Teodor Toeplitz (1875–1937)

Teodor Toeplitz
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia3 lipca 1875
Szepetówka
Data i miejsce śmierci25 kwietnia 1937
Otrębusy
Tablica z nazwą ulicy Teodora Toeplitza w Warszawie wraz z tablicą Miejskiego Systemu Informacji

Teodor Toeplitz (ur. 3 lipca 1875 w Szepetówce[1], zm. 25 kwietnia 1937 w Otrębusach) – działacz spółdzielczy, radny miasta stołecznego Warszawy. Jeden z czołowych działaczy Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej.

Życiorys

Urodził się w żydowskiej rodzinie pochodzącej z Czech, dawniej osiadłej w Lesznie, która na przełomie XVIII i XIX wieku przeniosła się do Warszawy. Był jednym z jedenaściorga dzieci Bonawentury (1831–1905), bratem Zygmunta (1864–1934), wnukiem Teodora (1793–1838). W 1900 ożenił się z Heleną Odrzywolską, z którą miał czworo dzieci: Leona Kazimierza (ur. 1902), Jadwigę, Jerzego Bonawenturę (1909-1995) i Ewę (ur. 1917). Jego wnukiem był dziennikarz Krzysztof Teodor Toeplitz, syn Leona Kazimierza.

W 1893 wyjechał do Berlina i tam studiował na politechnice, gdzie zetknął się z działaczami socjalistycznymi współtworzącymi pod redakcją Ignacego DaszyńskiegoGazetę Robotniczą”. Zakazana działalność została wykryta przez władze i jej członkowie zostali relegowani z uczelni. Teodor Toeplitz powrócił w rodzinne strony, aby wkrótce udać się na studia do Antwerpii. W czasie studiów podróżował po Francji, Anglii i Szwajcarii. Po ukończeniu nauki powrócił do Warszawy, skąd wyjechał do Charkowa, aby tam zarządzać należącą do rodziny fabryką. W wieku 25 lat ożenił się z polską szlachcianką Heleną Odrzywolską.

W 1914 powrócił do Warszawy i zaangażował się w sprawy społeczne i polityczne. Popierany przez Polską Partię Socjalistyczną został w 1916 członkiem Rady Miasta. Członek Centralnego Komitetu Narodowego w Warszawie (XI 1916 - II 1917)[2]. Był pracownikiem Rady Departamentu Pracy Tymczasowej Rady Stanu[3].

Od sierpnia do września 1920 był komisarzem sekcji kwaterunkowej działającej w ramach Rady Obrony Stolicy[potrzebny przypis].

Od 1925 był działaczem Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej i jej wieloletnim prezesem. 1 kwietnia 1928 wziął udział w zebraniu założycieli Gdyńskiej Spółdzielni Mieszkaniowej[4], stając się tym samym jednym z członków jej zarządu. W 1928 współorganizował powstanie Społecznego Przedsiębiorstwa Budowlanego (od 1928 do 1934 pełnił funkcje jednoosobowego zarządu, a następnie przewodniczącego rady nadzorczej), a w 1937 był współorganizatorem Pierwszego Polskiego Kongresu Mieszkaniowego. W ramach zaangażowania spółdzielczego doprowadził do powstania Związku Miast Polskich, a także Towarzystwa Urbanistów Polskich. Wykładał politykę gruntową i prawo zabudowy w Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie[5].

Imię Teodora Toeplitza nosi niewielka ulica w pobliżu placu Wilsona na warszawskim Żoliborzu (wcześniej ulica nazywała się Ustronie).

Przypisy

  1. Teodor Toeplitz. sejm-wielki.pl. [dostęp 2011-12-23].
  2. Jerzy Z. Pająk, O rząd i armię. Centralny Komitet Narodowy (1915-1917), Kielce 2003,s. 247
  3. Włodzimierz Suleja, Tymczasowa Rada Stanu, Warszawa 1998, s. 224.
  4. Protokół z zebrania. gdynskasm.pl. [dostęp 2011-01-27].
  5. Wolna Wszechnica Polska. W: Szkoły wyższe Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: 1930, s. 313.

Bibliografia

  • Kazimierz Reychman: Szkice genealogiczne, Serja I. Warszawa: Hoesick F., 1936, s. 187-191.
  • Kieniewiczowa G., Sokołowska A., Od Agrykoli do Żywnego. Mały słownik patronów ulic warszawskich, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1968, s. 178.
  • Domański P., Patroni żoliborskich ulic, Urząd Dzielnicy Żoliborz, Warszawa 2008, s. 88–89.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Teodor Toeplitz.jpg
Teodor Toeplitz, PPS, działacz spółdzielczy, radny Warszawy
Ulica Teodora Toeplitza w Warszawie.JPG
Autor: Mateusz Opasiński, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ulica Teodora Toeplitza w Warszawie