Teorba

Teorba

Teorba (lutnia basowa) – szarpany instrument muzyczny (chordofon szarpany), nazwa ta odnosi się do wielu instrumentów z rodziny lutni o długiej szyjce i podwójnej główce, takich jak: włoskie liuto attiorbato, francuskie théorbe des pièces, arcylutnia, niemiecka lutnia barokowa, angélique. Etym. – fr. t(h)éorbe 'jw.' z wł. tiorba 'wielka lutnia'

Pochodzenie i historia

Teorba powstała pod koniec XVI w. jako kolejne stadium ewolucji lutni, do której dodawano kolejne struny basowe celem rozszerzenia możliwości repertuarowych instrumentu. Nowością było dodanie tzw. strun burdonowych, czyli strun basowych zawieszonych na dodatkowej główce, umieszczonej na rozbudowanej szyjce instrumentu. Takie struny mogły być strojone w zależności od wykonywanych utworów i szarpano je bez skracania ich palcami. Teorba była instrumentem akompaniatorskim, realizowano na niej basso continuo. W XVII wieku popularna w kapelach, była także instrumentem operowym. Pod koniec XVIII wieku ustępuje miejsca instrumentom klawiszowym, takim jak klawesyn.

Na ziemiach Rzeczypospolitej Obojga Narodów, teorba przekształciła się w teorban (często z nią mylony), który był instrumentem o nieco innej budowie i służył do akompaniamentu pieśni.

Strojenie

Teorba miała od 14 do 19 chórów (par strun), przy czym w przeciwieństwie do lutni renesansowej, chóry nie zawsze były podwójne, lecz czasem pojedyncze. Podwójne struny burdonowe strojone były często w oktawach, podczas gdy struny melodyczne strojono unisono.

Linki zewnętrzne

• Theorbo. theorbo.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-08)]. (ang.)
• Teorba. gimduszniki.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-03)]. (pol.)