Theodor Lewald
 Theodor Lewald w 1900 | |
| Data i miejsce urodzenia | 18 sierpnia 1860 Berlin |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 15 kwietnia 1947 Berlin |
| Zawód, zajęcie | urzędnik |
Theodor Lewald (ur. 18 sierpnia 1860 w Berlinie, zm. 15 kwietnia 1947 tamże) – urzędnik państwowy żydowskiego pochodzenia[1] z czasów II Rzeszy Niemieckiej i dyrektor Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. Był prezesem komitetu organizacyjnego olimpijskiego letnich igrzysk w Berlinie[2].
Dzieciństwo
Lewald urodził się w 1860 w Berlinie. Jego ciotką była żydowska powieściopisarka Fanny Lewald[3][4].
W 1885 został urzędnikiem państwowym w Prusach.
W październiku 1891 został tymczasowo zabrany z Prus i ostatecznie 2 czerwca 1894 r. Pracował w Radzie Rządowej w Urzędzie Spraw Wewnętrznych Rzeszy. Tam powierzono mu wiele różnych zadań administracyjnych. Ze względu na swoje umiejętności językowe (angielski, francuski, włoski) został przydzielony w 1893 roku jako Reichskommissariat na Światowe Targi w Chicago.
Na miejscu nadzorował i rozwiązał niemieckie stoisko. W tym czasie nawiązał ważne kontakty polityczne i biznesowe, które przydały mu się na innych wystawach w Paryżu w 1900 i 1904 r. W St. Louis. 1897 r. Awansował na radcę tajnego i nadzorował radę wykładowców w 1900 r. Przez rok był zastępcą komisarza w niemieckim pawilonie. Od 1903 roku pełnił obowiązki komisarza Rzeszy[5][6]. W tej roli Lewald uczestniczył w wystawie światowej zorganizowanej z okazji przyłączenia Luizjany (zorganizowanym wraz z olimpiadą 1904 roku). Tam po raz pierwszy zetknął się z Igrzyskami Olimpijskimi, które podobnie jak w 1904 r. Były częścią Światowych Targów. Opuścił St. Louis, gdy Reichskommissar, do spraw sportu i kultury, odmówił współfinansowania niemieckiego zespołu olimpijskiego z Rzeszy Niemieckiej. W późniejszym okresie współfinansował i promował technologię, naukę i kulturę. Kupił między innymi pierwszy sterowiec Rzeszy i uratował przez bankructwem Zeppelinwerft. W 1910 został awansowany na stanowisko ministra i jednocześnie pełnomocnika przy Radzie Federalnej. Tam musiał poradzić sobie z codzienną polityką. Był przeciwnikiem parlamentaryzmu i nie mógł identyfikować się z nowym stanowiskiem.
Nie zgadzał się z Wilhelmem II, czy Niemieckim Komitetem Olimpijskim, którego był prezydentem, bowiem uważał że komitet olimpijski powinien być politycznie niezależny[3][7]. Po tym, jak Berlin wygrał prawo do udziału w Letnich Igrzyskach Olimpijskich w 1916 roku (które następnie nie odbyły się z powodu wybuchu I wojny światowej), Lewald zachęcał Rzeszę Niemiecką do inwestowania w olimpiadę, argumentując, że jest ona porównywalna do wystawy światowej[7][8]. W 1923 roku zrezygnował z pełnionej funkcji podsekretarza stanu[4][7]. W 1935 roku Lewald opowiedział się za przyznaniem Pierre de Coubertinowi Nagrody Nobla[9].
Igrzyska 1936
W 1926 r został członkiem Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. Był jednocześnie jednym z trzech niemieckich członków MKOL, który głosował za przyznaniem Berlinowi letnich igrzysk w 1936 r. Lewald uprzednio twierdził, że Niemcy mogą brać udział w letnich igrzyskach olimpijskich w 1928 r. Po tym, jak zostały wykluczone z igrzysk w Antwerpii i w igrzysk w Paryżu[7][10][11]. W listopadzie 1932 r. Lewald uzyskał pozwolenie na utworzenie niezależnego Komitetu Organizacyjnego ds. Igrzysk, który został utworzony w styczniu 1933 r. Zaraz po tym, jak Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników (NSDAP) wygrała wybory parlamentarne, rozmawiał z Josephem Goebbelsem o propagandowej wartości wydarzenia[7][11][12]. Lewald został później usunięty ze swojego stanowiska i zastąpiony przez Hansa von Tschammera und Ostena, ponieważ jego babka była Żydówką, chociaż sam Lewald był chrześcijaninem; MKOl zażądał bezskutecznie jego przywrócenia na wcześniejsze stanowisko na spotkaniu w czerwcu 1933 r[8][13][14]. Zamiast tego Lewald otrzymał uroczystą rolę doradczą, a podczas otwarcia letnich igrzysk olimpijskich w 1936 r. Wygłosił formalne wystąpienie, chociaż zaprotestował również przeciwko traktowaniu niemieckich Żydów w trakcie igrzysk[7][11][13][15]. Lewald uprzednio zapewnił MKOl, że niemieccy Żydzi nie zostaną wykluczeni z igrzysk[16]. Stadion Olimpijski w Berlinie zawierał dzwon olimpijski, który zasugerował Lewald, zasugerował także jeden z projektów pochodni olimpijskich, a także pozwolił MKOL zatwierdzić trasę pochodni z Olimpii do Berlina[11][15]. Po igrzyskach Sigfrid Edström wyznaczył Lewalda na wiceprezydenta MKOl, chociaż Lewald wycofał się i zrezygnował z funkcji MKOl w 1938 roku po naciskach ze strony NSDAP[4][5][17].
