Thaddeus Radzilowski

Thaddeus Radzilowski
Ilustracja
Thaddeus Radzilowski
Data i miejsce urodzenia

4 lutego 1938
Detroit

Data i miejsce śmierci

20 lipca 2018
West Bloomfield

Zawód, zajęcie

historyk

Alma Mater

Wayne State University

Dzieci

John, Paul, Stefan

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi RP
Thaddeus Radzilowski na audiencji u papieża Jana Pawła II w Watykanie

Thaddeus Casimir Radzilowski, pol. Tadeusz Kazimierz Radziłowski (ur. 4 lutego 1938 w Detroit, zm. 20 lipca 2018 w West Bloomfield, Michigan) – amerykański historyk polskiego pochodzenia specjalizujący się w tematyce dziejów Polski, Europy Środkowej i Wschodniej oraz migracji ludności[1], profesor akademicki, poliglota, autor licznych publikacji naukowych, badacz i działacz polonijny[2], założyciel i pierwszy prezydent polsko-amerykańskiego Piast Institute, członek korespondencyjny Polskiej Akademii Nauk.

Życiorys

Pochodzenie

Syn Hieronima i Genowefy Ochałek-Radziłowskiej. Wnuk Jana i Ewy Fugiel-Ochałek oraz Stanisława Radziłowskiego. Jego przodkowie wyemigrowali z Polski do USA pod koniec XIX wieku. Rodzina od strony matki pochodziła z okolic Jasła (ówczesna Galicja), a dokładniej z miejscowości Bączal Dolny, gdzie w 1892 roku przyszła na świat jego babka Ewa. Tam też w miejscowej parafii została ochrzczona[3].

Edukacja i kariera zawodowa

Będąc nastolatkiem jako ministrant posługiwał przy parafii św. Floriana w Hamtramck[3]. W 1959 roku uzyskał licencjat, a następnie tytuł magistra na Wayne State University w Detroit[4][5]. W latach 1961–1963 pełnił służbę wojskową w United States Army na misji w Wietnamie i w amerykańskiej bazie na wyspie Okinawa[6]. Studia doktoranckie z zakresu historii ukończył na Uniwersytecie Michigan i w 1971 obronił doktorat. Przez wiele lat jako asystent, a następnie profesor wykładał na amerykańskich i zagranicznych uniwersytetach, w tym: w Heidelberg College, Madonna University i Southwest Minnesota State University (SMSU), gdzie pełnił funkcję dziekana Wydziału Historii, dyrektora Regionalnego Centrum Historycznego i wicedziekana ds. Naukowych i Studenckich[4][5], Uniwersytecie Ekonomicznym w Wiedniu, a także na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie[7]. Członek wielu fundacji i instytucji polonijnych, w tym m.in.: Fundacji Kościuszkowskiej, Muzeum Polskiego w Ameryce, Związku Narodowego Polski, Kongresu Polonii Amerykańskiej, Polskiego Instytutu Naukowego oraz Zjednoczenia Polskiego Rzymsko-Katolickiego[5]. Doradca w amerykańskich agencjach rządowych, w tym: United States Census Bureau, U.S. Commission on Civil Rights i National Endowment for the Humanities[6]. Od 1997 r. profesor emerytowany Uniwersytetu w Minnesocie[5][6]. W latach 1995–2003 był rektorem Saint Mary’s College Of Ave Maria University w Orchard Lake[8]. W 1985 roku piastował stanowisko prezesa stowarzyszenia naukowego Polish American Historical Association. Ponadto był wykładowcą w randze profesora wizytującego University of Michigan-Dearborn[9].

W 2003 roku założył Piast Institute – największą organizację pozarządową w Stanach Zjednoczonych, która zajmuje się sprawami Polonii i Amerykanów polskiego pochodzenia[3]. Był członkiem korespondentem PAN[5][10], a także konsultantem i doradcą w kilku amerykańskich produkcjach telewizyjnych i radiowych: Out of Solidarity: Three Polish Families in America (1986) i Dealers among Dealers (1995). Biegle posługiwał się językami: angielskim, polskim, francuskim i rosyjskim.

Śmierć i pogrzeb

Zmarł 20 lipca 2018 o godzinie 9:15 czasu miejscowego w szpitalu w West Bloomfield w Hrabstwie Oakland (stan Michigan)[11][7]. Jego pogrzeb odbył się w 25 lipca. Pochowany został na cmentarzu Holy Sepulchre w Southfield[12].

Reakcje po śmierci

Śmierć Thaddeusa Radzilowskiego została zauważona przez amerykańskie i polskie media lokalne, ogólnokrajowe oraz społecznościowe[13][14][15], a także struktury państwowe, w tym Ambasadę RP w Stanach Zjednoczonych oraz polskiego ambasadora prof. Piotra Wilczka m.in. na Twitterze[16][17]. Ponadto miasto Hamtramck, w którym siedzibę ma Piast Institute (Instytut Piastowski) w geście żałoby postanowiło opuścić flagi do połowy masztu[18].

