Teodora Glücksburg (1906–1969)

Teodora Glücksburg

Θεοδώρα Γκλύξμπουργκ
mal. Philip de László, 1928
wielka księżna i margrabina Badenii, księżniczka Grecji i Danii
Dynastia	Glücksburgowie
Data i miejsce urodzenia	30 maja 1906 Tatoi
Data i miejsce śmierci	16 października 1969 Konstancja
Ojciec	Andrzej Glücksburg
Matka	Alicja Battenberg
Mąż	Bertold Badeński
Dzieci	Małgorzata Badeńska Maksymilian Badeński Ludwik Badeński
Rodzeństwo	Małgorzata Glücksburg Cecylia Glücksburg Zofia Glücksburg Filip Mountbatten
Odznaczenia

Teodora Glücksburg, zw. Dolla^[1], gr. Θεοδώρα Γκλύξμπουργκ, niem. Theodora von Glücksburg zu Griechenland und Dänemark (ur. 30 maja 1906 w Tatoi, zm. 16 października 1969 w Konstancji) – grecka arystokratka, księżniczka Grecji i Danii, tytularna wielka księżna i margrabina Badenii jako żona Bertolda.

Życiorys

Urodziła się jako drugie z pięciorga dzieci Andrzeja (1882–1944), księcia Grecji i Danii, oraz Alicji Battenberg (1885–1969). Imię otrzymała na cześć cesarzowej bizantyńskiej Teodory^[2]. Miała starszą siostrę Małgorzatę (1905–1981), młodsze Cecylię (1911–1937) i Zofię (1914–2001) oraz brata Filipa (1921–2021)^[3]. Wychowywała się w Atenach i Korfu. W rozmowach z matką używała języka angielskiego, ale równie biegle porozumiewała się po grecku, francusku i niemiecku^[4]. Otrzymała staranne wykształcenie domowe, typowe dla przedstawicieli arystokracji tego okresu^[5]. W 1907–1909 w związku z niestabilną sytuacją polityczną domu panującego, rodzina Teodory często przebywała w podróży, w Wielkiej Brytanii, Rosji, Hesji i na Malcie^[6]. W 1917–1920 przebywała z rodziną na emigracji w Szwajcarii, zamieszkując w Lucernie^[7]. W 1920 jej rodzina ponownie zamieszkała w Korfu. W tym okresie Teodora wraz z siostrą Małgorzatą rozwijały młodzieńcze zainteresowania archeologią^[8].

W latach 1922–1936 w związku ze skazaniem ojca na banicję, ponownie na emigracji. Początkowo zamieszkała z rodzicami w Saint-Cloud, zaproszonych przez Marię Bonaparte. Dzięki udzielonemu wsparciu finansowemu ciotek Anastazji Stewart i Edwiny Ashley, w 1924–1929 Teodora studiowała archeologię i historię sztuki na Uniwersytecie Paryskim^[9].

W 1931 po zawarciu małżeństwa z Bertoldem Badeńskim zamieszkała w Salem. Za pośrednictwem męża poznała Axela Munthego, z którym się zaprzyjaźniła. W 1932–1941 prowadziła wraz z mężem prywatną szkołę średnią, której ostatecznie nie udało im się uratować przed upaństwowieniem^[10]. W okresie rządów nazistowskich małżeństwo ukrywało w swojej posiadłości Żydów, którym pomagali wyjechać za granicę, początkowo do Grecji i Danii, następnie do Wielkiej Brytanii^[11]. Po wybuchu II wojny światowej Teodora zaangażowała się w pracę dla Niemieckiego Czerwonego Krzyża. Po zakończeniu działań wojennych powróciła do pracy w ponownie otworzonej szkole. W 1948, w wyniku pogorszenia stanu zdrowia, wycofała się z pracy pedagogicznej^[12]. Zmarła w 1969 na zawał serca w szpitalu w Konstancji. Została pochowana w kościele św. Weroniki przy zamku w Salem.

Rodzina

17 sierpnia 1931 w Baden-Baden wyszła za mąż za Bertolda Badeńskiego (1906–1963), pretendenta do tronu byłej Badenii, syna Maksymiliana (1867–1929) i Marii Ludwiki Hanowerskiej (1879–1948). Ślub odbył się w podwójnej ceremonii, prawosławnej i luterańskiej. Ze związku pochodzi troje dzieci:

• Małgorzata Alicja Tyra Wiktoria Maria Ludwika Scholastyka (1932–2013) ⚭ Tomisław Karadziordziewić (1928–2000), syn Aleksandra Jednoczyciela (1888–1934), kr. Jugosławii, i Marii Hohenzollern-Sigmaringen (1900–1961);
• Maksymilian Andrzej Fryderyk Gustaw Ernest August Bernard (1933–2022) ⚭ Waleria Izabela Habsburg-Lotaryńska (ur. 1941), córka Huberta Salwatora (1894–1971) i Rozalii zu Salm-Salm (1904–2001);
• Ludwik Wilhelm Jerzy Ernest Krzysztof (ur. 1937) ⚭ Marianna von Auersperg-Breunner (ur. 1943).

Odznaczenia

• Dama Krzyża Wielkiego Orderu śś. Olgi i Zofii I kl.,
• Komandor Orderu Dobroczynności,
• Odznaka Pamiątkowa 100-lecia Greckiego Domu Królewskiego (1963),
• Dama Krzyża Wielkiego Orderu Wierności (17 sierpnia 1931),
• Medal Koronacyjny Królowej Elżbiety II (2 czerwca 1953).

Genealogia

Przypisy

Bibliografia

• Philipp Ende: Young Prince Philip. His Turbulent Early Life. New York: „HarperPress”, 2012. ISBN 978-0-00-730539-1. (ang.).
• Ricardo Mateos Sainz de Medrano: La Familia de la Reina Sofía. La Dinastía griega, la Casa de Hannover y los reales primos de Europa. Madrid: „La Esfera de los Libros”, 2004. ISBN 84-9734-195-3. (hiszp.).
• Hugo Vickers: Alice: Princess Andrew of Greece. London: „Hamish Hamilton”, 2000. ISBN 978-0-241-13686-7. (ang.).