Przypisy
- ↑ Guy Walters, Igrzyska w Berlinie : jak Hitler ukradł olimpijski sen, Norbert Radomski (red.), Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 2008, ISBN 978-83-7510-113-3, OCLC 749889152.
- ↑ Guy Walters, A torch the Nazis lit, The Guardian, 16 maja 2012 [dostęp 2016-05-06].
- ↑ a b Walter Laqueur: Degenerate Art and the Jewish Grandmother. Mosaic Magazine, 2013-12-04. [dostęp 2016-05-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-27)].
- ↑ a b c Siegfried Grundmann, The Einstein Dossiers: Science and Politics – Einstein's Berlin Period with an Appendix on Einstein's FBI File, Springer Science+Business Media, luty 2006, s. 48–49, ISBN 978-3-540-31104-1 [dostęp 2016-05-06].
- ↑ a b John Gold, Margaret Gold, Olympic Cities: City Agendas, Planning, and the World's Games, 1896–2016, Routledge, luty 2011 [dostęp 2018-05-06].
- ↑ Lynne Tatlock, Matt Erlin, German Culture in Nineteenth-century America: Reception, Adaptation, Transformation, Camden House Publishing, 2005, ISBN 978-1-57113-308-3 [dostęp 2016-05-06].
- ↑ a b c d e f Arnd Krüger, The Ministry of Popular Enlightenment and Propaganda and the Nazi Olympics of 1936, University of Göttingen, 1998 [dostęp 2016-05-06].
- ↑ a b John E. Findling, Kimberley D. Pelle, Historical Dictionary of the Modern Olympic Movement, Greenwood Publishing Group, 1996, s. 87–88, ISBN 978-0-313-28477-9 [dostęp 2016-05-06].
- ↑ Anrd Krüger, William Murray, The Nazi Olympics: Sport, Politics, and Appeasement in the 1930s, University of Illinois Press, sierpień 2003, ISBN 978-0-252-09164-3 [dostęp 2016-08-07].
- ↑ Allen Guttmann, The Olympics: A History of the Modern Games, University of Illinois Press, 2002, ISBN 978-0-252-07046-4 [dostęp 2018-05-06].
- ↑ a b c d Anton Rippon, Hitler's Olympics: The Story of the 1936 Nazi Games, Pen and Sword, sierpień 2006, ISBN 978-1-78337-201-0 [dostęp 2018-05-06].
- ↑ John Nauright, Sports around the World: History, Culture, and Practice: History, Culture, and Practice, t. 1, ABC-CLIO, kwiecień 2012, s. 383, 385, ISBN 978-1-59884-301-9 [dostęp 2018-05-06].
- ↑ a b Richard D. Mandell, The Nazi Olympics, University of Illinois Press, 1971, ISBN 978-0-252-01325-6 [dostęp 2018-05-06].
- ↑ The Berlin Olympics, The History Place [dostęp 2018-05-06].
- ↑ a b George Constable, XI, XII & XIII Olympiad: Berlin 1936, St. Moritz 1948, Warwick Press, listopad 2015, ISBN 978-1-987944-10-5 [dostęp 2018-05-06].
- ↑ Alan Tomlinson, National Identity and Global Sports Events: Culture, Politics, and Spectacle in the Olympics and the Football World Cup, State University of New York Press, luty 2012, ISBN 978-0-7914-8248-3 [dostęp 2018-05-06].
- ↑ Arnd Krüger, Theodor Lewald, Sportführer im Dritten Reich, 1875.
Media użyte na tej stronie
Exposition universelle de 1900 : portraits de Theodor Lewald.
(c) Bundesarchiv, Bild 183-2004-0309-502 / CC-BY-SA
Dla celów dokumentacyjnych Niemieckie Archiwum Federalne często zachowywało oryginalny opis fotografii, który może być błędny, tendencyjny, przestarzały bądź politycznie skrajny. Korekty i alternatywne opisy są wpisane oddzielnie od opisu oryginalnego. Dodatkowe błędy można zgłaszać na tej stronie w celu poinformowania Niemieckiego Archiwum Federalnego.
Oryginalny opis Archiwum:
Berlin, Olympia-Vorbereitung Scherl Die amerikanischen Olympiakämpfer in Berlin eingetroffen Staatskommissar Dr. Lippert, Dr. Lewald und mitte der Leiter der Amerikaner, Brundage. (Photo Hoffmann) 24.Juli 1936 [Vor dem Roten Rathaus in Berlin] Abgebildete Personen: vlnr
- Lippert, Julius Dr.: Staatskommissar und Oberbürgermeister von Berlin, NSDAP, Journalist, Deutschland
- Brundage, Avery: Präsident des Internationalen Olympischen Komitees (IOC), USA (GND 118516078)
- Lewald, Theodor Dr.: Organisationskomitee der Olympischen Spiele, IOC, Staatssekretär, Deutschland
(c) Bundesarchiv, Bild 183-G00372 / CC-BY-SA 3.0
Scherl: Olympiade 1936 Vor der feierlichen Eröffnung der XI. Olympischen Spiele. Zusammen mit den Mitglieder des Internationalen und Nationalen Olympischen Komitees begibt sich der Führer und Reichskanzler durch das Marathontor in das Stadion. Links von Adolf Hitler [Henry] Graf Baillet-Latour, rechts Exzellenz [Theodor] Lewald.
Abgebildete Personen:
- Hitler, Adolf: Reichskanzler, Deutschland
- Lewald, Theodor Dr.: Organisationskomitee der Olympischen Spiele, IOC, Staatssekretär, Deutschland
- Baillett-Latour, Henry de Graf: Präsident des Internationalen Olympischen Komitees (IOC), Belgien