Tevfik Rüştü Aras
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Minister spraw zagranicznych Turcji | |
Okres | od 4 marca 1925 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca | |
Ambasador Turcji w Wielkiej Brytanii | |
Okres | od 1939 |
Poprzednik | |
Następca |
Tevfik Rüştü Aras (ur. 1883 w Çanakkale, zm. 5 stycznia 1972 w Stambule) – turecki polityk kemalistowski, dyplomata. Minister spraw zagranicznych Turcji 1925-1938, ambasador Turcji w Wielkiej Brytanii 1939-1943.
W 1905 ukończył Francuską Szkołę Medyczną w Bejrucie. W 1907 zaprzyjaźnił się w Salonikach z Mustafą Kemalem, w 1909 został członkiem Komitetu Jedności i Postępu. W następnych latach urzędnik osmańskiej służby zdrowia na różnych stanowiskach.
Po klęsce Imperium Osmańskiego w I wojnie światowej, w 1919 udał się do Anatolii, przyłączając się do kierowanego przez Mustafę Kemala zbrojnego oporu wobec rządu sułtańskiego i polityce ograniczenia przez zwycięską Ententę suwerenności Turcji i rozbioru jej terytorium. W 1920 wybrany z okręgu Muğla do Wielkiego Zgromadzenia Narodowego Turcji w Ankarze. Jesienią 1920 był jednym z założycieli Tureckiej Partii Komunistycznej(ang.), utworzonej na polecenie Kemala dla przeciwdziałania wpływom związanej z Kominternem Komunistycznej Partii Turcji(ang.).
Uczestniczył w prowadzonych w Moskwie rokowaniach delegacji pod przewodnictwem Ali Fuata(ang.), które doprowadziły do zawarcia 16 marca 1921 traktatu pokojowego pomiędzy Wielkim Zgromadzeniem Narodowym Turcji a Rosją Sowiecką. Traktat ten stanowi do dziś dnia podstawę stosunków wzajemnych Turcji i Rosji.
W powołanym 4 marca 1925 gabinecie İsmeta İnönü otrzymał stanowisko ministra spraw zagranicznych. Funkcję pełnił w kolejnych rządach, aż do śmierci Atatürka 10 listopada 1938. W 1937 pełnił funkcję przewodniczącego Zgromadzenia Ligi Narodów. Uważany za polityka filosowieckiego, trzykrotnie (1926, 1930 i 1937) złożył oficjalne wizyty w ZSRR.
Po dymisji z funkcji ministra mianowany w 1939 ambasadorem Turcji w Wielkiej Brytanii, misję pełnił do 1943.
Po przejściu na emeryturę poświęcił się publicystyce, wspierał utworzenie Partii Demokratycznej(ang.), po objęciu przez nią władzy przewodniczył w latach 1952-1959 radzie nadzorczej państwowego banku Türkiye İş Bankası.
Pochowany na cmentarzu Aşiyan Asri(ang.) w Stambule.
Bibliografia
Media użyte na tej stronie
Turkey has no official coat of arms, this star and crescent is being used on passports, ID cards, driving licences, embassy signs, seal of the presidential office, seal of the TBMM and the seal of the Ministry of Foreign Affairs.
Tevfik Rüştü Aras