Teleskop Jamesa Clerka Maxwella

Teleskop Jamesa Clerka Maxwella, JCMT
Ilustracja
Teleskop Jamesa Clerka Maxwella (na środku)
Państwo Stany Zjednoczone
OrganizacjaEast Asian Observatory
LokalizacjaMauna Kea, Hawaje
Wysokość n.p.m.4092 m
Zakres widmafale submilimetrowe
Rozpoczęcie budowy1983
Ukończenie budowy1987
Typradioteleskop
Średnica zwierciadła15 m
Położenie na mapie Hawajów
Mapa konturowa Hawajów, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Teleskop Jamesa Clerka Maxwella, JCMT”
Położenie na mapie Oceanu Spokojnego
Mapa konturowa Oceanu Spokojnego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Teleskop Jamesa Clerka Maxwella, JCMT”
Ziemia19°49′22″N 155°28′37″W/19,822778 -155,476944
Strona internetowa
Model Teleskopu Jamesa Clerka Maxwella

Teleskop Jamesa Clerka Maxwella (ang. James Clerk Maxwell Telescope, w skrócie JCMT) – radioteleskop umożliwiający obserwacje fal submilimetrowych. Jego główna czasza ma średnicę 15 m i jest on największym teleskopem o pojedynczej czaszy umożliwiającym obserwacje w submilimetrowym pasmie fal elektromagnetycznych[1]. Znajduje się w pobliżu wierzchołka wulkanu Mauna Kea na Hawajach, w obrębie zespołu obserwatoriów astronomicznych. Rozpoczął pracę w 1987 roku. Został nazwany na cześć szkockiego fizyka i matematyka Jamesa Clerka Maxwella.

W latach 1987–2015 operatorem obserwatorium było Joint Astronomy Centre z siedzibą w Hilo na Hawajach, a jego prace finansowały Wielka Brytania, Kanada i Holandia (do 2013 roku). Od roku 2015 operatorem obserwatorium jest East Asian Observatory (pol. Obserwatorium Wschodnioazjatyckie), z siedzibą również w Hilo, a krajami finansującymi prace są Chiny, Japonia, Tajwan i Korea Południowa[2], dodatkowe wsparcie finansowe pochodzi z Wielkiej Brytanii oraz uczestniczących w projektach badawczych uniwersytetów brytyjskich i kanadyjskich[3].

Instrumenty

Teleskop wykorzystuje dwa rodzaje instrumentów – szerokopasmowe odbiorniki widma ciągłego i odbiorniki heterodynowe linii spektralnej.

Obecnie wykorzystywany odbiornik widma ciągłego to Submillimetre Common-User Bolometer Array, w skrócie SCUBA-2, uruchomiony w 2011 roku. Odbiornik ten ma 5120 elementów i pozwala na obserwacje fal o długości 450 i 850 μm jednocześnie, całkowita ilość pikseli to 10 240. Aparat wykorzystuje czujniki nadprzewodnikowe. Jest 100–150 razy szybszy w mapowaniu nieba niż poprzednia wersja urządzenia SCUBA pracująca w latach 1997–2005[4].

Teleskop wyposażono w dwa odbiorniki pozwalające na prowadzenie obserwacji submilimetrowych[5]:

  • HARP – Heterodyne Array Receiver Program, o 16 elementach, badający pasma pomiędzy 325 i 375 GHz, został zaprojektowany i zbudowany na Uniwersytecie w Cambridge z pomocą innych zespołów[6].
  • RxW – Receiver W, odbiornik dwukanałowy, bada pasmo między 620 a 710 GHz, zaprojektowany w obserwatorium MRAO (ang. Mullard Radio Astronomy Observatory) Uniwersytetu w Cambridge[7]. Nie jest już używany[5].

Odbiorniki współpracują z cyfrowym spektrometrem ACSIS (ang. Auto Correlation Spectral Imaging System)[8].

Na rok 2019 planowane jest zamówienie nowego instrumentu tego typu o nazwie Namakanui wyposażonego w trzy odbiorniki[5].

Projekty badawcze

SCUBA-2 All Sky Survey

Jest to astronomiczny przegląd nieba wykorzystujący aparat SCUBA-2 do obserwacji promieniowania o długości fali 850 µm. Badanie rozpoczęło się w 2011 roku. Celem projektu jest zbadanie jak największego obszaru nieba pod kątem występowania zimnych gazów i pyłu. Obserwacje mogą rzucić nowe światło na proces powstawania gwiazd i pozwolić na odkrycie nowych galaktyk gwiazdotwórczych[9].

Teleskop Horyzontu Zdarzeń

JCMT należy do teleskopów biorących udział w projekcie badawczym Event Horizon Telescope, w skrócie EHT (pol. Teleskop Horyzontu Zdarzeń)[10]. Projekt ten ma na celu obserwację czarnych dziur, przy użyciu techniki interferometrii wielkobazowej[11].

Przypisy

  1. ↑ D.A. Naylor i inni, SCUBA: a common-user submillimetre camera operating on the James Clerk Maxwell Telescope, „Monthly Notices of the Royal Astronomical Society”, 303 (4), 1999, s. 659–672, DOI: 10.1046/j.1365-8711.1999.02111.x, ISSN 0035-8711 [dostęp 2019-04-10] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-10] (ang.).
  2. ↑ Organization, Governance and Funding Partners – East Asian Observatory, www.eaobservatory.org [dostęp 2019-04-10].
  3. ↑ Acknowledgement for JCMT Papers – James Clerk Maxwell Telescope, www.eaobservatory.org [dostęp 2019-04-10].
  4. ↑ W.S. Holland i inni, SCUBA-2: the 10 000 pixel bolometer camera on the James Clerk Maxwell Telescope, „Monthly Notices of the Royal Astronomical Society”, 430, 2013, s. 2513–2533, DOI: 10.1093/mnras/sts612, ISSN 0035-8711, Bibcode: 2013MNRAS.430.2513H [dostęp 2019-04-10].
  5. ↑ a b c Heterodyne Receivers – James Clerk Maxwell Telescope, www.eaobservatory.org [dostęp 2019-04-10].
  6. ↑ 350 GHz band: HARP – James Clerk Maxwell Telescope, www.eaobservatory.org [dostęp 2019-04-10].
  7. ↑ 660 GHz band: RxW – James Clerk Maxwell Telescope, www.eaobservatory.org [dostęp 2019-04-10].
  8. ↑ ACSIS – James Clerk Maxwell Telescope, www.eaobservatory.org [dostęp 2019-04-10].
  9. ↑ Ming Zhu i inni, A pilot study for the SCUBA-2 ‘All-Sky’ Survey, „Monthly Notices of the Royal Astronomical Society”, 415 (2), 2011, s. 1950–1960, DOI: 10.1111/j.1365-2966.2011.18840.x, ISSN 0035-8711 [dostęp 2019-04-10] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-10] (ang.).
  10. ↑ Array, Event Horizon Telescope [dostęp 2019-05-07] (ang.).
  11. ↑ Key Science Objectives, Event Horizon Telescope [dostęp 2019-05-07] (ang.).

Media użyte na tej stronie

Flag of the United States.svg
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Pacific Ocean laea location map.svg
Autor: Tentotwo, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Pacific Ocean.
  • Projection: Lambert azimuthal equal-area projection.
  • Area of interest:
  • N: 60.0° N
  • S: -80.0° N
  • W: -260.0° E
  • E: -70.0° E
  • Projection center:
  • NS: -10.0° N
  • WE: -165.0° E
  • GMT projection: -JA-165.0/-10.0/180/19.998266666666666c
  • GMT region: -R-320.2519138145009/-12.459450078533589/-5.473602099069988/26.40516525873812r
  • Land and shoreline: 1:110m Natural Earth Datasets, borders 1:50m
Model of James Clerk Maxwell Telescope (JCMT).jpg
(c) Photograph by Mike Peel (www.mikepeel.net)., CC BY-SA 4.0
Model of James Clerk Maxwell Telescope (JCMT). Photographed at the Royal Astronomical Society's National Annual Meeting 2009.
JCMT on Mauna Kea.jpg
Photograph of the James Clerk Maxwell Telescope on Mauna Kea, Hawaii (centre). To the left is the Caltech Submillimeter Observatory, and to the right is the Smithsonian Submillimeter Array.