Teotokos Pammakaristos

Kościół (meczet) Teotokos Pammakaristos
Kościół Teotokos Pammakaristos (2010)
Państwo	Turcja
Miejscowość	Stambuł
Wyznanie	do 1591 prawosławie, obecnie islam
Historia
Data budowy	XII wiek
Położenie na mapie Turcji Kościół (meczet) Teotokos Pammakaristos
41°01′45″N 28°56′47″E/41,029167 28,946389

Kościół Teotokos Pammakaristos – dwunastowieczny kościół bizantyjski, zamieniony później w meczet – (Fethiye Camii), obecnie w połowie muzeum. Znajduje się w Stambule w Turcji. Jest najlepszym przykładem stylu architektury konstantynopolitańskiej Paleologów i posiada największą kolekcję mozaik po Hagia Sophia i kościele św. Zbawiciela na Chorze. W latach 1461–1586 był siedzibą Ekumenicznego Patriarchy Konstantynopola, którego siedzibę przeniesiono tutaj z Kościoła Świętych Apostołów.

Kościół został zbudowany w XII w. przez Jana Komnena i jego żonę Annę Doukaina. W XIV w. dołączono do niego kaplicę grobową. Kościół w 1591 został zmieniony na meczet zwany Meczetem Podboju (na pamiątkę podboju Gruzji i Azerbejdżanu). Gdy w 1955 roku odkryto freski i mozaiki, meczet zmieniono na muzeum, w 1960 ponownie otwarto meczet, a muzeum do dnia dzisiejszego znajduje się południowej kaplicy.

Mury kościoła zbudowano z kamienia i cegły. Kościół ma kwadratową podstawę, kopuła jest otoczona falującym dachem. Mozaiki są charakterystyczne dla renesansu bizantyjskiego. Na kopule znajduje się mozaika Chrystusa Pantokratora w otoczeniu proroków: Mojżesza, Jeremiasza, Zachariasza, Micheasza, Joela, Obadiasza, Habakuka, Jonasza, Malachiasza, Ezechiela, Izajasza. Po prawej stronie kopuły zachowała się nietknięta mozaika przedstawiająca chrzest Chrystusa. W apsydzie przedstawiono Chrystusa Hyperagathosa wraz z Marią i Janem Chrzcicielem.

Bibliografia

• Stambuł, Istanbul 2002.
• http://www.sacred-destinations.com/turkey/istanbul-fethiye-camii (ang.)
• http://www.nationmaster.com/encyclopedia/Pammakaristos-Church (ang.)
• http://www.greatistanbul.com/fethiye_mosque.htm (ang.)