Tereszpol-Zaorenda

Artykuł

50°34′43″N 22°52′48″E

- błąd

39 m

WD

50°34'0.1"N, 22°52'0.1"E

- błąd

14 m

Odległość

1720 m

Tereszpol-Zaorenda
wieś
Ilustracja
(c) Zbigniew Czernik, CC BY 3.0

Widok na miejscowość
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

biłgorajski

Gmina

Tereszpol

Liczba ludności (2011)

1123[1]

Strefa numeracyjna

84

Kod pocztowy

23-407[2]

Tablice rejestracyjne

LBL

SIMC

0902004

Położenie na mapie gminy Tereszpol
Mapa konturowa gminy Tereszpol, w centrum znajduje się punkt z opisem „Tereszpol-Zaorenda”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Tereszpol-Zaorenda”
Położenie na mapie powiatu biłgorajskiego
Mapa konturowa powiatu biłgorajskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Tereszpol-Zaorenda”
Ziemia50°34′43″N 22°52′48″E/50,578611 22,880000

Tereszpol-Zaorenda – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie biłgorajskim, w gminie Tereszpol[3][4]. Miejscowość jest siedzibą wiejskiej gminy Tereszpol. W 2001 liczyła 1123 mieszkańców[1].

Położenie

Tereszpol-Zaorenda położony jest wśród kompleksów leśnych we wschodniej części powiatu biłgorajskiego, na terenie Puszczy Solskiej i Roztocza. Jest jedną z trzech wsi stanowiących zespół zabudowań o ogólnej nazwie Tereszpol. Miejscowość ciągnie się na długości ponad 5 km wzdłuż drogi lokalnej, odchodzącej ku południu od drogi wojewódzkiej nr 858 w relacji Biłgoraj – Szczebrzeszyn. Kolejność wsi z północy na południe jest następująca: Tereszpol-Zaorenda, Tereszpol-Zygmunty, Tereszpol-Kukiełki.

Historia

Miejscowość powstała jako wieś puszczańska w XVII wieku, założona przez ordynatów zamojskich. Nazwa wsi pochodzi od imienia[5] żony Tomasza Antoniego Zamoyskiego Teresy Anieli z Michowskich. Z biegiem czasu wykształciła się w dużą wieś, zamieszkiwaną przed II wojną światową przez blisko 3000 osób. Podczas powstania styczniowego, w czerwcu 1863 roku w pobliskiej Panasówce stoczono zwycięską dla Polaków bitwę.

We wrześniu 1939 wieś i jej okolice były terenem walk żołnierzy Wojska Polskiego z Niemcami. Podczas II Wojny Światowej w rejonie wsi działał oddział Gwardii Ludowej im. Tadeusza Kościuszki pod dowództwem Grzegorza Korczyńskiego. Oddział ten m. in 10 grudnia 1942 roku zniszczył urządzenia stacji wąskotorowej a 1 maja 1943 roku podpalił tartak w wyniku czego jeden Niemiec zginął, a 4 strażników ukraińskich przeszło na stronę partyzantów[6].

Po II wojnie światowej wieś została siedzibą gminy Tereszpol, należącej początkowo do powiatu zamojskiego, przyłączonej jednak później do powiatu biłgorajskiego. W latach 1975-98 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego. W 1976 gminę zniesiono i miejscowość znalazła się w gminie Zwierzyniec[7]. W 1984 ponownie stała się siedzibą reaktywowanej gminy[8]. 1 stycznia 1999 miejscowość znalazła się w nowo utworzonym powiecie biłgorajskim.

Zabytki

Głównym zabytkiem miejscowości jest kościół parafialny pw. Matki Boskiej Częstochowskiej z 1851, wzniesiony jako cerkiew greckokatolicka staraniem parafian i Ordynacji Zamojskiej. W latach 1875-1915 była to cerkiew prawosławna a w 1919 została zrekoncyliowana na świątynię rzymskokatolicką[9].

Widok na kościół i cmentarz

We wsi znajduje się również cmentarz, dawniej greckokatolicki, prawosławny i prawosławno-katolicki, obecnie użytkowany tylko przez katolików obrządku łacińskiego, z mogiłami żołnierzy poległych we wrześniu 1939[9].

Życie społeczne

Urząd Gminy Tereszpol

W miejscowości znajduje się m.in. Gminny Ośrodek Zdrowia i Gminna Publiczna Biblioteka. Funkcjonuje tu Gminny Klub Sportowy Orzeł Tereszpol.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1290 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-04-23].
  4. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-04-23]. 
  5. ↑ Artur Pawłowski: Roztocze - przewodnik. Wyd. II. Pruszków: Oficyna Wydawnicza REWASZ, 2011, s. 245. ISBN 978-83-62460-16-8.
  6. ↑ Józef Bolesław Gargas „Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942 – 1945” Wydawnictwo MON 1971 str 155 i 157
  7. ↑ Dz.U. z 1976 r. nr 24, poz. 143
  8. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Gospodarki Przestrzennej z dnia 17 grudnia 1983 r. w sprawie utworzenia, zmiany granic i nazw niektórych gmin w województwach: bialskopodlaskim, ciechanowskim, chełmskim, częstochowskim, gdańskim, kaliskim, kieleckim, lubelskim, łomżyńskim, nowosądeckim, skierniewickim, suwalskim, słupskim, tarnobrzeskim, włocławskim, wrocławskim i zamojskim (Dz.U. z 1983 r. nr 70, poz. 314)
  9. ↑ a b D. Kawałko, Cmentarze województwa zamojskiego, Państwowa Służba Ochrony Zabytków, Zamość 1994, s. 234.

Linki zewnętrzne

Gmina Tereszpol
Sołectwa
Inne miejscowości

Herb gminy Goraj

Media użyte na tej stronie

Lublin Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lublin Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 52.35 N
  • S: 50.20 N
  • W: 21.52 E
  • E: 24.25 E
Tereszpol-Zaorenda-widok z wiaduktu-1.jpg
(c) Zbigniew Czernik, CC BY 3.0
Widok z wiaduktu.
Tereszpol cmentarz i kościół.jpg
Autor: Roch Mściwój, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cmentarz w Tereszpolu
Tereszpol Urząd Gminy.jpg
Autor: Qqerim, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Tereszpol, Polska. Urząd Gminy.
POL gmina Tereszpol COA.png
Herb gminy Tereszpol • Coat of arms of gmina Tereszpol