Życie prywatne

W 1964 roku zawarł związek małżeński z Katarzyną z domu Pilską. Miał trzech synów: Johna (profesora i historyka), Paula (profesora nadzwyczajnego Madonna University)[19] i Stefana[6]. Był silnie związany z rodzinnymi stronami swoich przodków. Tereny te odwiedził kilkukrotnie podczas swoich pobytów w Polsce, w tym także w czasie wykładów z zakresu migracji i przemieszczania się ludności na Uniwersytecie Jagiellońskim[20][21].

Publikacje

  • State and Revolution in Russian and Soviet Historiography, 1978
  • Out of Solidarity: The Polish Families in America, 1987
  • The Meaning of Russian History, 1994
  • wiele artykułów tematycznych z zakresu historii i co najmniej 3 skrypty radiowe

Nagrody i odznaczenia

  • Laureat statuetki „Wybitny Polak” w kategorii Nauka Godła Teraz Polska edycji amerykańskiej[22], 2016,
  • Lech Walesa Media Award[23], 2013,
  • Laureat nagrody specjalnej Distinguished Faculty Award at Southwest State University,
  • Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej[24] (rok nadania: 1999).

Przypisy

  1. ↑ Presentations and discussions, polishnewsseattle.org [dostęp 2018-01-18].
  2. ↑ USA: Nielegalni imigranci z Polski też skorzystają na dekrecie Obamy, interia.pl [dostęp 2018-01-18].
  3. ↑ a b c Thaddeus Radziłowski, archiwumemigranta.pl [dostęp 2018-01-17] [zarchiwizowane z adresu 2018-01-15].
  4. ↑ a b dr Tadeusz Radziłowski, wybitnypolak.pl [dostęp 2018-01-15].
  5. ↑ a b c d e Thaddeus Radzilowski, piastinstitute.org [zarchiwizowane z adresu 2019-06-08] (ang.).
  6. ↑ a b c d Radzilowski, Thaddeus C., poles.org [dostęp 2018-01-18].
  7. ↑ a b Piast Institute co-founder Thaddeus Radzilowski 'believed in people’, detroitnews.com [dostęp 2018-07-22] [zarchiwizowane z adresu 2018-07-23] (ang.).
  8. ↑ Orchard Lake Good News, cheriehappy.com [dostęp 2018-01-18].
  9. ↑ Thaddeus Radzilowski at University of Michigan, ratemyprofessors.com [dostęp 2018-01-18].
  10. ↑ Zmarł historyk polskiego pochodzenia i działacz Thaddeus Radzilowski, dzieje.pl, 22 lipca 2018 [dostęp 2021-09-01].
  11. ↑ Dr. Thaddeus C. Radzilowski passed away..., poland.us [dostęp 2018-07-21].
  12. ↑ Amerykański i polski patriota, służył w Wietnamie. Zmarł historyk Thaddeus Radzilowski, tvn24.pl [dostęp 2018-07-23].
  13. ↑ Amber Ainsworth, Hamtramck’s Piast Institute founder, historian Thaddeus..., www.clickondetroit.com [dostęp 2018-07-21] (ang.).
  14. ↑ Zmarł Tadeusz Radziłowski, współzałożyciel i prezes PIAST Institute, radiorampa.com [dostęp 2018-07-22] (ang.).
  15. ↑ Thaddeus Radzilowski – American historian and author, died on Saturday July 21st 2018 at age 80, dead-people.com [dostęp 2018-07-21] (ang.).
  16. ↑ Embassy of Poland US (@PolishEmbassyUS) | Twitter, twitter.com [dostęp 2018-07-21].
  17. ↑ Piotr Wilczek 🇵🇱 (@AmbWilczek), twitter.com [dostęp 2018-07-21].
  18. ↑ Piast Institute, Facebook Piast Institute (, 21 lipca 2018.
  19. ↑ Faculty, madonna.edu [dostęp 2018-01-18] [zarchiwizowane z adresu 2018-01-18] (ang.).
  20. ↑ Professor Thaddeus Radzilowski – POLISH STUDIES ENDOWMENT COMMITTEE, www.polishstudiesuw.org [dostęp 2018-07-31] (ang.).
  21. ↑ Władysława Kołodziej, Gabriela Ślawska, Gmina Skołyszyn. Przeszłość i teraźniejszość, 2006.
  22. ↑ Wybitni Polacy w USA nagrodzeni, terazpolska.pl [dostęp 2018-01-15].
  23. ↑ Dr. Radzilowski Awarded Lech Walesa Media Award, posteaglenewspaper.com [dostęp 2018-01-18] (ang.).
  24. ↑ M.P. z 1999 r. nr 2, poz. 31.

Media użyte na tej stronie

Radzilowski with Pope.jpg
Autor: Polonian, Licencja: CC BY-SA 3.0
Thaddeus Radzilowski z papieżem Janem Pawłem II
ThaddeusRadzilowski.jpg
Autor: Polonian z angielskiej Wikipedii, Licencja: CC BY-SA 3.0
Thaddeus Radzilowski
POL Order Zaslugi RP kl5 BAR.svg
Autor: KarlHeintz Robert Jacaszek, Licencja: CC BY-SA 4.0
Baretka Krzyża Kawalerskiego Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej