Telgárt
 | |
| Państwo |  Słowacja |
|---|---|
| Kraj |  bańskobystrzycki |
| Powiat | Brezno |
| Starosta | Peter Novysedlák[1] |
| Powierzchnia | 55,97[2] km² |
| Wysokość | 886[3] m n.p.m. |
| Populacja (2021) • liczba ludności • gęstość | 1460[4] 26,43[5] os./km² |
| Nr kierunkowy | +421 48[3] |
| Kod pocztowy | 976 73[3] |
| Tablice rejestracyjne | BR |
Położenie na mapie kraju bańskobystrzyckiego  | |
Położenie na mapie Słowacji  | |
| 48°51′07″N 20°11′19″E/48,851944 20,188611 | |
| Strona internetowa | |
Telgárt (1948–1990 Švermovo, węg. Garamfő, niem. Tiergarten) – wieś (obec) na Słowacji w powiecie Brezno. Znajduje się w górnej części biegu Hronu, na granicy trzech regionów geograficznych: Góry Stolickie, Niżne Tatry i Słowacki Raj[6]. Przez miejscowość przebiega linia kolejowa 173 Margecany–Červená Skala, będąca fragmentem tzw. środkowosłowackiej kolei transwersalnej.
Historia
Telgárt został po raz pierwszy pisemnie wspomniany w 1326. Prawie wyłącznie słowacka ludność przyjęła w większości, w wyniku działań gubernatora komitatu Hont generała Istvána Koháryego, obrządek greckokatolicki. Podczas słowackiego powstania narodowego w rejonie Telgártu toczyły się zacięte walki. Podczas kontrataku prowadzonego 5 września 1944 r. powstańcy wraz z partyzantami zadali znaczne straty oddziałowi niemieckiej 1 Dywizji Pancernej, który zaczął palić wieś i wyparli go na przełęcz Besník. Wieś spłonęła jednak cała, zniszczonych zostało 260 domów, zginęło też 3 mieszkańców.
Za czasów socjalistycznych (w latach 1948–1990) wieś nosiła nazwę Švermovo, na cześć czeskiego komunistycznego polityka, Jana Švermy (1901–1944), który był uczestnikiem słowackiego powstania narodowego i zginął w Niżnych Tatrach po jego upadku.
Obecnie wieś ma charakter rolniczo-turystyczny. Liczba ludności wynosi 1548 osób (2011), w przeważającej większości grekokatolików. Około 35-40% mieszkańców to Cyganie.
Atrakcje w okolicy
- Źródło Hronu na północ od wsi
- Źródła wody mineralnej we wsi
- Rezerwat przyrody „Meandry Hronu”
- Szczyt Kráľova hoľa (1948 m n.p.m.) w Niżnych Tatrach
- Szczyt Stolica (1478 m n.p.m.) w Rudawach Słowackich
- Tunel spiralny na trasie linii kolejowej nr 173
Ważniejsi mieszkańcy
We wsi urodzili się albo działali:
- Anastázia Miertušová, słowacka projektantka
- Ivan Andrijovič Stavrovski, pop (ksiądz) greckokatolicki, pedagog i działacz oświatowy
- Ján Ambróz, piosenkarz folklorystyczny
- Michal Spišiak, pisarz
- Pavol Spišák, pop (ksiądz) greckokatolicki, kanonik tytularny, pierwszy tłumacz liturgii wschodniej na słowacki, pisarz, męczennik za wiarę
 Widok ogólny |  (c) Miroslav Blaho, CC BY-SA 3.0 Wiadukt kolejowy |  Urząd gminy |
Przypisy
- ↑ Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí (słow.). Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-09-24].
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic: Hustota obyvateľstva - obce [om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter)] (słow.). 2022-03-31. [dostęp 2022-03-31].
- ↑ a b c Statistical Office of the Slovak Republic: Základná charakteristika (słow.). 2015-04-17. [dostęp 2022-03-31].
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic: Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne) (słow.). 2022-03-31. [dostęp 2022-03-31].
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic: Hustota obyvateľstva - obce (słow.). 2022-03-31. [dostęp 2022-03-31].
- ↑ Turystyczna i satelitarna mapa Słowacji. [dostęp 2017-06-05].
Media użyte na tej stronie
(c) Miroslav Blaho, CC BY-SA 3.0
railway viaduct - Telgárt
Autor: Caroig, Licencja: CC BY-SA 3.0
Outline map of the prešov Banská Bystrica, Slovakia, ready for the Geobox template, calibrated at en:Template:Geobox locator Banská Bystrica Region
Autor: Jeśli zamierzać użyć tego zdjęcia poza projektami Wikimedia, będę wdzięczny za informację mailową. Więcej zdjęć możesz znaleźć w mojej galerii., Licencja: CC BY-SA 4.0
Town hall in Telgárt, Slovakia
