Teodozy Cenobiarcha

Święty
Teodozy Cenobiarcha
(Teodozy Wielki)
Θεοδόσιος ὁ Μέγας
Cenobiarcha – ojciec wielu klasztorów
święty mnich
Ilustracja
Wyobrażenie św. Teodozego Wielkiego (Cenobiarchy) na mozaice z Nea Moni (XI w.)
Data i miejsce urodzenia

424
Mogariassos w Kapadocji

Data i miejsce śmierci

11 stycznia 529
Palestyna

Czczony przez

Kościół katolicki,
Cerkiew prawosławną

Wspomnienie

11 stycznia (kat.),
11/24 stycznia (praw.)

Szczególne miejsca kultu

Klasztor Świętego Teodozego

Teodozy Cenobiarcha (gr. Θεοδόσιος ὁ Μέγας, cs. Феодосий Киновиарх), także (w prawosławiu) Teodozy Wielki (cs. Преподобный Феодосий Великий[1]; ur. 424[2] w Mogariassos, w Kapadocji, zm. 11 stycznia 529) – święty katolicki i prawosławny, święty mnich, pustelnik oraz cenobita[2][3][4].

Życie

Teodozy urodził się w Kapadocji w Azji Mniejszej, skąd pochodzili także Ojcowie kapadoccy: św. Bazyli, św. Grzegorz z Nazjanzu i św. Grzegorz z Nyssy[4]. W poszukiwaniu drogi do doskonałości chrześcijańskiej udał się do Syrii, gdzie spotkał się z św. Symeonem Słupnikiem. Odwiedził Palestynę i w jaskini położonej przy drodze wiodącej z Jerozolimy do Betlejem utworzył pustelnię. Gromadził wokół siebie uczniów, którzy sukcesywnie zajmowali okoliczne pieczary. Życie pustelnicze zaczęło się przekształcać w formułę życia cenobitycznego tj. zakonnego we wspólnocie braci[2][3][4].

W 494 roku patriarcha jerozolimski Sallustiusz powierzył mu opiekę nad wszystkimi klasztorami Ziemi Świętej. Jako przełożony klasztorów osobiście angażował się w zwalczanie herezji monofizytów. Cesarz Anastazjusz I, który był gorącym zwolennikiem monofizytyzmu, ukarał mnicha wygnaniem[2][3][4].

Teodozjusz powrócił do swojego monasteru po śmierci cesarza w 518 roku. Zmarł w wieku 105 lat i został pochowany w grocie Trzech Króli, gdzie według lokalnej tradycji miała przebywać Święta Rodzina przyjmując Mędrców ze Wschodu. Monaster przetrwał do XV wieku. W 1900 roku ruiny klasztoru przejął prawosławny patriarcha Jerozolimy i umieścił tam mnichów[2][3][4].

Teodozy otrzymał zaszczytny przydomek Cenobiarcha – „ojciec wielu klasztorów”[4].

Kult

Jego wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest w dies natalis (11 stycznia).

Kościół prawosławny wspomina wielkiego mnicha odpowiednio 11/24 stycznia[a][1].

W ikonografii święty przedstawiany jest jako stary mnich w szatach wielkiej schimy. Ma długą (w niektórych ujęciach sięgającą kolan), siwą brodę. Ręce ma w modlitwie złożone na piersi bądź oburącz trzyma zwój. Niekiedy, gdy jest rozwinięty, czytamy na nim: Troszczcie się o siebie i swoje stado[1].

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ podwójne datowanie

Przypisy

  1. ↑ a b c Jarosław Charkiewicz: św. Teodozy Wielki, cenobiarcha. Serwis Cerkiew.pl. [dostęp 2014-05-04].
  2. ↑ a b c d e Piotr Drzyzga: Ojciec wielu klasztorów - św. Teodozy (pol.). kosciol.wiara.pl, 2009-09-11. [dostęp 2014-05-04].
  3. ↑ a b c d Teodozy (Teodozjusz) (pol.). Deon.pl. [dostęp 2014-05-03].
  4. ↑ a b c d e f Święty Teodozy, opat (pol.). brewiarz.pl, 2013-12-31. [dostęp 2014-05-03].

Media użyte na tej stronie