Teletechnika

Teletechnika – dziedzina techniki, zajmująca się praktycznym zastosowaniem telekomunikacji – dotyczy zagadnień związanych z produkcją, projektowaniem, wykonawstwem i utrzymaniem sieci, urządzeń i systemów teletechnicznych (telekomunikacyjnych).

Specjalności teletechniczne

Infrastruktura teletechniczna

Sposób przesyłania (transmisji) sygnałów telekomunikacyjnych (drogą kablową lub radiową) zależy od możliwości technicznych i standardów przyjętych przez konkretnego operatora telekomunikacyjnego, nadawcy audycji radiowo-telewizyjnych lub operatora systemów monitorujących. W uproszczeniu, najczęściej stosowane są następujące elementy podstawowej infrastruktury teletechnicznej[1]:

  • kanalizacja teletechniczna (podziemna) – budowana z rur kablowych: pierwotnych (najczęściej o średnicy 110 mm), wtórnych (40, 32 mm) i mikrokanalizacji (o małych średnicach), służących do wciągania lub wdmuchiwania kabli miedzianych i światłowodowych oraz studni i zasobników kablowych, służących do umieszczania złączy i zapasów kablowych oraz wykonywania odgałęzień i zachowania maksymalnych odcinków zaciągowych,
  • słupy kablowe – do umieszczania ciągów kablowych napowietrznych,
  • maszty antenowe – służące do instalacji anten odbiorczych i nadawczych,
  • szafy, szafki, słupki kablowe – służące do umieszczenia łączówek i głowic zakończeniowych,
  • pomieszczenia, kontenery, szafy sprzętowe – służące do umieszczenia obsługujących urządzeń elektronicznych (wraz z wymaganym przyłączem energetycznym),
  • koryta, listwy i szachty kablowe – dla rozprowadzenia okablowania wewnętrznego,
  • inne konstrukcje teletechniczne

Podstawowa infrastruktura teletechniczna powinna być projektowana i wykonywana w taki sposób, aby zachować pełne możliwości rozbudowy i przebudowy (kabli, anten, urządzeń) w okresie eksploatacyjnym.

Ze względu na przebieg trasowy, infrastrukturę teletechniczną można podzielić na następujące elementy:

  • infrastruktura własna operatora,
  • infrastruktura publiczna – wzdłuż dróg, chodników, terenów otwartych itd.,
  • infrastruktura lokalna – na terenie osiedli, osad, wsi itp.,
  • infrastruktura budynkowa – wewnątrz budynków, stanowiących części wspólne mieszkańców,
  • infrastruktura abonencka – w domu, mieszkaniu, biurze użytkownika końcowego.

Aby zapewnić pełną funkcjonalność całej infrastruktury (od operatora do odbiorcy końcowego) pomiędzy poszczególnymi elementami powinny być zapewnione odpowiednie "punkty styku", zapewniające swobodną instalację niezbędnych kabli, anten i urządzeń. Brak odpowiednich "punktów styku" oraz dobrej infrastruktury końcowej (lokalna-budynkowa-abonencka) powoduje powstanie tzw. "problemu ostatniej mili" – jednego z najpoważniejszych przeszkód w dostarczeniu nowoczesnych usług telekomunikacyjnych do odbiorcy końcowego.

Uprawnienia i certyfikaty zawodowe

Działalność w zakresie teletechniki wiąże się z działalnościami podlegającymi (w pewnym zakresie) reglamentacji oraz unormowaniami w polskim prawie:

  • budownictwo – regulacje Prawa budowlanego,
  • telekomunikacja – regulacje Prawa telekomunikacyjnego,
  • ochrona osób i mienia – regulacje według Ustawy o ochronie osób i mienia,
  • ochrona przeciwpożarowa – regulacje według Ustawy o ochronie przeciwpożarowej

oraz szereg innych ustaw i rozporządzeń publikowanych przez ministerstwa III RP lub lokalnych uchwał i zarządzeń podejmowanych przez władze lokalne i wydzielone instytucje i przedsiębiorstwa.

