Teodora Lebenthal

Teodora Jadwiga Lebenthal
Data urodzenia

1884

Data i miejsce śmierci

22 stycznia 1942
Iłża

Przyczyna śmierci

tyfus

Zawód, zajęcie

lekarka, dermatolożka

Rodzice

Jakub, Cecylia z d. Goldszten

Teodora Jadwiga Lebenthal, również jako Dora Lebenthal (ur. 1884, zm. 22 stycznia 1942 w Iłży[1]) – polska lekarka (dermatolożka[2]) pochodzenia żydowskiego, ukochana Bolesława Leśmiana.

Życiorys

Była córką Jakuba i Cecylii z Goldsztenów. Poetę poznała w 1917 roku na wakacjach w Iłży (Leśmian został tam zaproszony przez ich wspólną krewną Celinę Sunderland). Z inspiracji tą miłością powstał erotyk W malinowym chruśniaku..., a Dora przeszła na katolicyzm, licząc (przynajmniej na początku romansu) na ożenek z Leśmianem. Nigdy nie wzięli ślubu – Leśmian do końca pozostał w związku małżeńskim z malarką Zofią z Chylińskich Leśmianową[3].

Wobec znacznych problemów finansowych Leśmiana[2], Dora wsparła go finansowo (według niektórych źródeł sprzedała swoje mieszkanie przy ul. Marszałkowskiej 148 w Warszawie wraz z całym umeblowaniem oraz wyposażeniem gabinetu lekarskiego) i podjęła pracę za niewielką pensję w szpitalu św. Łazarza[3].

Związek z Leśmianem trwał 20 lat – do jego śmierci. Według legendy, przy wyprowadzaniu trumny poety z kościoła do karawanu, nie pozwoliła jego rodzinie (żonie i córkom) wsiąść do karawanu i sama pojechała w ostatnią drogę z trumną na cmentarz[3][4].

W 1940 roku wyjechała do Iłży wraz z Celiną Sunderland, uciekając przed zamknięciem w warszawskim getcie. Opuszczona przez nią wynajęła pokój u nauczycielki, Józefy Waysowej. Otrzymała pracę w szpitalu św. Ducha, gdzie lecząc najbiedniejszych zaraziła się tyfusem i zmarła. Została pochowana na cmentarzu w Iłży[3].

Postać Teodory Lebenthal w utworach i publikacjach

W filmie fabularnym pt. Leśmian z 1990 w reżyserii Leszka Barona ukazana została m.in. relacja poety i Dory Lebenthal, w rolę której wcieliła się aktorka Iwona Katarzyna Pawlak[5].

Dorota Samborska-Kukuć w artykule Korekty i uzupełnienia do biografii Teodory (Dory) Lebenthal dowodzi wielu przekłamań związanych z biografią lekarki. Badaczka, docierając do dokumentów źródłowych, analizuje poszczególne niejasności wynikłe po części z nieprzychylności kuzyna poety, Jana Brzechwy, oraz córki Leśmiana, Marii Ludwiki Mazurowej[2].

Przypisy

  1. ↑ Metryka zgonu (akt nr 35) Metryka zgonu (akt nr 35), familysearch.org
  2. ↑ a b c Dorota Samborska-Kukuć: Korekty i uzupełnienia do biografii Teodory (Dory) Lebenthal. Teksty Drugie, 1, 2018-02-15. s. 358-373. [dostęp 2022-01-22]. (pol.).
  3. ↑ a b c d Magda Umer, Kobiety Bolesława Leśmiana [dostęp 2022-08-24]
  4. ↑ Jarosław Marek Rymkiewicz: Leśmian. Encyklopedia. Wyd. II. Evviva L'arte, 2021-12-16. ISBN 978-83-960258-2-1.
  5. ↑ Leśmian. filmpolski.pl. [dostęp 2018-03-04].

Linki zewnętrzne