. Sikorski, Chopinowie. Krąg rodzinno–towarzyski, Warszawa 2005, s. 49.
  7. ↑ Taryfa posesyj (domów i placów) m. stoł. Warszawy i przedmieścia Pragi. 1920?, s. 52. OCLC 741046496.
  8. ↑ wskutek późniejszego podziału działki o nr taryfy 1347 na cztery mniejsze, oznaczone literami 1347a, 1347b, 1347e, 1347f odpowiadające dzisiejszym numerom, jak wyżej, za: Taryfa posesyj (domów i placów) m. stoł. Warszawy i przedmieścia Pragi. 1920?, s. 5. OCLC 741046496.
  9. ↑ Taryfa posesyj (domów i placów) m. stoł. Warszawy i przedmieścia Pragi. 1920?, s. 6. OCLC 741046496.
  10. ↑ Możliwe, że ową "panią Józefą" była Józefa z Wodzińskich Kościelska, zob. P. Mysłakowski, A. Sikorski, Chopinowie. Krąg rodzinno–towarzyski, Warszawa 2005, s. 49, przyp. 95.
  11. ↑ Na zdjęciu. „Dziennik Polski”, s. 3, Nr 146 z 31 maja 1948. 
  12. ↑ P. Mysłakowski, A. Sikorski, Chopinowie. Krąg rodzinno–towarzyski, Warszawa 2005, s. 49–50.
  13. ↑ Cmentarz Stare Powązki: MIKOŁAJ CHOPIN, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-02-11].

Bibliografia

  • Piotr Mysłakowski, Andrzej Sikorski, Chopinowie. Krąg rodzinno–towarzyski, Zofia Helman, Warszawa: Studio Wydawnicze Familia, 2005, s. 42–51, ISBN 83-914861-4-1, OCLC 69460786.
  • Ekiert J., Fryderyk Chopin. Biografia ilustrowana, Wydawnictwo MUZA SA, Warszawa 2009, ISBN 978-83-7495-677-2, s. 51–61.

Media użyte na tej stronie

Tekla Justyna Chopin akt chrztu.jpg
Autor:
AnonimowyUnknown author
, Licencja: CC0
wycinek