Teleskop Hobby’ego-Eberly’ego

Teleskop Hobby’ego-Eberly’ego

Kopuła teleskopu Hobby’ego-Eberly’ego
Państwo

 Stany Zjednoczone

Organizacja

Obserwatorium McDonalda

Lokalizacja

Mount Fowlkes (Teksas)

Wysokość n.p.m.

2026 m

Zakres widma

optyczne

Rozpoczęcie budowy

1994[1]

Ukończenie budowy

1996

Średnica zwierciadła

11,1 × 9,8 m

Powierzchnia zwierciadła

77,6[2] m²

Długość ogniskowej

13,08[2] m

Kopuła

sferyczna

Położenie na mapie Teksasu
Mapa konturowa Teksasu, po lewej znajduje się punkt z opisem „Teleskop Hobby’ego-Eberly’ego”
Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych
Mapa konturowa Stanów Zjednoczonych, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Teleskop Hobby’ego-Eberly’ego”
Ziemia30°40′53,2″N 104°00′53,0″W/30,681444 -104,014722
Strona internetowa

Teleskop Hobby’ego-Eberly’ego, HET (od ang. Hobby-Eberly Telescope) – czwarty na świecie pod względem średnicy lustra głównego teleskop optyczny (apertura efektywna 9,2 metra). Został nazwany na cześć Williama Hobby'ego i Roberta Eberly'ego, którzy wnieśli duży wkład w budowę teleskopu.

Lokalizacja

HET znajduje się w Obserwatorium McDonalda, nieopodal miejscowości Fort Davis w Teksasie, na górze Mount Fowlkes na wysokości 2026 metrów nad poziomem morza.

Budowa

Teleskop powstał przy współpracy Uniwersytetu Teksańskiego w Austin, Uniwersytetu Pensylwanii, Uniwersytetu Stanforda, Uniwersytetu Ludwika i Maksymiliana w Monachium i Uniwersytetu w Getyndze. Został zaprojektowany tak, by zbierać jak największą ilość światła, w szczególności na potrzeby spektroskopii, przy jak najniższym koszcie budowy. Koszt ten wyniósł, bez instrumentów pomiarowych, około 13,5 miliona dolarów, co stanowi około 15–20% ceny innych teleskopów tej klasy.

Ceremonia rozpoczęcia budowy miała miejsce w marcu 1994 roku[1]. Nad budową czuwało Centrum Marshalla, jeden z ośrodków NASA. „Pierwsze światło” (pierwsze zdjęcie wykonane przez teleskop) uzyskano 10 grudnia 1996. Regularne obserwacje naukowe teleskop rozpoczął w październiku 1999 roku[1].

Zbudowany w RPA Wielki Teleskop Południowoafrykański (SALT) jest kopią teleskopu Hobby’ego-Eberly’ego.

Optyka teleskopu

Porównanie wielkości i budowy zwierciadeł największych obecnych i planowanych teleskopów.

Główne lustro teleskopu składa się z 91 sześciokątnych elementów. Położenie każdego z nich może być zmieniane za pomocą trzech silników, dzięki czemu można kompensować skutki przesunięć i zmian rozmiaru elementów powstałe wskutek wahań temperatury. Masa głównego lustra wynosi około 13 ton, jego powierzchnia 77,6 metra kwadratowego, a ogniskowa 13,08 metra. Promień krzywizny lustra to 26,164 metra.

Teleskop może obserwować obiekty o deklinacjach od -10°20' do 71°40', co stanowi około 70% powierzchni nieba widocznej z Obserwatorium McDonalda.

Instrumenty

W teleskopie zainstalowano 3 spektrografy: LRS, MRS i HRS. Pierwszy z nich, Low Resolution Spectrograph (spektrograf o niskiej rozdzielczości), jest umieszczony w ognisku, pozostałe dwa (kolejno Medium i High Resolution Spectrograph – spektrografy o średniej i wysokiej rozdzielczości) znajdują się w klimatyzowanych podziemiach, a światło jest do nich doprowadzane przy użyciu światłowodu.

Zastosowanie

Znaczne rozmiary teleskopu pozwalają zobaczyć i zbadać widmo nawet bardzo słabych obiektów. HET jest używany między innymi do poszukiwania planet pozasłonecznych metodą prędkości radialnych. Pierwszą odkrytą przy użyciu HET planetą była HD 37605 b[3]. Do odkryć w tej dziedzinie należy też między innymi HD 155358 b. Dzięki badaniom spektrograficznym przy użyciu HET wyznaczono również wiek najstarszej znanej wówczas gwiazdy – HE 1523-0901[4].

Teleskop ten był wykorzystany przy odkryciach planet pozasłonecznych HD 17092 b oraz HD 102272 b przez zespół polskich astronomów. Z teleskopu korzysta między innymi również poszukująca supernowych, nowych i nowych karłowatych grupa Texas Supernova Search. W 2011 astronomowie korzystający z tego teleskopu potwierdzili istnienie planet Kepler-15b[5] i Kepler-17b[6].

Przypisy

  1. ↑ a b c Richard D. Savage et al. Current status of the Hobby-Eberly Telescope wide field upgrade and VIRUS. „SPIE Proceedings”. 7012, 2008-07-27. DOI: 10.1117/12.789360 (ang.). 
  2. ↑ a b Telescope Overview (ang.). W: Hobby-Eberly Telescope [on-line]. Pennsylvania State University. [dostęp 2016-07-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-20)].
  3. ↑ Wiadomość o odkryciu planety HD 37605 b na stronie Polskiego Towarzystwa Astronomicznego (pol.)
  4. ↑ Wiadomość o wyznaczeniu wieku HE 1523-0901 w serwisie Spaceflight Now (ang.)
  5. ↑ Another Kepler Planet Confirmed (ang.)
  6. ↑ Two More Kepler Planets Confirmed (ang.)

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Usa edcp location map.svg
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of the USA (without Hawaii and Alaska).

EquiDistantConicProjection:
Central parallel: 

* N: 37.0° N

Central meridian: 

* E: 96.0° W

Standard parallels: 

* 1: 32.0° N
* 2: 42.0° N

Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.

Formulas for x and y: 

x = 50.0 + 124.03149777329222 * ((1.9694462586094064-({{{2}}}* pi / 180))
      * sin(0.6010514667026994 * ({{{3}}} + 96) * pi / 180))
y = 50.0 + 1.6155950752393982 * 124.03149777329222 * 0.02613325650382181
      - 1.6155950752393982  * 124.03149777329222 *
     (1.3236744353715044  - (1.9694462586094064-({{{2}}}* pi / 180)) 
      * cos(0.6010514667026994 * ({{{3}}} + 96) * pi / 180))
Flag of the United States.svg
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
USA Texas location map.svg
Autor: Alexrk, Licencja: CC BY 3.0
Ta mapa została stworzona za pomocą GeoTools.
Comparison optical telescope primary mirrors PL.svg
Autor: Cmglee, Licencja: CC BY-SA 3.0
Porównanie wielkości podstawowych luster teleskopów optycznych