Telektroskop

Telektroskop – urządzenie służące do przesyłania na odległość ruchomego obrazu kolorowego wraz z dźwiękiem[1], wynalezione i opatentowane w 1897 roku przez polskiego wynalazcę i prekursora „telewizji elektrycznej”[2] Jana Szczepanika[3].

Historia

Swój wynalazek Szczepanik zgłosił w Brytyjskim Urzędzie Patentowym (patent brytyjski nr 5031)[4] w roku 1897 jako „telektroskop, czyli aparat do reprodukowania obrazów na odległość za pomocą elektryczności”[4][5]. Urządzenie transmitowało obraz w barwach naturalnych wraz z dźwiękiem rozkładając go na punkty, które przekazywane były do odbiornika zamieniającego je ponownie na spójny kolorowy przekaz działając na identycznej zasadzie jaką stosuje dzisiejsza telewizja[6]. Pomimo dużego rozgłosu i uznania w krajach zachodnich telektroskop nie został wdrożony do produkcji ze względu na zbyt duży stopień skomplikowania i kosztowność. Dzięki telektroskopowi amerykański uczony Albert Abramson uznał Szczepanika za trzecią z osób, które w znaczący sposób przyczyniły się do powstania telewizji.

3 kwietnia 1898 wynalazek Szczepanika znalazł się na okładce New York Timesa, gdzie został opisany jako urządzenie "do transmisji kolorowych promieni"[7]. W 1898 Mark Twain opisał entuzjastycznie wynalazek Szczepanika w futurystycznym artykule From the "London Times" of 1904[8]. W roku 1900 Szczepanik przedstawił na Wystawie światowej w Paryżu udoskonalone urządzenie do przenoszenia obrazu na odległość – „telefot”[9].

Działanie

Działanie telektroskopu:[10]

  • wykorzystując fizjologiczną właściwość oka ludzkiego, przez krótkotrwałą projekcję szybko po sobie następujących punktów można uzyskać wrażenie całości obrazu
  • analiza obrazu przesyłanego telewizyjnie jest to rozbicie go na punkty i ponowne połączenie jego elementów
  • transponowanie wartości świetlnych tych punktów na wartości elektryczne łatwe do transmisji i odwrotne postępowanie w urządzeniu odbiorczym
  • konieczność utrzymywania ścisłej synchronizacji między stacją nadawczą i odbiorczą
  • nowy zupełnie sposób sterowania promieniem świetlnym poprzez wychylanie go w dwóch prostopadłych do siebie kierunkach. Przypomina to zjawiska w lampie oscyloskopowej gdzie strumień elektronów wychylany jest przy pomocy pola elektrostatycznego lub magnetycznego
  • powiązanie transmisji obrazu z dźwiękiem.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ : Jak Polacy budowali pierwszy telewizor. „Focus historia”, 23/12/2010. [dostęp 2011-03-12]. 
  2. ↑ Polska. Informator. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1977.
  3. ↑ Wiadomości 24.pl: Wielcy tarnowianie: Jan Szczepanik. Genialny wynalazca z Galicji. [dostęp 2011-03-12].
  4. ↑ a b Polska. Zarys encyklopedyczny. Warszawa: PWN, 1974.
  5. ↑ Muzeum Okręgowe w Tarnowie: Jan Szczepanik – polski Edison. [dostęp 2011-03-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-06)].
  6. ↑ Wynalazki i odkrycia (strona prywatna): Szczepanik Jan. www.wynalazki.mt.com.pl. [dostęp 2011-03-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-02-15)].
  7. ↑ Dr Johannes Horovitz: THAT NEW TELECTROSCOPE; Details of the Instrument That Is to Transmit Pictures Over a Telegraph Wire. SZCZEPANIK'S WEIRD MACHINE Claims of the Polish Schoolmaster as to What His Telectroscope Will Do and How It Does It -- A Scheme for the Transmission of Colored Rays (ang.). The New York Times. [dostęp 2016-05-16].
  8. ↑ Mark Twain: From the "London Times" of 1904 (ang.). [dostęp 2016-05-16].
  9. ↑ „Słownik historii Polski”, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973
  10. ↑ według opisu ZSP1 w Krośnie

Bibliografia

  • W. Jawsiewicki: Jan Szczepanik wielki wynalazca. Warszawa: 1961.
  • Anna Pragłowska: Zapomniany wynalazca. O Janie Szczepaniku. Tarnów: 2002.
  • Praca zbiorowa: Ocalić od zapomnienia. Patroni Tarnowskich ulic. Tarnów: 2004.

Media użyte na tej stronie

Unbalanced scales lighter one blue.svg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 3.0
Ikonka wagi o nie zrównoważonych szalach, gdzie lżejsza szala została nieco podkoloryzowana gwoli dalszego podkreślenia zaistnienia braku równowagi