Telgte

Telgte
Herb	Flaga
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Nadrenia Północna-Westfalia
Burmistrz	Wolfgang Pieper (Sojusz 90/Zieloni)
Powierzchnia	90,7 km²
Wysokość	54 m n.p.m.
Populacja (31 grudnia 2018); • liczba ludności; • gęstość	; 19 925; 219 os./km²
Nr kierunkowy	02504
Kod pocztowy	48291
Tablice rejestracyjne	WAF, BE
	Położenie na mapie Nadrenii Północnej-Westfalii Telgte
	Położenie na mapie Niemiec Telgte
	51°59′56″N 7°47′00″E/51,998889 7,783333
	Strona internetowa
	Portal Niemcy

Telgte (IPA [tɛlktə], lokalnie [tɛlçtə]) – miasto w Niemczech, w kraju związkowym Nadrenia Północna-Westfalia, w rejencji Münster, w powiecie Warendorf. Według danych za rok 2018 liczyło 19 925 mieszkańców^[1].

Historia

Pierwsi osadnicy pojawili się już po upadku cesarstwa rzymskiego, w okresie działalności misyjnej cesarza Karola Wielkiego wiążącej się z wojnami frankońsko-saskimi. Pierwszy biskup Münster w latach 805–809, Ludger (Ludgerus), polecił wybudować w Telgte kościół. Miejscowość rozwinęła się z uwagi na istniejący tu bród na rzece Ems. Prawa miejskie nadano Telgte w 1238 r.

W herbie miasta widnieje młody dąb, który po niemiecku nazywano dawniej właśnie Telgoth (przekształcone na Telgte). Było to związane z gęstym zalesieniem lasami dębowymi. Miasto było członkiem Hanzy.

Pobliskie miejscowości Westbevern i Raestrup w latach 70. zostały włączone w skład miasta i stały się jego dzielnicami.

Administracja

Od 2010 r. urząd burmistrza pełni Wolfgang Pieper reprezentujący Sojusz 90/Zielonych, który w wyborach w 2010 r. uzyskał 71,5% głosów przeciwko wspólnemu kandydatowi CDU i SPD, a w 2016 r. 79,2%^[2]. W latach 2010–2016 był jedynym burmistrzem Zielonych w Nadrenii Północnej-Westfalii^[3].

Zabytki

Miasto znane jest m.in. z Muzeum Szopek Bożonarodzeniowych (Krippenmuseum) liczącego ponad 150 eksponatów szopek z całego świata. Naprzeciwko, w Muzeum Münsterlandu (Museum Heimathaus Münsterland), znajduje się m.in. Glatzer Heimatstube (pol. Kłodzka Izba Regionalna), największa z trzech w Niemczech, poświęcona tradycji i kulturze materialnej hrabstwa kłodzkiego i ziemi kłodzkiej, utworzona dzięki staraniom wielkiego dziekana kłodzkiego Franza Monsego, który tu osiedlił się po wysiedleniu^[4]. Niedaleko centrum, nad rzeką Ems, w 1988 r. postawiono kolumnę z rzeźbą Madonny pierwszego arcybiskupa praskiego Arnoszta z Pardubic z kościoła pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kłodzku, wykonaną ze śląskiego marmuru. Miejsce to ma upamiętniać ofiary wojny i wysiedlenia. Wzdłuż brzegu rzeki prowadzi droga krzyżowa z rzeźbami z brązu z postaciami ponadnaturalnej wielkości osadzonymi na granitowych blokach^[4]^[5].

Pielgrzymki

Miasto jest znanym miejscem pielgrzymkowym. Pierwsza pielgrzymka piesza do figury Piety Matki Boskiej Bolesnej (z XIV w., a pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1455)^[6]^[7], odbyła się w 1651 r. na polecenie biskupa Münster, Christopha Bernharda von Galena, który drogę również pokonał. Do kaplicy z obrazem (zbudowanej w 1654 r.) udają się coroczne pielgrzymki z Münster, Warendorfu i Osnabrück (ta ostatnia z 10 000 pielgrzymami jest największa co do ich liczby w Niemczech^[8] – przed pielgrzymką z Ratyzbony do Altötting). Corocznie przybywa do Telgte 150 000 pielgrzymów.