W zależności od rodzaju i zakresu prowadzonej działalności wymagane są (zgodnie z polskim prawem) następujące uprawnienia i certyfikaty:

  • uprawnienia budowlane w specjalności telekomunikacyjnej,
  • uprawnienia budowlane w specjalności konstrukcyjno-budowlanej,
  • Poświadczenie bezpieczeństwa upoważniające do dostępu do informacji niejawnych,
  • licencja pracownika zabezpieczenia technicznego,
  • Koncesja MSWiA w zakresie montażu elektronicznych urządzeń i systemów alarmowych, sygnalizujących zagrożenie chronionych osób i mienia, oraz eksploatacji, konserwacji i naprawach w miejscach ich zainstalowania,
  • autoryzacja kwalifikacji zawodowych dla pracowników zabezpieczenia technicznego,
  • certyfikat jakości usług w zakresie systemów sygnalizacji p. poż.
  • kurs dla projektantów i instalatorów systemów zabezpieczających przed przestępczością i pożarem obiekty zabytkowe, muzealne, sakralne i inne gromadzące publiczne zbiory dóbr kultury,

niekiedy wymagane są także dodatkowo:

Organizacje zawodowe

  • Polska Izba Inżynierów Budownictwa – zrzesza czynnych zawodowo członków, posiadających uprawnienia budowlane we wszystkich specjalnościach budowlanych; w ramach składek członkowskich otrzymują prasę fachową, możliwość szkoleń zawodowych oraz obowiązkowe ubezpieczenie OC,
  • Stowarzyszenie Teletechników Polskich XXI – organizacja pozarządowa o charakterze zawodowo-naukowo-technicznym jest dobrowolnym zrzeszeniem osób, których działalność zawodowa lub zainteresowania wiążą się z szeroko pojętą branżą teletechniczną,
  • Ogólnopolskie Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Zabezpieczeń Technicznych i Zarządzania Bezpieczeństwem „POLALARM”

Kiedy jest potrzebne pozwolenie na budowę?

nie wymaga pozwolenia na budowę (ani też zgłoszenia organowi nadzoru budowlanego):

  • budowa instalacji telekomunikacyjnych w obrębie budynków będących w użytkowaniu
  • budowa telekomunikacyjnych linii kablowych
  • instalowanie urządzeń (do 3 m wysokości), w tym antenowych konstrukcji wsporczych i instalacji radiokomunikacyjnych na obiektach budowlanych
  • instalowanie kabli telekomunikacyjnych w kanalizacji kablowej

wymaga zgłoszenia właściwemu organowi nadzoru budowlanego:

  • budowa wolno stojących kabin telefonicznych, szaf i słupków telekomunikacyjnych
  • budowa kanalizacji kablowej
  • budowa przyłączy telekomunikacyjnych (lub bez zgłoszenia, ale wymaga sporządzenia planu sytuacyjnego na kopii aktualnej mapy zasadniczej)
  • przebudowa sieci telekomunikacyjnych
  • instalowanie urządzeń o wysokości powyżej 3 m na obiektach budowlanych
  • montaż obiektów radiokomunikacyjnych, w tym antenowych konstrukcji wsporczych na istniejących obiektach budowlanych

wymaga pozwolenia na budowę (przez domniemanie) :

  • Budowa instalacji telekomunikacyjnych w nowych budynkach
  • Budowa wolnostojących masztów i wież telekomunikacyjnych

(tekst ujednolicony na podstawie art. 29-30 Prawa Budowlanego)

Przypisy

  1. ↑ według Prawa Budowlanego tylko kanalizacja kablowa i inne elementy na stałe montowane do podłoża stanowią obiekt budowlany (a nie kable i domyślnie wyposażenie elektroniczne) i te elementy stanowią "podstawową infrastrukturę teletechniczną" wykonywaną zgodnie z Prawem Budowlanym

Bibliografia

  • praca zbiorowa: Przegląd teletechniczny. Warszawa: Stowarzyszenie Teletechników Polskich, 1928-1939.
  • Tadeusz Kuliszewski: Systemy teletechniczne. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1971.
  • teletechnika. W: Witold Nowicki: O ścisłość pojęć i kulturę słowa w technice. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1978.
  • praca zbiorowa: Słownik telekomunikacyjnej techniki kablowej. Warszawa: Zakład Doświadczalny Budownictwa Łączności, 1995.
  • praca zbiorowa: Vademecum teleinformatyka. Warszawa: IDG, 1999.
  • Jacek Włodarczyk, Zbigniew Podosek: Systemy teletechniczne budynków inteligentnych. Warszawa: Przedsiębiorstwo Badawczo-Projektowo-Wdrożeniowe CYBER, 2002.