Teodor Aleksander Lacki
 | |
| Data urodzenia | ok. 1617 |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Narodowość | |
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka | |
| Ważne dzieła | |
Pobożne pragnienia | |
Aleksander Teodor (Teodor Aleksander) Lacki herbu Smok (ur. ok. 1617 roku – zm. w 1683 roku) – marszałek nadworny litewski w latach 1654-1683, podstoli Wielkiego Księstwa Litewskiego w 1653 roku, ciwun birżyniański od 1649 roku[1], starosta raduński i birżyniański[2], polski pisarz religijny epoki baroku.
Życie
Niewiele wiadomo na temat życia poety, równie skąpe informacje o jego twórczości zawierają wszystkie dotychczasowe studia epoki baroku[3]. Był autorem jednej książki, zbioru lirycznych emblematów Pobożne pragnienia (1673), będącym właściwie przekładem duchowego dzieła Hermana Hugona, Pia desideria (1624). Zarówno w polskim wydaniu, jak i w hiszpańskim oryginale jako emblematy graficzne wykorzystano ryciny autorstwa Boëtiusa à Bolswert. Poseł sejmiku kowieńskiego na sejm 1653 roku[4]. Na sejmie 1653 roku wyznaczony z Koła Poselskiego komisarzem do zapłaty wojsku Wielkiego Księstwa Litewskiego[5].
Twórczość
Parafraza Lackiego ukazała się w XVII wieku w kilku wydaniach[3]. Nie jest pewne, czy zdobyła ona uznanie współczesnych; co prawda Wespazjan Kochowski porównuje jej autora do Stanisława Herakliusza Lubomirskiego, ale najprawdopodobniej była to nobilitacja tendencyjna, związana z faktem, iż Lacki piastował wysoki urząd marszałka nadwornego[3]. Nie ma pewności również co do roli, jaką odgrywała w życiu Lackiego poezja. Być może stanowiła jedynie "niepróżnujące próżnowanie", a więc – popularną w czasach baroku – pracę o charakterze silva rerum, nie nastawioną na zdobycie lauru poetyckiego[6]. Kilka jego wierszy odnaleziono w domowych raptularzach, resztę pisał do szuflady[7].
Poetyka pieśni
Emblematyczne pieśni Lackiego szczególne upodobanie znajdywały w starotestamentowej Pieśni nad pieśniami, którą w duchu pobożności karmelitańskiej interpretowały jako alegorię dziejów duszy. Pojawiały się też często obrazy mitologiczne, synkretycznie połączone z tematyką chrześcijańską, co stanowiło pozostałość po poetyce renesansowej.
Przypisy
- ↑ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy tom III: Księstwo Żmudzkie. XV–XVIII wiek, pod redakcją Andrzeja Rachuby, opracowali Henryk Lulewicz, Andrzej Rachuba, Przemysław P. Romaniuk, Andrzej Haratym, Warszawa 2015, s. 339.
- ↑ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego: spisy, t. 3: Księstwo Żmudzkie XV-XVIII wiek, pod red. Andrzeja Rachuby, oprac. Henryk Lulewicz, Andrzej Rachuba, Przemysław P. Romaniuk, Andrzej Haratym, Warszawa 2015, s. 90.
- ↑ a b c Krzysztof Mrowcewicz: Wprowadzenie do lektury. W: Aleksander Teodor Lacki: Pobożne pragnienia. Warszawa: Instytut Badań Literackich, 1997, s. 5. ISBN 83-85605-99-1.
- ↑ Stefania Ochmann-Staniszewska, Zdzisław Staniszewski, Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana Kazimierza Wazy. Prawo – doktryna – praktyka, tom II, Wrocław 2000, s. 388.
- ↑ Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 185.
- ↑ Krzysztof Mrowcewicz: Wprowadzenie do lektury. W: Aleksander Teodor Lacki: Pobożne pragnienia. Warszawa: Instytut Badań Literackich, 1997, s. 8. ISBN 83-85605-99-1.
- ↑ Krzysztof Mrowcewicz: Wprowadzenie do lektury. W: Aleksander Teodor Lacki: Pobożne pragnienia. Warszawa: Instytut Badań Literackich, 1997, s. 9. ISBN 83-85605-99-1.
Media użyte na tej stronie
Herman Hugo, Pia Desideria Emblematis Elegiis & affectibus S.S. Patrum illustrata (Second Book), Englished by Edm. Arwaker, London 1690.
Francis Quarles, Emblemes, London, Printed for I. Williams & F. Eglsfeild ... 1676, pages 152-153