Termez

Termez
Termiz
ilustracja
Państwo

 Uzbekistan

Powierzchnia

36 km²

Populacja (2016)
• liczba ludności


140 165 (2016)

Kod pocztowy

732000

Położenie na mapie Uzbekistanu
Mapa konturowa Uzbekistanu, blisko dolnej krawiędzi nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Termez”
Ziemia37°13′N 67°17′E/37,216667 67,283333
Drogowo-kolejowy Most Przyjaźni nad rzeką Amu-darią - jedyne przejście graniczne pomiędzy Uzbekistanem a Afganistanem[1].

Termez (uzb. Termiz) – miasto w południowo-wschodniej części Uzbekistanu, port na prawym brzegu Amu-darii, ośrodek administracyjny wilajetu surchandaryjskiego. W 2016 roku liczyło ok. 135,7 tys. mieszkańców[2].

Ośrodek przemysłu spożywczego, materiałów budowlanych, oczyszczalnie bawełny; najwyższe w Uzbekistanie temperatury letnie (maksymalnie do 50 °C); muzeum; ruiny zamku Kyrk Kyz (IX wiek), mauzolea: Hakim at-Tirmizi (IX-XV wiek) i Sułtan Saadat (XI-XVII wiek).

Historia

Jedno z najstarszych miast Baktrii, jeszcze przed podbojem arabskim było wielkim miastem z 10 klasztorami buddyjskimi; w późniejszym okresie, zwłaszcza za Samanidów słynęło z ogrodów, meczetów, bazarów i ulic wykładanych cegłą; prawie 5 hektarów zajmowała tylko dzielnica metalurgów; zburzony 1220 przez Mongołów, odrodził się w XV wieku i istniał do XVIII wieku; w połowie XIX wieku 7 kilometrów od Termezu powstała osada, które wkrótce przekształciła się w miasto, nazwane 1928 Termezem.

Geografia

Termez to najbardziej wysunięte na południe miasto Uzbekistanu. Znajduje się na prawym brzegu rzeki Amu-darii, wzdłuż której przebiega granica pomiędzy Uzbekistanem a Afganistanem.

Zabytki

ZdjęcieNazwaOpis
Termiz ArchaeNuseum 20141023.jpg
Państwowe Muzeum Archeologiczne w Termezie
Jedno z największych muzeów archeologicznych w Uzbekistanie. Posiada bogatą kolekcję eksponatów, które dotyczą starożytnej historii Transoksanii, Sogdiany, Baktrii, Partii, starożytnego Iranu, zaratusztrianizmu, nestorianizmu i buddyzmu, a także islamu[3].
Khakim-at-Termezi-Komplex Gesamt.jpg
Mauzoleum Al-Hakima al-Tirmizi
Jest tu pochowany słynny suficki teolog Al-Hakim at-Termezi, który jest uważany za jednego z najsłynniejszych przedstawicieli sufizmu. Zmarł w 910 roku. Mauzoleum zostało zbudowane w IX-XV wieku[4].
Sultan Saodat Komplex Seit.JPG
Zaspół architektoniczny Sułtan Sadat
W skład zespołu wchodzi około 20 mauzoleów. Jest tu pochowanych kilka sajjidów - czyli potomków proroka Mahometa, który szerzył islam w Azji Środkowej. Zespół zaczął powstawać od VII wieku. Większość budynków zespołu została zbudowana w XV-XVII wieku[5].
Kirk-Kiz fortress - Interior-6.jpg
Ruiny twierdzy Kyrk-Kyz
Twierdza została zbudowana w IX wieku przez zaratusztrian, zniszczona kilkadziesiąt lat później przez najazd arabski[6].

Przypisy

  1. Wirtualna Polska Media S.A, Otwarto Most Przyjaźni na granicy uzbecko-afgańskiej, wiadomosci.wp.pl, 9 grudnia 2001 [dostęp 2021-09-04] (pol.).
  2. A.S. Soliyev, S.K. Tashtayeva, M.M. Egamberdiyeva: Shaharlar geografiyasi. Toshkent: VNESHINVESTPROM, 2019, s. 145. ISBN 978-9943-5519-4-7.
  3. Termez Archaeological Museum, www.advantour.com [dostęp 2021-09-04].
  4. Mausoleum of al-Khakim at-Termizi | Uzbekistan Travel, uzbekistan.travel [dostęp 2021-09-04] (ang.).
  5. The Sultan Sadat complex | Surkhon Hotel, 9 sierpnia 2018 [dostęp 2021-09-04] (ros.).
  6. Kyrk Kyz Fortress, Caravanistan [dostęp 2021-09-04] (ang.).

Media użyte na tej stronie

Kirk-Kiz fortress - Interior-6.jpg
Autor: TwoWings, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kirk-Kiz fortress. Interior view with people, from the top of a wall.
Khakim-at-Termezi-Komplex Gesamt.jpg
Autor: Oryginalnym przesyłającym był Lechhansl z niemieckiej Wikipedii, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Khakim-at-Termezi-Komplex, Termiz, Usbekistan eigene Aufnahme
Termez Sultan-Saodat.jpg
Termiz, Mausoleum: Sultan Saodat Ensemble
The friendship bridge connects Mangusar, Uzbekistan and Hariatan, Afghanistan.jpg

The "Friendship Bridge" runs across the Amu Darya River between Uzbekistan and Afghanistan. The friendship bridge connects Mangusar, Uzbekistan and Hariatan, Afghanistan.

(U.S. Air Force Photo By Staff Sgt. Bradley Lail) (released)
Sultan Saodat Komplex Seit.JPG
Autor: de:Benutzer:Lechhansl, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Seitansicht des Sultan-Saodat-Komplexes in Termiz
Termiz ArchaeNuseum 20141023.jpg
Autor: Zenwort, Licencja: CC BY-SA 4.0
National Archaeological Museum, Termiz (Uzbekistan).