Tercja (interwał)

Tercja – interwał prosty między dźwiękami obejmujący zakres trzech stopni skali muzycznej (pozycji na pięciolinii: dwie linie i odstęp lub jedną linię i dwa odstępy) o wielkości 3 lub 4 półtonów. W szeregu zasadniczym naturalnie występują tercja wielka (interwał 4 półtonów) i tercja mała (interwał 3 półtonów). Zastosowanie znaków chromatycznych pozwala zmienić jej rozmiar.

Rodzaje

Nazwa	Opis	Przykład
Tercja wielka Posłuchaj: melodycznie harmonicznie	Tercja o rozmiarze czterech półtonów. Występuje naturalnie w szeregu zasadniczym (c-e, f-a, g-h). Jest konsonansem niedoskonałym. W przewrocie otrzymujemy sekstę małą. Oznaczenie: 3w.
Tercja mała Posłuchaj: melodycznie harmonicznie	Tercja o rozmiarze trzech półtonów. Występuje naturalnie w szeregu zasadniczym (d-f, e-g, a-c¹, h-d¹). Jest konsonansem niedoskonałym. W przewrocie otrzymujemy sekstę wielką. Oznaczenie: 3m.

Interwały pochodne

Tercja cztery razy zmniejszona

Tercja trzy razy zmniejszona

Tercja dwa razy zmniejszona

Tercja zmniejszona

Tercja zwiększona

Tercja dwa razy zwiększona

Tercja trzy razy zwiększona

Tercja cztery razy zwiększona

^{[1] [A]} 3>>>>
(3>>>)

^[2] 1

^[3] 6<<<<

^[4] 2>

^[5] Hisis-deses

^[1] 3>>>

^[2] 0

^[3] 6<<<

^[4] 1

^[5] His-deses

^[1] 3>>

^[2] 1

^[3] 6<<

^[4] 2>

^[5] H-deses

^[1] 3>

^[2] 2

^[3] 6<

^[4] 2

^[5] H-des

^[1] 3<

^[2] 5

^[3] 6>>

^[4] 4

^[5] c-eis

^[1] 3<<

^[2] 6

^[3] 6>>>

^{[4] [B]} tryton

^[5] c-eisis

^[1] 3<<<

^[2] 7

^[3] 6>>>>

^[4] 5

^[5] ces-eisis

^[1] 3<<<<

^[2] 8

^[3] 6>>>>>

^[4] 6>

^[5] ceses-eisis

Objaśnienia do tabeli:
[1] – oznaczenie interwału
[2] – rozmiar interwału w półtonach
[3] – przewrót interwału
[4] – najprostszy interwał o takim samym brzmieniu
[5] – przykład
[A] – te interwały istnieją teoretycznie jako przewroty innych interwałów, w praktyce są one określane w sposób podany w nawiasie
[B] – tryton to (sprowadzając do najprostszego interwału) kwarta zwiększona lub kwinta zmniejszona

Inne

W harmonii średniowiecznej interwał tercji (i jej przewrót – seksta) zaliczany był do dysonansów. Teoretycy XIII-wieczni zaczęli zaliczać tercję do konsonansów, ale w odróżnieniu od pozostałych nadając im nazwę konsonanse niedoskonałe.

Tercja jest odległością najczęściej wykorzystywaną w równoległym śpiewie dwugłosowym z racji tego, że spośród wszystkich interwałów najlepiej brzmi i jest najłatwiejsza do utrzymania intonacyjnego. Budowana jest w gamowłaściwych tercjach jako głos drugi od prymy w dół (muzyka góralska, muzyka ludowa niemiecka, słowacka); rzadziej jako głos drugi od prymy w górę.

proste	pryma sekunda tercja kwarta kwinta seksta septyma oktawa
złożone	nona decyma undecyma duodecyma tercdecyma kwartdecyma kwintdecyma

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne

Tercja (interwał)

Spis treści

Rodzaje

Interwały pochodne

Inne

Zobacz też

Media użyte na tej stronie