Tethyshadros

Tethyshadros
Ilustracja
Systematyka
Domenaeukarionty
Królestwozwierzęta
Typstrunowce
Podtypkręgowce
Gromadazauropsydy
Podgromadadiapsydy
Infragromadaarchozauromorfy
Nadrząddinozaury
Rząddinozaury ptasiomiedniczne
Infrarządornitopody
Nadrodzinahadrozauroidy
RodzajTethyshadros
Dalla Vecchia, 2009
Gatunki
  • T. insularis Dalla Vecchia, 2009

Tethyshadrosrodzaj hadrozauroida żyjącego w późnej kredzie na obecnych terenach Europy. Został opisany w 2009 roku przez Fabia Dalla Vecchię w oparciu o niemal kompletny szkielet pochodzący z datowanych na najpóźniejszą kredę osadów formacji Liburnian na terenie prowincji Triest w północno-wschodnich Włoszech. Zdaniem Dalla Vecchii jest to jedna z najbardziej kompletnych spośród wszystkich znanych skamieniałości dinozaurów i jedna z pierwszych pokazujących niemal pełną morfologię hadrozauroida blisko spokrewnionego z północnoamerykańskimi i azjatyckimi hadrozaurami, lecz bardziej od nich bazalnego[1]. Szkielet holotypu Tethyshadros insularis, zanim przypisano go do tego taksonu, otrzymał przezwisko „Antonio” i był zaliczany do grupy „grypozaurów”[2], obejmującej m.in. grypozaura i „Kritosaurus” australis[3]. Analiza pierścieni przyrostowych na kościach „Antonia” sugeruje, że w chwili śmierci osobnik ten miał pięć lub sześć lat[4]. Tethyshadros żył na wyspie powstałej na platformie węglanowej na Oceanie Tetydy, a niewielkie rozmiary, które osiągał, mogły być wynikiem karłowatości wyspowej. Dorastał do około 4 m długości, znacznie mniej niż północnoamerykańskie hadrozaury. Jego szkielet wykazywał adaptacje do biegania, jak również kombinację cech prymitywnych i zaawansowanych. Według analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Dalla Vecchię Tethyshadros jest zaawansowanym hadrozauroidem stanowiącym wraz z telmatozaurem taksony siostrzane grupy Hadrosauridae[1].

Przypisy

  1. a b Fabio M. Dalla Vecchia. Tethyshadros insularis, A New Hadrosauroid Dinosaur (Ornithischia) from the Upper Cretaceous of Italy. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 29 (4), s. 1100–1116, 2009. DOI: 10.1671/039.029.0428 (ang.). 
  2. Donald F. Glut: Dinosaurs: The Encyclopedia. Cz. Supplement 2. Jefferson, North Carolina: McFarland & Co., 2002, s. 79–80. ISBN 0-89950-917-7.
  3. Donald F. Glut: Gryposaurus. W: Dinosaurs: The Encyclopedia. Jefferson, North Carolina: McFarland & Co., 1997, s. 445–448. ISBN 0-89950-917-7.
  4. Cristiano Dal Sasso: Dinosaurs of Italy. Indiana University Press, 2005, s. 106. ISBN 978-0-253-34514-1.

Media użyte na tej stronie

Spinosaurus BW2.png
Autor: , Licencja: CC BY 2.5
Spinosaurus aegyptiacus, a spinosaurid from the Middle Cretaceous of Egypt
Tethyshadros NT.jpg
Autor: Nobu Tamura (http://spinops.blogspot.com), Licencja: CC BY 3.0
Tethyshadros.
Ornithopods jconway.jpg
Autor: Drawing by John Conway [1], Licencja: CC-BY-SA-3.0
Various ornithopod dinosaurs. Far left: Camptosaurus, left: Iguanodon, centre background: Shantungosaurus, centre foreground: Dryosaurus, right: Corythosaurus, far right (large): Tenontosaurus.