Teologia naturalna
Ten artykuł należy dopracować |
Teologia naturalna – dziedzina teologii dowodząca istnienia Boga na podstawie obserwacji świata przyrody.
Nurt katolicki
Oparty na racjonalnej metafizyce arystotelejsko-akwinackiej, w której zakładano, że przy pomocy rozumu można wywnioskować fakt istnienia Boga. Istnieje od XIV w., obecnie występuje pod nazwą neoscholastycyzmu.
Nurt protestancki
Istnieje od początku XVII w., największy rozwój przypada na początek XIX w. Oparty na założeniu, że przyroda jest bożym Objawieniem paralelnym do Biblii i można „indukcyjnie” analizując fakty i dochodząc do praw rządzących w przyrodzie dostrzec u ich początku rękę kochającego i wszechmogącego Boga[1].
Krytyka
Zdaniem Johna H. Newmana katolickiego krytyka tego nurtu teologii, teologia naturalna w zestawieniu z naukami przyrodniczymi jest strona słabszą, gdyż stara się przejąć od nich warsztat badawczy: indukcyjny sposób wnioskowania. Tym samym nauki przyrodnicze stają się w przypadku teologii naturalnej wzorcem dla uprawiania teologii w ogóle[2]. Spośród teologów protestanckich teologię naturalną krytykowali m.in. Friedrich Schleiermacher, Albrecht Ritschl i najbardziej zdecydowanie Karl Barth[3]. Wolfhart Pannenberg uważa, że odrzucenie teologii naturalnej przez Bartha było zbyt radykalne, zauważając jednocześnie, że powrót do jej dawnej formy jest niemożliwy[4]. Pozytywnie do teologii naturalnej ustosunkowali się reprezentanci teologii procesu[5].
Zobacz też
- argument kosmologiczny
- argument teleologiczny
- argument transcendentalny
- idea dobra
- John Ray
Przypisy
- ↑ Wiktor Werner, Między krytyką a fetyszyzacją. Różne reakcje na pojawienie się ewolucjonistycznej koncepcji natury. „Roczniki Antropologii Wiedzy”, Rocznik I (2004) 2005, s. 45-56
- ↑ John Henry Newman, The Idea of a University, London, Longmans, Green, And Co, 1907, s. 450
- ↑ Manfred Uglorz: Od samoświadomości do świadectwa wiary. Warszawa: Chrześcijańska Akademia Teologiczna, 1995, s. 65. ISBN 83-901296-6-3.
- ↑ Wolfhart Pannenberg: Człowiek, wolność, Bóg. Kraków: Znak, 1995, s. 46–49, seria: Biblioteka Filozofii Religii. ISBN 83-7006-207-5.
- ↑ Włodzimierz Zuzga. Teologia procesu. „Jednota”. 5–6, 1989. [dostęp 2010-12-18].
Linki zewnętrzne
- Andrew Chignell , Derk Pereboom , Natural Theology and Natural Religion, [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy [online], CSLI, Stanford University, 6 lipca 2015, ISSN 1095-5054 [dostęp 2018-01-17] (ang.).
- James Brent , Natural Theology, Internet Encyclopedia of Philosophy, ISSN 2161-0002 [dostęp 2018-06-27] (ang.).