Termy Karakalli

Termy Karakalli

Państwo	Włochy
Miejscowość	Rzym
Typ budynku	termy
Rozpoczęcie budowy	206
Ukończenie budowy	216–217
Położenie na mapie Rzymu Termy Karakalli
Położenie na mapie Włoch Termy Karakalli
Położenie na mapie Lacjum Termy Karakalli
41°52′46″N 12°29′35″E/41,879444 12,493056
Strona internetowa

Termy Karakalli^[1] (łac. Thermae Caracallae; wł. Terme di Caracalla) – najlepiej zachowane rzymskie termy, znajdujące się za Porta Capena w okręgu XII, na południowy zachód od via Appia^[2].

Budowę term rozpoczęto w 206 roku, za panowania Septymiusza Sewera^[3]. Oddano je do użytku za panowania jego następcy Karakalli w 216–217 roku^[3]. Były to pierwsze łaźnie publiczne wzniesione w Rzymie od ponad 100 lat, kiedy to otwarte zostały Termy Trajana^[2]. Prace budowlane zakończono ostatecznie za Heliogabala i Aleksandra Sewera^[2][3]. Drobniejszych przebudów dokonano w czasach Aureliana, Konstansa i Teodozjusza^[3]. Budowla została porzucona i popadła w ruinę po 537 roku, w którym to podczas oblężenia Rzymu przez Gotów zniszczono doprowadzające wodę do miasta akwedukty^[2][3].

Cały kompleks łaźni zajmował obszar około 12 hektarów^[3]. Był to kompleks typowy dla obiektów budowanych w czasach cesarstwa, wzniesiony według wzorców ustalonych ostatecznie w architekturze Term Trajana^[2][3]. Główny budynek miał wymiary 214×110 m^[2]. Do pomieszczeń prowadziła brama umieszczona pośrodku wschodniego boku. Przez pomieszczenia szatni (apodyterium) przechodziło się do palestry. Pomieszczenia te przeznaczone były między innymi do wykonywania ćwiczeń gimnastycznych. Z nimi sąsiadowały sale masażu, wypoczynku i najprawdopodobniej biblioteki umieszczone w symetrycznie rozmieszczonych apsydach. Za tymi pomieszczeniami, po stronie zachodniej budynku, znajdował się kompleks pomieszczeń ogrzewanych. Były tam m.in. pomieszczenia sauny oraz basen z gorącą wodą (caldarium). Caldarium miało postać okrągłego pomieszczenia, nakrytego kopułą o średnicy 35 metrów^[3]. Dalej umieszczono otwarte pomieszczenie sąsiadujące z wewnętrznym patio, na którym umieszczono basen z zimną wodą (frigidarium). Po stronie zachodniej budynku znajdował się plac do rozgrywania zawodów sportowych. Eksedry umieszczone po wschodniej i zachodniej stronie budynku mieściły sale, z których jedna w kształcie ośmiokąta najprawdopodobniej odgrywała rolę nimfeum. Po stronie południowej i północnej wybudowano perystyle i aule zakończone apsydami na dłuższym boku. Wnętrza budowli urozmaicały liczne wnęki i nisze. Ściany i posadzki pokrywały mozaiki oraz malowidła.

W XVI wieku ruiny term zaczęły budzić zainteresowanie w kręgach uczonych i artystów, którzy studiowali i uwieczniali architekturę budowli^[3]. Za pontyfikatu papieża Pawła III (1534–1549) rozpoczęto prace wykopaliskowe, które zaowocowały odkryciem licznych dzieł sztuki, m.in. Heraklesa Farnese, Byka Farnese i Flory Farnese, obecnie znajdujących się w zbiorach Narodowego Muzeum Archeologicznego w Neapolu^[2]. Kompleksowe prace archeologiczne na terenie kompleksu przeprowadzono w XIX (1824–29, 1868, 1870–72, 1878–81) i na początku XX (1900–01, 1911–12) wieku^[3].

7 lipca 1990 w Termach Karakalli odbył się pierwszy koncert trzech tenorów^[4].

Przypisy