Thornton Wilder

Thornton Wilder
Ilustracja
Thornton Wilder (1948)
Imię i nazwisko

Thornton Niven Wilder

Data i miejsce urodzenia

17 kwietnia 1897
Madison

Data i miejsce śmierci

7 grudnia 1975
Hamden

Narodowość

Amerykanin

Język

angielski

Alma Mater

Uniwersytet Yale, Uniwersytet Princeton

Dziedzina sztuki

powieść, dramat

Ważne dzieła
  • Most San Luis Rey
  • Kabała
  • Idy marcowe
  • Nasze miasto
Odznaczenia
Legionista Legii Zasługi (USA) Brązowa Gwiazda (Stany Zjednoczone) Prezydencki Medal Wolności (Stany Zjednoczone)
Nagrody
  • Nagroda Pulitzera: 1928 Most San Luis Rey, 1938 Nasze miasto, 1943 The Skin of Our Teeth
  • National Book Award: 1968 The Eighth Day
Strona internetowa

Thornton Niven Wilder (ur. 17 kwietnia 1897 w Madison, zm. 7 grudnia 1975 w Hamden w stanie Connecticut)[1] – amerykański powieściopisarz i dramaturg.

Życiorys

Jego ojciec, Amos Parker Wilder, był dyplomatą. Kilka lat dzieciństwa Thronton spędził w Chinach, gdzie jego ojciec był konsulem. Miał brata Amosa Nivena Wildera, który był duchownym i poetą, a także 3 siostry: Charlotte Wilder, Isabel Wilder, Janet Wilder Dakin[2].

Studiował na Uniwersytecie Yale i Uniwersytecie Princeton oraz w Akademii Amerykańskiej w Rzymie. Przez kilka lat był nauczycielem języka francuskiego w Lawrenceville School w Lawrenceville. Ponadto wykładał na Uniwersytecie Chicagowskim i Uniwersytecie Harvarda. Jako ochotnik brał udział w I i II wojnie światowej. Za swoje dokonania wojskowe otrzymał Order Brązowej Gwiazdy i Legię Zasługi. Służbę zakończył w randze podpułkownika US Air Force.

Zmarł wskutek zawału serca[3]. Został pochowany na cmentarzu Mount Carmel w Hamden[1].

Życie prywatne

Choć Wilder nigdy nie przyznał się do homoseksualizmu[3] ani publicznie, ani w swojej korespondencji i pisarstwie, powszechnie było wiadomo, iż przez pewien czas pozostawał w związku z Samuelem Stewartem[4], pisarzem, rysownikiem i tatuażystą, którego prace miały przeważnie charakter pornograficzny.

Wilder prowadził aktywne życie towarzyskie. Do jego przyjaciół należeli m.in. Gertrude Stein, Ernest Hemingway, Willa Cather, Russel Wright (twórca sztuki użytkowej) i Montgomery Clift.

Przez ostatnie lata życia Wilder mieszkał w Hamden ze swoją siostrą, Isabel, publicystką i recenzentką literacką.

Twórczość

Pisarstwo Wildera – zarówno prozatorskie, jak dramaturgiczne – wykraczało poza obręb dominującej wówczas w literaturze amerykańskiej tendencji naturalistycznych[5]. W znacznym stopniu bowiem nawiązywało do klasycznego humanizmu. Naczelnym tematem jego twórczości jest poszukiwanie sensu istnienia człowieka, sensu ukrytego – zdaniem Wildera – w tajemnicy życia, której nie są w stanie wyjaśnić do końca ani religia, ani nauka[5].

W 1928 odniósł sukces (również finansowy) dzięki swojej drugiej powieści: Most San Luis Rey, która przyniosła mu Nagrodę Pulitzera. Nagrodę tę zdobył potem jeszcze za dramaty: Nasze miasto (1938) i Niewiele brakowało… (1943), a National Book Award za powieść: The Eighth Day (1968).

Wilder był także tłumaczem; przełożył z francuskiego sztuki André Obeya i Jeana-Paula Sartre’a. Napisał także libretta do opery The Long Christmas Dinner Paula Hindemitha i opartej na jego sztuce – The Alcestiad Louise Talmy. W jego dorobku literackim znalazł się również scenariusz do filmu kryminalnego W cieniu podejrzenia (1943), którego twórcą był Alfred Hitchcock, ulubiony reżyser Wildera.

Wybrane utwory

Powieści

  • 1926 The Cabala (Kabała)
  • 1927 The Bridge of San Luis Rey (Most San Luis Rey)     
  • 1930 The Woman of Andros (Kobieta z wyspy Andros)
  • 1935 Heaven’s My Destination
  • 1948 Ides of March (Idy marcowe)
  • 1967 The Eighth Day (Ósmy dzień tworzenia)
  • 1973 Theophilus North

Sztuki

  • 1920 The Trumpet Shall Sound
  • 1928 The Angel That Troubled the Waters (Anioł, który zmącił wody)
  • 1931 The Long Christmas Dinner (Długi świąteczny obiad)
  • 1938 Our Town (Nasze miasto); The Merchant of Yonkers
  • 1942 The Skin of Our Teeth (Niewiele brakowało…)
  • 1954 The Matchmaker (Pośredniczka matrymonialna) [na jej podstawie powstał musical Hello, Dolly!]
  • 1962 Plays for Bleecker Street

Przypisy

  1. a b Find A Grave – Thornton Wilder (ang.) [dostęp 2011-09-25].
  2. The Wilder Family, Thornton Wilder [dostęp 2022-07-16] (ang.).
  3. a b Thornton Wilder w bazie Notable Names Database (ang.)
  4. Gay Bears • The Hidden History of the Berkeley Campus – Thornton Wilder. sunsite.berkeley.edu. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-08-14)]. (ang.) [dostęp 2011-09-25].
  5. a b Mały słownik pisarzy angielskich i amerykańskich. Wiedza Powszechna, 1971, s. 524–526.

Bibliografia

  • Mały słownik pisarzy angielskich i amerykańskich, Wiedza Powszechna, 1971

Media użyte na tej stronie

Presidential Medal of Freedom (ribbon).svg
Autor: SaluteVII, Licencja: CC BY-SA 4.0
Presidential Medal of Freedom (ribbon)
Bronze Star BAR.svg
Ribbon bar: Bronze Star
Thornton Wilder (1948).jpg
Photo of author/playwright Thornton Wilder.