Thomas Lipton

Thomas Johnstone Lipton
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia1848
Glasgow
Data i miejsce śmierci2 października 1931
Londyn
Zawód, zajęcieprzedsiębiorca

Sir Thomas Johnstone Lipton, 1. Baronet (ur. 1848 w Glasgow, zm. 2 października 1931 w Londynie) – brytyjski przedsiębiorca, twórca marki Lipton, i pasjonat sportu jachtowego.

Życiorys

Thomas Lipton urodził się w 1848 r. w Glasgow, w rodzinie Thomasa Liptona seniora i Frances Lipton (z d. Johnstone)[1] jako najmłodszy z pięciorga dzieci[2]. Rodzina Liptonów wywodziła się z ulsterskich Szkotów osiadłych w Fermanagh, którzy jednak w latach 1840. przeprowadzili się do Szkocji w poszukiwaniu lepszych warunków życia, a jego ojciec imał się różnych zajęć. Na początku lat 1860. jego rodzice otworzyli sklep spożywczy. Lipton uczęszczał w latach 1853–1863 do St. Andrew's Parish School[1], gdzie wraz z kolegami urządzał rajdy zabawkowych jachtów[2]. Lipton rzucił szkołę, by wesprzeć domowy budżet w różnych dorywczych pracach. Od tego czasu kontynuował edukację wieczorowo w Gorbals Youth's School[1].

W 1865 r. zatrudnił się jako chłopiec okrętowy i w ten sposób popłynął do USA, gdzie spędził pięć lat na pracy w różnych częściach kraju, m.in. na plantacji tytoniu w Wirginii, jako księgowy, księgarz i pracownik plantacji ryżu w Południowej Karolinie, komiwojażer w Nowym Orleanie, pomocnik farmera w New Jersey i pracownik sklepu spożywczego w Nowym Jorku. W 1870 r. wrócił do Glasgow, początkowo pomagając rodzicom w ich sklepie. W następnym roku otworzył własny sklep Lipton's Market i dzięki sukcesowi tego przedsięwzięcia[1] przeniósł w 1876 r. działalność do większego lokalu[3], a potem otwierał kolejne sklepy w Glasgow, całej Szkocji i w końcu w innych częściach Wielkiej Brytanii[1]. Lipton inspirował się amerykańską reklamą i stosował jej metody w Wielkiej Brytanii, m.in. w 1881 r. reklamował się sprowadzając największy na świecie ser[3], stosował kupony zniżkowe przypominające banknoty[4], a karykaturzysta Willy Lockhart co tydzień rysował dla niego nowe plakaty reklamowe[3]. W 1888 r. Lipton posiadał już 300 sklepów; wówczas też zaczął wchodzić w sektor herbaty. Szybko zrezygnował z tradycyjnych pośredników, by móc obniżyć ceny i dotrzeć do uboższych klientów, w związku z czym kupił plantację i zaczął sprzedawać herbatę pod własną marką[1]. Jego herbatę piła m.in. królowa Wiktoria[3].

W 1871 r. ożenił się z Margaret McAuslan, z którą miał urodzonego rok później syna Thomasa, zmarłego w dzieciństwie, a w 1873 drugiego syna Williama. Małżeństwo nie było udane i rozpadło się, a jego żona z dzieckiem wyemigrowała do Kanady, z czego Lipton był zadowolony[1]. Był homoseksualistą, a jego partner był także jego wspólnikiem[4].

Był pasjonatem sportu jachtowego, podobnie jak królowie Edward VII i Jerzy V, a Lipton często przebywał w ich towarzystwie. W latach 1899–1930 pięciokrotnie brał udział w America’s Cup jako reprezentant Royal Ulster Yacht Club, płynąc na kolejnych jednostkach nazywanych od Shamrock do Shamrock V[1] (1899, 1901, 1903, 1914, 1930)[5]. Pomimo swoich intensywnych starań, Lipton nigdy nie wygrał tych zawodów, jednak zasłużył na stworzony dla niego puchar dla najlepszego przegranego, co przyniosło jego firmie dużą popularność w USA[1]. Ten okres w historii regat jest nazywany „erą Liptona”[6]. Z powodu niskiego pochodzenia do Royal Yacht Squadron został przyjęty dopiero krótko przed śmiercią. Został również członkiem America’s Cup Hall of Fame[7]. Lipton ufundował Sir Thomas Lipton Trophy na dwóch turniejach piłkarskich w Turynie (1909, 1911)[1].

W 1898 r. został wyróżniony tytułem szlacheckim[3].

Zmarł 2 października 1931 r. w Londynie, zapisując większość majątku miastu Glasgow, w tym trofea jachtowe, które są wystawiane w Kelvingrove Art Gallery and Museum. Został pochowany z rodzicami i rodzeństwem na Glasgow's Southern Necropolis[1].

Odznaczenia

Przypisy

  1. a b c d e f g h i j k l Thomas Lipton (1848-1931) - Graces Guide, www.gracesguide.co.uk [dostęp 2020-04-30].
  2. a b Sir Thomas Lipton, „Life Story of Sir Thomas Lipton”, www.mitchelllibrary.org [dostęp 2020-05-01].
  3. a b c d e Thomas Lipton: Jak sprytny handlarz został rycerzem, menway.interia.pl [dostęp 2020-04-30] (pol.).
  4. a b Paweł Strawiński, Thomas Lipton - przyjaciel królów, guru robotników i homoseksualista, do którego wzdychały rzesze kobiet, Forbes.pl, 6 stycznia 2020 [dostęp 2020-04-30] (pol.).
  5. Lipton, Thomas Johnstone (Sir), 1848-1931, Lipton, Thomas Johnstone (Sir), 1848-... | Items | National Library of New Zealand | National Library of New Zealand, 1848 [dostęp 2020-04-30] (ang.).1 stycznia
  6. America's Cup ten most influential figures, „The Telegraph”, 12 maja 2017, ISSN 0307-1235 [dostęp 2020-04-30] (ang.).
  7. Fiona Hicks, Lipton, RUYC [dostęp 2020-04-30] (ang.).

Media użyte na tej stronie

Thomas Johnstone Lipton.jpg
TITLE: Sir Thomas Lipton

MEDIUM: 1 negative : glass ; 5 x 7 in. or smaller. CREATED/PUBLISHED: 1909. NOTES: Forms part of: George Grantham Bain Collection (Library of Congress). Title from unverified data on caption card or negative sleeve. 0 FORMAT: Glass negatives.

REPOSITORY: Library of Congress Prints and Photographs Division Washington, D.C. 20540 USA