Miasto w literaturze

Telgte jest miejscem powieści Güntera Grassa z 1979 r. Das Treffen in Telgte (Spotkanie w Telgte, 1992), która jest powieścią z kluczem. Utwór opisuje fikcyjne spotkanie niemieckich poetów i pisarzy w 1647 r. (m.in. śląscy artyści-politycy jak Andreas Gryphius, Daniel Czepko von Reigersfeld, Angelus Silesius) mające na celu porozumienie artystów, często będących ideologami zwalczających się katolików i protestantów i zakończenie wojny trzydziestoletniej. Naprawdę książka poświęcona jest spotkaniom Grupy 47, ważnej dla twórczości autora.

Współpraca

Miejscowości partnerskie^[9]:

Przypisy

↑ Bevölkerung der Gemeinden Nordrhein-Westfalens am 31. Dezember 2018.
↑ Wahlen. Bürgermeister Wahl 2016.
↑ Bürgermeisterwahl in Telgte: Grüner steht zur Wiederwahl.
↑ ^a ^b Henryk Grzybowski: Kłodzkie izby regionalne w Niemczech. W: Janusz Laska, Mieczysław Kowalcze: Popularna Encyklopedia Ziemi Kłodzkiej. T. 4 (suplem.). Kłodzko-Nowa Ruda: Kłodzkie Towarzystwo Oświatowe, 2011, s. 271. ISBN 978-83-62337-36-1.
↑ Henryk Grzybowski. Telgte – reminiscencje. „Nieregularnik Polanicki”. 2004 (nr 3 (8)), s. 20–21. Towarzystwo Miłośników Polanicy. ISSN 1732-470X.
↑ Małgorzata Staniak: Telgte. W: Janusz Laska, Mieczysław Kowalcze: Popularna Encyklopedia Ziemi Kłodzkiej. T. 4 (suplem.). Kłodzko-Nowa Ruda: Kłodzkie Towarzystwo Oświatowe, 2011, s. 48. ISBN 978-83-62337-36-1.
↑ Telgte: Schmerzhafte Muttergottes (niem.).
↑ Stefan Buchholz: Telgter Wallfahrt mit 10000 Pilgern (niem.). Neue Osnabrücker Zeitung, 08. Juli 2012. [dostęp 2013-02-28].
↑ Städtepartnerschaften.

[bevol-1] Bevölkerung der Gemeinden Nordrhein-Westfalens am 31. Dezember 2018.

[wyb2016-2] Wahlen. Bürgermeister Wahl 2016.

[einz-3] Bürgermeisterwahl in Telgte: Grüner steht zur Wiederwahl.

[pezkkir-4] Henryk Grzybowski: Kłodzkie izby regionalne w Niemczech. W: Janusz Laska, Mieczysław Kowalcze: Popularna Encyklopedia Ziemi Kłodzkiej. T. 4 (suplem.). Kłodzko-Nowa Ruda: Kłodzkie Towarzystwo Oświatowe, 2011, s. 271. ISBN 978-83-62337-36-1.

[remi-5] Henryk Grzybowski. Telgte – reminiscencje. „Nieregularnik Polanicki”. 2004 (nr 3 (8)), s. 20–21. Towarzystwo Miłośników Polanicy. ISSN 1732-470X.

[pezktelg-6] Małgorzata Staniak: Telgte. W: Janusz Laska, Mieczysław Kowalcze: Popularna Encyklopedia Ziemi Kłodzkiej. T. 4 (suplem.). Kłodzko-Nowa Ruda: Kłodzkie Towarzystwo Oświatowe, 2011, s. 48. ISBN 978-83-62337-36-1.

[schmerz-7] Telgte: Schmerzhafte Muttergottes (niem.).

