Tenor

Luciano Pavarotti na stadionie Velodrome, 15.06.2002.

Tenor – jeden z czterech głównych rodzajów, klas głosu ludzkiego. Mianem tym określa się również osoby śpiewające tym głosem^[1][2][1][3].

Opis

Tenor jest najwyższym głosem męskim osiągalnym rejestrem piersiowym (patrz: technika śpiewu). Zwykle obejmuje zakres od c do c².

Nazwa głosu pochodzi od włoskiego słowa „tenere” (podtrzymywać, z łac. tenere 'trzymać')^[4][5]. Na początku rozwoju polifonii wokalnej, w muzyce średniowiecznej, tenor zawsze wykonywał partię cantus firmus, podtrzymując głos wysoki (nazywany „cantus”, mniej więcej w skali sopranu), który wykonywał inną melodię. W dalszym rozwoju dodano trzeci głos, wyższy niż tenor, śpiewający melodię odnoszącą się do cantus firmus, niejako przeciw tenorowi (contratenor altus, czyli wysoki (=altus) głos śpiewający partię konkurującą z partią tenorową). Następnie dodano kolejny głos, niższy (contratenor bassus, czyli głos niski (=bassus) śpiewający partię również konkurującą z partią tenorową). W ten sposób stworzono podstawowy skład polifoniczny podobny do obecnie nam znanego: cantus, contratenor altus, tenor, contratenor bassus. Dla ułatwienia odrzucono potem słowa „contratenor”, tworząc nazewnictwo „cantus – altus – tenor – bassus” upodobnione do stosowanego w naszych czasach, znane już w renesansie i używane częściowo również w baroku^[6].

Przed drugą połową XVII wieku tenory obsadzane były w partiach kojarzonych obecnie z innymi głosami.

Ze względu na to, że przez długi czas w historii kobietom nie wolno było śpiewać w kościele, w głosach wyższych (głównie w partii „cantus”) obsadzani byli albo mężczyźni śpiewający falsetem (obecnie zwani kontratenorami), albo chłopcy przed mutacją, posiadający głos zwany dyszkantem^[7]. Wbrew obecnym skojarzeniom, w partii „altus” nie śpiewał zwykle głos kojarzony z obecnym żeńskim altem lub falsetowym kontratenorem, ale tenor śpiewający rejestrem piersiowym o wyjątkowo szerokiej skali^[8]. Obecnie niektórzy wykonawcy muzyki dawnej, zwykle śpiewający partie tenorowe, często wykonują partie „altus” właśnie w ten sposób (np. Charles Daniels, Stephan van Dyck).

Rodzaje i skala

Wyróżniamy kilka rodzajów tenoru: tenor liryczny (np. Luciano Pavarotti, Wiesław Ochman), tenor dramatyczny (np. Mario Del Monaco) często o ciemnej i metalicznej barwie oraz tenor spinto (np. Plácido Domingo).

Skala tenorowa sytuuje się więc pomiędzy skalą barytonu a męskiego altu (śpiewanego falsetem). Istnieje rozróżnienie skali tenorowej dla solistów, oscylującej między c a c2 do d2, a skali tenorowej dla tenorów chóralnych, których skala plasuje się od c do g1-a1^[9].

Zobacz też

• wysokość głosu
• Tenore di grazia

Przypisy