Thomas Harriot
Thomas Harriot (ur. ok. 1560 w Oksfordzie, zm. 2 lipca 1621 w Londynie[1]) – angielski uczony: astronom, matematyk, etnograf i tłumacz.
Życie i twórczość
Geografia
W 1584 roku wziął udział w wyprawie sir Waltera Raleigha do Wirginii, a po powrocie do Anglii opublikował pracę pt. Krótki i prawdziwy raport o nowo odkrytej krainie Wirginii (ang. A Briefe and True Report of the New Found Land of Virginia).
Astronomia
Harriot wykonał wiele obserwacji, które przeprowadzili też inni uczeni jego czasów – niezależnie od ich, a czasem przed nimi, jako pierwszy odkrywca:
- W roku 1607 obserwował kometę nazwaną później kometą Halleya.
- Jeszcze przed Galileuszem przeprowadził obserwacje plam słonecznych[1], korzystając z teleskopu.
- W lipcu 1609 roku – cztery miesiące przed Galileuszem – jako pierwszy obserwował Księżyc za pomocą sześciokrotnie powiększającej lunety. Ze szczegółami narysował Księżyc, zaznaczając na jego powierzchni nieregularne plamy oświetlone przez Słońce[2]. Obserwacje te posłużyły potem do wykonania pierwszej mapy Księżyca[1]. Mapę taką wcześniej wykonał na podstawie obserwacji okiem nieuzbrojonym Leonardo da Vinci, lecz nie zachowała się ona do naszych czasów.
- Niezależnie od Galileusza odkrył również księżyce Jowisza[1], jednak uczynił to 10 dni później i nigdy nie rościł sobie prawa do pierwszeństwa. Ponowne obserwacje satelitów planety prowadził w połowie października 1610 roku, posiadając już wtedy pracę Sidereus Nuncius Galileusza. Dzięki swoim obserwacjom mógł najdokładniej jak na owe czasy wyznaczyć okres obiegu Kallisto wokół Jowisza.
Utrzymywał kontakt z wiodącymi wówczas astronomami jak Galileusz i Kepler[1].
Fizyka
Jako fizyk prowadził badaia w mechanice i optyce geometrycznej:
- wyznaczał ciężary właściwe ciał,
- ustalił, że torem ciała rzuconego ukośnie jest parabola,
- zmierzył współczynniki załamania kilkunastu substancji,
- w 1601 roku – dwadzieścia lat przed Snellem – odkrył prawo załamania światła[1].
Matematyka
Jako matematyk specjalizował się w algebrze, rozwijając m.in. jej notację[1]. Ustalił, jak rozwiązywać wielomiany aż do piątego stopnia, napisał też pracę Artis Analyticae Praxis, ad Aequatione Algebraicas nova, epedita, Generali Methoda resolvendas, która została opublikowana 10 lat po jego śmierci.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c d e f g Harriot Thomas, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-10-03].
- ↑ Tajemnice Wszechświata. Jak odkrywaliśmy kosmos. Paul Murdin. Warszawa: Albatros, 2010, s. 56. ISBN 978-83-7659-067-7.
Bibliografia
- Andrzej Kajetan Wróblewski. Wystarczy mi badać dla siebie. „Wiedza i Życie”, s. 65, sierpień 2010. Warszawa: Prószyński Media. ISSN 0137-8929.
Linki zewnętrzne
- Tadeusz Zbigniew Dworak. Thomas Harriot (1560-1621). „Urania – Postępy Astronomii”. 5, 2009.
John J. O'Connor; Edmund F. Robertson: Thomas Harriot w MacTutor History of Mathematics archive (ang.)
Media użyte na tej stronie
A portrait believed to be of Thomas Harriot (also spelt "Harriott" or "Hariot") (c. 1560 – 2 July 1621), an English astronomer, mathematician, ethnographer and translator, apparently painted during his lifetime.