Terezin

Terezin
Terezín
	; Ulica Karola Máchy
Herb	Flaga
Państwo	Czechy
Kraj	ustecki
Powierzchnia	13,52 km²
Wysokość	150 m n.p.m.
Populacja (2021); • liczba ludności	; 2852
Kod pocztowy	411 55
Tablice rejestracyjne	LT
	Położenie na mapie kraju usteckiego Terezin
	Położenie na mapie Czech (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Terezin
	50°30′36″N 14°09′00″E/50,510000 14,150000
	Strona internetowa
	Portal Czechy

Terezin (cz. Terezín, niem. Theresienstadt) – miasto i twierdza w Czechach, w kraju usteckim, nad rzeką Ochrza, na południowy wschód od Litomierzyc. W 2021 roku miasto liczyło 2 852 mieszkańców.

Historia

Wjazd do Małej Fortecy

Budowa twierdzy Terezin została rozpoczęta w roku 1790 na rozkaz cesarza Józefa II. Nazwana tak na cześć jego matki Marii Teresy. Terezin nigdy nie był oblegany. Po zawarciu w 1879 roku tajnego układu (dwuprzymierze) pomiędzy Austrią a Prusami, Terezin stracił znaczenie strategiczne. W połowie XIX wieku twierdzę przekształcono w więzienie polityczne, gdzie osadzono m.in. członków organizacji Młoda Bośnia, odpowiedzialnych za zamach w Sarajewie z 28 czerwca 1914; wśród nich Gawriłę Principa, który zmarł na gruźlicę 28 kwietnia 1918 roku o 18:30, w pokoju nr 33 w sektorze 13 szpitala więziennego. Jego ciało ekshumowano 2 czerwca 1920 roku i przewieziono do Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców.

W roku 1939 roku Terezin znalazł się na terenach okupowanego przez III Rzeszę Protektoratu Czech i Moraw. W roku 1941 w twierdzy Terezin założono obóz koncentracyjny Theresienstadt, głównie dla ludności żydowskiej z terenów niemieckich, czeskich, austriackich i holenderskich oraz więźniów politycznych. Przez obóz wraz z podobozami przeszło ok. 140 tys. osób, z czego zginęło ok. 60 tys.

Obóz został wyzwolony przez Armię Czerwoną wiosną 1945 roku.

W 1947 roku powstało w tzw. Małej Fortecy (czes. Malá pevnost) muzeum nazwane „Památník Terezín”.

30 czerwca 2009 podczas zorganizowanej tutaj konferencji międzypaństwowej pt. Mienie okresu Holocaustu przyjęto deklarację terezińską^[2].