[noz-8] Stefan Buchholz: Telgter Wallfahrt mit 10000 Pilgern (niem.). Neue Osnabrücker Zeitung, 08. Juli 2012. [dostęp 2013-02-28].

[partner-9] Städtepartnerschaften.

[przyw-10] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f miasto-przywódca rejonu lub okręgu

[wazne-11] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t miasto odegrało poważną rolę w Hanzie

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[A]

[B]

Miasta	Ahlen Beckum Drensteinfurt Ennigerloh Oelde Sassenberg Sendenhorst Telgte Warendorf
Gminy	Beelen Everswinkel Ostbevern Wadersloh

Region nadreński (Ren – Moza)	Dinant Duisburg Düsseldorf Emmerich Grieth KOLONIA^[A] Neuss Nijmegen Roermond Tiel Venlo Wessel Zaltbommel
Region IJssel i Zuiderzee	Arnhem DEVENTER^[B] Doesborg Elburg Harderwijk Hasselt Hattem KAMPEN^[B] Ommen Stavoren Zutphen Zwolle
Wybrzeże Morza Północnego	Groningen BREMA^[B] Stade Buxtehude HAMBURG^[B]
Między Renem i Wezerą (Westfalia)	Ahlen Allendorf Altena Arnsberg Attendorn Beckum Belecke Bielefeld Blankenstein (Hattingen) Bocholt Bochum Bödefeld Borgentreich Borken Brakel Breckerfeld Brilon Coesfeld Dorsten DORTMUND^[A] Drolshagen Dülmen Essen Eversberg Freienohl Fürstenau Geseke Grevenstein Hachen Hagen Haltern Hamm Hattingen Herford Hirschberg Hörde Hüsten Iburg Iserlohn Kallenhardt Kamen Langscheid Lemgo Lüdenscheid Lünen Melle Menden Minden MÜNSTER^[B] Neheim Neuenrade Neustadt Nieheim Oldenzaal Olpe OSNABRÜCK^[B] Paderborn Peckelsheim Plettenberg Quakenbrück Ratingen Recklinghausen Rheine Rüthen Schwerte SOEST^[B] Solingen Sundern Telgte Unna Vörden Vreden Warburg Warendorf Warstein Wattenscheid Werl Werne Westhofen Wetter Wiedenbrück
Między Wezerą i Łabą (Dolna Saksonia)	Alfeld Aschersleben Bockenem BRUNSZWIK^[A] Einbeck Gardelegen GOSLAR^[B] Gronau Halberstadt Hameln Hanower Helmstedt HILDESHEIM^[B] LÜNEBURG^[B] MAGDEBURG^[B] Osterburg Quedlinburg Salzwedel Seehausen Stendal Tangermünde Ulzen Werben
Niemcy środkowe (na południe do Harzu między górną Wezerą i Soławą)	Duderstadt Erfurt Getynga Halle Merseburg Mühlhausen Naumburg Nordhausen Northeim Osterode Uslar
Brandenburgia	Berlin Brandenburg Frankfurt nad Odrą Havelberg Cölln Kyritz Perleberg Pritzwalk
Południowe wybrzeże Bałtyku w granicach cesarstwa	Kilonia LUBEKA^[A] WISMAR^[B] ROSTOCK^[B] STRALSUND^[B] Greifswald Demmin Gützkow Szczecin Białogard Darłowo Goleniów Gryfice Kamień Kołobrzeg Koszalin Sławno Słupsk Stargard Trzebiatów Wolin
Prusy, Polska	Braniewo Chełmno GDAŃSK^[A] Elbląg KRÓLEWIEC^[B] TORUŃ^[B] Wrocław Kraków
Inflanty	DORPAT^[B] Goldingen Kokenhusen Lemsal Parnawa REWEL^[B] Roop RYGA^[B] Valmiera Viljandi Wenden Windawa
Szwecja	Kalmar Nyköping SZTOKHOLM^[B] VISBY^[A]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne