Thriller (album)

Thriller
Album studyjny Michaela Jacksona
Wydany

30 listopada 1982

Nagrywany

14 kwietnia – 8 listopada 1982 (Westlake Recording Studios, Los Angeles, Kalifornia)

Gatunek

R&B, soul, pop, funk, post disco, rock

Długość

42:19

Wydawnictwo

Epic, CBS

Producent

Brian Banks, Michael Jackson, Quincy Jones[1]

Album po albumie
E.T. the Extra-Terrestrial
(1982)		Thriller
(1982)		Farewell My Summer Love
(1984)
Single z albumu Thriller
  1. „The Girl Is Mine”
    Wydany: 18 października 1982
  2. „Billie Jean”
    Wydany: 4 stycznia 1983
  3. „Beat It”
    Wydany: 14 lutego 1983
  4. „Wanna Be Startin’ Somethin’”
    Wydany: 8 maja 1983
  5. „Human Nature”
    Wydany: 3 lipca 1983
  6. „P.Y.T. (Pretty Young Thing)”
    Wydany: 19 sierpnia 1983
  7. „Thriller”
    Wydany: 23 stycznia 1984

Thriller – szósty solowy album studyjny amerykańskiego piosenkarza Michaela Jacksona, wydany 30 listopada 1982 przez wytwórnię Epic Records, nagrywany w Westlake Recording Studios w Los Angeles. Thriller to najlepiej sprzedający się album wszech czasów. Liczba sprzedanych egzemplarzy na całym świecie wynosi ponad 100 milionów[2] (33 miliony w Stanach Zjednoczonych[3]). Płyta spędziła łącznie rekordowe 37 tygodni na szczycie amerykańskiej listy przebojów Billboard 200 oraz cały rok w pierwszej dziesiątce tej listy.

Thriller pomógł Jacksonowi przełamać bariery rasowe w muzyce popularnej, co objawiło się w spotkaniu piosenkarza z prezydentem Stanów Zjednoczonych Ronaldem Reaganem oraz częstym graniu jego kompozycji w MTV. Michael Jackson był jednym z pierwszych artystów, którzy za sposób promowania swoich albumów obrali nagrywanie teledysków. Teledyski do utworów „Thriller”, „Billie Jean” i „Beat It” były regularnie grane w MTV.

Siedem utworów z albumu ukazało się jako single. Piosenka „The Girl Is Mine” śpiewana z byłym członkiem The Beatles, Paulem McCartneyem stała się pierwszym singlem płyty. „Billie Jean”, utwór wydany na drugim singlu, wyniósł piosenkarza na szczyty list przebojów. Trzeci singel, „Beat It”, potwierdził sukces albumu, stając się natychmiastowym hitem. Solo gitarowe w utworze zagrał gitarzysta Eddie Van Halen.

Płyta znajduje się w National Recording Registry, natomiast teledysk do utworu „Thriller” w National Film Registry Biblioteki Kongresu. W 2003 album został sklasyfikowany na 20. miejscu listy 500 albumów wszech czasów dwutygodnika „Rolling Stone”[4]. Dwa utwory z płyty znalazły się na liście 500 utworów wszech czasów tego samego magazynu w 2004, są to „Billie Jean” (58)[5] i „Beat It” (337)[5]. W 2012 „Slant Magazine” umieścił album na pierwszym miejscu listy najlepszych albumów lat 80[6].

11 lutego 2008 została wydana edycja specjalna, celebrująca 25-lecie albumu. Na płycie, oprócz podstawowych dziewięciu utworów, znalazły się remiksy wykonane przez znane gwiazdy oraz jeden nieopublikowany wcześniej utwór „For All Time”. Remiks „Wanna Be Startin’ Somethin’” zawiera kilka sekund nowego wokalu Jacksona.

Tło

Poprzedni album Jacksona Off the Wall zebrał bardzo dobre recenzje od krytyków[7][8] i okazał się także komercyjnym sukcesem, sprzedając się w 8 milionach kopii w Stanach Zjednoczonych[9]. Michael Jackson lata pomiędzy Off the Wall i Thriller wspominał tak: „Nawet w domu jestem samotny. Czasami siedzę w swoim pokoju i płaczę. Tak trudno jest znaleźć przyjaciół... Czasem spaceruję koło domu sąsiada w nocy, żeby znaleźć kogoś z kim mógłbym pogadać, ale po pewnym czasie wracam do siebie.”[10]. Kiedy Jackson skończył 21 lat w sierpniu 1979, zatrudnił Johna Branca na stanowisko jego menadżera[11].

Michael zatrudnił Branca, ponieważ chciał być gwiazdą w show-biznesie, chciał być „najbogatszym”. Piosenkarz był zawiedziony, że „Off the Wall” nie otrzymał Nagrody Grammy za Nagranie roku. Muzyk czuł się niedoceniany. W 1980 poprosił magazyn „Rolling Stone” o to, aby umieścił go w czołówce czasopisma, lecz ten odmówił. Jackson skometował to tak: „Powtarzałem w kółko, że czarni ludzie na okładkach czasopism nie sprzedają kopii... Poczekajcie. Pewnego dnia te magazyny będą prosić mnie o wywiad. Może dam im jeden, może nie.”[12].

Nagrywanie

Quincy Jones podobnie jak na Off the Wall, zajął się produkcją płyty

Michael Jackson ponownie połączył siły z Quincym Jonesem, aby nagrać Thriller. Para pracowała razem nad 30 utworami, z których dziewięć znalazło się na albumie[13]. Płyta była nagrywana w Westlake Recording Studios w Los Angeles. Nagrywanie albumu kosztowało 750 000 dolarów amerykańskich. Tworzenie wydawnictwa rozpoczęło się 14 kwietnia 1982 o godzinie dwunastej w południe z Jacksonem i Paulem McCartneyem, którzy nagrywali razem utwór „The Girl Is Mine”. Album został ukończony wraz z miksowaniem 8 listopada 1982[14]. Kilkoro członków zespołu Toto również zostało zaproszonych do nagrywania płyty[13]. Jackson napisał cztery piosenki na album, są to: „Wanna Be Startin’ Somethin’”, „The Girl Is Mine”, „Beat It” i „Billie Jean”[15]. Michael w przeciwieństwie do większości muzyków nie zapisywał tekstów na kartce, zamiast tego nagrywał śpiewając z pamięci[16][17].

Relacje pomiędzy Jonesem a Jacksonem stały się napięte podczas nagrywania albumu. Michael Jackson spędzał za dużo czasu ćwicząc samemu układy taneczne[17]. Kiedy dziewięć utworów zostało nagranych, Jones i Jackson byli niezadowoleni, więc spędzając nad tym tydzień, zremiksowali każdy z nich[17].

Jackson chciał stworzyć album na którym „każda piosenka będzie zabójcą”, dlatego nazwał go Thriller[18][19]. Producent albumu Quincy Jones i twórca tekstów Rod Temperton przekazali dokładne informacje o nagrywaniu albumu w wywiadzie dołączonym do edycji specjalnej z 2001. Jones powiedział, że „Billie Jean” był bardzo osobistym utworem dla Jacksona, ponieważ piosenkarz musiał poradzić sobie z wieloma obsesyjnymi fanami. Producent nalegał, aby długi wstęp do utworu został skrócony, ale Michael Jackson chciał go zostawić, bo sprawiał, że chciało mu się tańczyć[15]. Jones i Jackson postanowili stworzyć utwór rockowy, który przypadłby do gustu wszystkim słuchaczom i przez kilka tygodni szukali odpowiedniego gitarzysty do utworu „Beat It”. Ostatecznie zdecydowali się na Steve’a Lukathera z zespołu Toto i Eddiego Van Halena z grupy Van Halen, który zagrał gitarowe solo w tejże piosence[15].

Kiedy Rod Temperton napisał utwór „Thriller” najpierw chciał go nazwać „Starlight”, albo „Midnight Man”, ale ostatecznie zdecydował się na nazwę, która przetrwała do dziś[17]. Quincy Jones, który pragnął znaleźć kogoś odpowiedniego do wyrecytowania końcowej kwestii tekstu, zaproponował to aktorowi horrorowemu Vincentowi Price’owi. Aktor był znajomym żony Jonesa. Price nagrał swoją kwestię w zaledwie dwóch ujęciach. Temperton napisał mówioną część tekstu w taksówce, w drodze do studia[15].

Muzyka i teksty

Thriller łączy ze sobą różne style muzyczne, między innymi pop, post disco, rock i funk[1]. Na albumie znajdują się ballady: „The Lady in My Life”, „Human Nature” i „The Girl Is Mine”, funkowa część: „Billie Jean” i „Wanna Be Startin’ Somethin’”. Posiada także stronę disco: „Baby Be Mine” i „P.Y.T. (Pretty Young Thing)”[20][21][22]. Według Stephena Thomasa Erlewina z AllMusic, Jackson udoskonalił atuty występujące na poprzednim albumie, czyli Off the Wall. Krytyk stwierdził, że piosenki dance’owe i rockowe są agresywniejsze, a utwory popowe są łagodniejsze i bardziej soulowe[21]. Utworowi „Wanna Be Startin’ Somethin’” towarzyszy gitara basowa i perkusja w tle. Afrykańskie rytmy nadają piosence międzynarodowy klimat[23]. „The Girl Is Mine” mówi o dwóch mężczyznach, którzy walczą o kobietę i kłócą się, który ją bardziej kocha[17][23]. Utwory na albumie mają tempo od 80 uderzeń na minutę na „The Girl Is Mine” do 138 na „Beat It”[24].

Pomimo lekkiego, popowego klimatu obu tych albumów, Thriller mówi o zupełnie innych tematach niż Off the Wall. Z nowym albumem Jackson zaczął swój związek z ciemniejszymi tematami[25]. Zauważyć to można na utworach: „Thriller”, „Billie Jean” i „Wanna Be Startin’ Somethin’”[1]. W „Billie Jean” śpiewa o obsesyjnej fance, która twierdzi, że artysta jest ojcem jej dziecka. W utworze „Wanna Be Startin’ Somethin’” przemawia przeciwko plotkom i mediom, które je rozpowszechniają[20][21]. „Thriller” jest utworem, który miał budzić strach u słuchacza. Swego głosu w singlu udzielił aktor związany z horrorami Vincent Price. W utworze można usłyszeć efekty dźwiękowe, na przykład skrzypienie drzwi i podłogi czy wycie wilków[17].

W „Beat It” potępia gangi. O utworze Jackson mówił: „Chodzi o to, że nie musisz być twardy. Możesz trzymać się z dala od walki i ciągle być mężczyzną. Nie musisz umrzeć, żeby udowodnić, że jesteś mężczyzną.”[23]. Utwór „Human Nature” napisany z pomocą Steve’a Porcaro z grupy Toto[26] jest posępny i introspekcyjny, co przejawia się w tekście: „Looking out, across the morning, the City’s heart begins to beat, reaching out, I touch her shoulder, I’m dreaming of the street.”[23].

Krytycy chwalili wokal Jacksona. AllMusic nazwał go „oślepiająco utalentowanym wokalistą”[7]. „Rolling Stone” również pochwalił wokal Michaela[27]. Magazyn napisał, że głos Jacksona jest „dorosły” oraz „zabarwiony smutkiem”[27]. Michael Jackson podczas nagrywania albumu używał „wokalnej czkawki” (coś pomiędzy połykaniem śliny a próbą złapania powietrza), aby pokazać swoje emocje, na przykład strach czy smutek[28]. Jackson już wcześniej używał „wokalnej czkawki” (po raz pierwszy na „It’s Too Late to Change the Time” w 1973[29]).

Wydanie

Thriller został wydany 30 listopada 1982 i został sprzedany w milionie kopii w pierwszym tygodniu[30]. Siedem utworów z albumu zostało wydanych jako single. Wybranie „The Girl Is Mine” na pierwszy singel było złym wyborem, ponieważ część osób myślała, że album będzie niezadowalający oraz że piosenkarz pochylił się w stronę białych słuchaczy[23]. „The Girl Is Mine” został zastąpiony przez „Billie Jean”, dzięki któremu album stał się przebojem w całym kraju[31]. Sukces osiągnęło także „Beat It” z gościnnym udziałem gitarzystów Eddiego Van Halena i Steve’a Lukathera[32]. Tytułowy utwór również ukazał się jako singel i także stał się hitem[23].

Okładka albumu przedstawia leżącego Michaela Jacksona ubranego w biały garnitur, który należał do fotografa Dicka Zimmermana. Inna wersja okładki przedstawia Jacksona z młodym tygrysem blisko nogi. Fotograf powiedział, że piosenkarz chciał trzymać tygrysa jak najdalej od twarzy, ponieważ bał się, że go podrapie[33]. Inne zdjęcie z sesji, przedstawiające muzyka obejmującego tygrysa, zostało użyte na okładce edycji specjalnej albumu.

Album został wydany ponownie w 2001 jako Thriller: Special Edition. Oryginalne utwory zostały zremasterowane. Thriller: Special Edition zawiera dwa nowe utwory: „Someone in the Dark” i „Carousel”. Zawiera też wywiad z Quincym Jonesem i Rodem Tempertonem o nagrywaniu albumu[34].

W 2008 ukazała się trzecia edycja – Thriller 25. Jackson był na niej producentem wykonawczym[35]. Na albumie znalazło się siedem dodatkowych piosenek, w tym nowa „For All Time”. Thriller 25 promowały single „The Girl Is Mine 2008” i „Wanna Be Startin’ Somethin’ 2008”.

Reedycja okazała się sukcesem komercyjnym i zdobyła szczyt w ośmiu europejskich krajach. W Stanach Zjednoczonych wspięła się na drugie miejsce, a w Wielkiej Brytanii na trzecie. Album wspiął się do pierwszej dziesiątki w trzydziestu innych krajach. Zdobył status złotej płyty w Wielkiej Brytanii, dwukrotnego złota we Francji i platyny w Polsce[36][37].

Po śmierci Michaela Jacksona w 2009, Thriller został czternastym najlepiej sprzedającym się albumem w tym roku, ze sprzedażą ponad miliona kopii[38].

W 2015 album został udostępniony na tydzień za darmo dla użytkowników w Stanach Zjednoczonych przez Google Play Music[39]. Oferta nosiła nazwę Thriller (Google Play Exclusive Version). Google Play dodał do albumu dodatkowy, dziesiąty utwór zatytułowany „Billie Jean (Home Demo from 1981)”.

Odbiór

Krytyka

Thriller uzyskał bardzo pozytywne recenzje od wielu krytyków. Magazyn „Rolling Stone” dał albumowi 4 na 5 gwiazdek i napisał, że jest to „pikantne LP” oraz że głos Jacksona jest „pełny i dorosły”, a także że jest to album ze „wstrząsającą i mroczną wiadomością”[20]. John Rockwell z „New York Times” w recenzji z 1982 również zwrócił uwagę na wiek piosenkarza. Napisał także, że Thriller jest „znakomitym popowym albumem” oraz że Michael Jackson jest „jednym z najlepszych piosenkarzy w dzisiejszej muzyce pop” i „na płycie jest mnóstwo hitów”[47].

Robert Christgau dał płycie ocenę A-, jednak później zmienił ją na A[46]. W 1989 gazeta „Toronto Star” nazwała Thriller „arcydziełem” i napisała: „Komercyjny sukces od tego czasu usunął w cień artystyczne osiągnięcia na Thrillerze, a szkoda. Było to nagranie czasów, przepełnione zapierającym dech oczekiwaniem i lękiem przed światem dorosłych, genialna fantazja, która napełniała seksualnym żarem, a jednocześnie była miejscem na poważne refleksje.”[48].

Według „The Washington Post” album wyznaczył drogę dla innych afroamerykańskich artystów, takich jak Prince[49]. „Time” napisał: „Jackson jest największą rzeczą po The Beatles. Jest najgorętszym singlowym fenomenem po Elvisie Presleyu. Może być najpopularniejszym czarnym muzykiem w historii.”[50].

Magazyn „Blender” nazwał Michaela Jacksona „wybitną ikoną popu późnego XX wieku”[51]. „New York Times” nazwał piosenkarza „muzycznym fenomenem”[52]. Jackson dzięki temu albumowi stał się wielką gwiazdą i zarazem o wiele bogatszy. Za każdą sprzedaną sztukę albumu dostawał 2 dolary amerykańskie. Album zajmuje ważną pozycję w amerykańskiej kulturze. Biograf J. Randy Taraborrelli wyjaśnia: „W pewnym momencie, Thriller przestał sprzedawać się jak przedmiot rekreacyjny–magazyn, zabawka, bilet na filmowy przebój–i zaczął sprzedawać się jak artykuł gospodarstwa domowego.”[53].

W momencie wydania albumu Gil Friesen, ówczesny prezydent A&M Records napisał w gazecie, że „cały przemysł ma udział w tym sukcesie”[50]. „Time” napisał: „Thriller dał biznesowi [muzycznemu] najlepsze lata od 1978. Szacuje się, że całkowite dochody krajowe z tego albumu to 4 miliardy dolarów”[50].

Album jest ciągle doceniany przez krytyków, nawet kilka dekad po wydaniu. Stephen Thomas Erlewine z AllMusic dał płycie maksymalne pięć gwiazdek i napisał, że album „ma coś, co zainteresuje każdego”. Krytyk odniósł się także do „Wanna Be Startin’ Somethin’” i „Billie Jean”, pisząc: „Najlepsze piosenki na płycie: „Billie Jean” i wyśmienite „Wanna Be Startin’ Somethin’”. Dziennikarz odniósł się także do tytułowego utworu[1]. Slant Magazine dał albumowi pięć gwiazdek i podobnie jak „Rolling Stone” zwrócił uwagę na tekst do „Wanna Be Startin’ Somethin’”[22]. Jon Pareles z The New Rolling Stone Album Guide dał albumowi maksymalne pięć gwiazdek i napisał, że Jackson „podwoił swoje ambicje i pomnożył słuchalność”[45].

Krytyk Nelson George napisał, że piosenkarz „uczył R. Kelly’ego, Ushera, Justina Timberlake’a i niezliczoną ilość innych z Thrillerem jako książką”[54].

Wydawnictwo znajduje się w National Recording Registry[55], a teledysk do singla „Thriller” umieszczono w National Film Registry Biblioteki Kongresu[56]. W 2003 album został sklasyfikowany na 20. miejscu listy 500 albumów wszech czasów dwutygodnika „Rolling Stone”[4]. Slant Magazine umieścił go na 1. miejscu listy najlepszych albumów lat 80[6]. Z kolei Pitchfork sklasyfikował Thriller na 27. miejscu klasyfikacji najlepszych płyt lat 80[57]. Magazyn „NME” na swojej liście 500 albumów wszech czasów umieścił wydawnictwo Jacksona na miejscu 131[58]. Absolute Radio sklasyfikowało album na 23. miejscu listy najlepszych albumów wszech czasów[59]. 25 lat po wydaniu został wprowadzony do Grammy Hall of Fame[60].

Nagrody

Jackson w 1984 wygrał siedem Nagród Grammy, w tym za Album roku (ang. Album of the Year). W tym samym roku wygrał osiem American Music Awards i trzy MTV Video Music Awards[61]. 7 lutego 1984 Thriller stał się najlepiej sprzedającym albumem na świecie, bijąc tym samym Rekord Guinnessa[62].

Sprzedaż

Platynowa płyta Thriller w Hard Rock Cafe w Kalifornii

16 grudnia 2015, album uzyskał status 30-krotnej platyny w Stanach Zjednoczonych, dzięki sprzedaniu 30 milionów kopii, co czyni go najlepiej sprzedającą się płytą w historii tego kraju[63]. W 2017 uzyskał status trzydziestotrzykrotnej platyny w USA[3]. Thriller podbił listy przebojów w wielu krajach. Sprzedał ponad 4 miliony kopii w Wielkiej Brytanii[64], zdobył status piętnastokrotnej platyny w Australii[65] i sprzedał 2.5 miliona egzemplarzy w Japonii[66]. Szacuje się, że sprzedał ponad 100 milionów sztuk na całym świecie[2]. W pierwszej dziesiątce amerykańskiej listy przebojów Billboard 200 płyta spędziła cały rok, a na pierwszym miejscu spędziła łącznie rekordowe 37 tygodni[67].

Jest także jednym z czterech najlepiej sprzedających się albumów lat 1983–1984 w Stanach Zjednoczonych[68].

Teledyski i równość rasowa

Teledyski i single z albumu (w tym duet z Paulem McCartneyem w utworze „The Girl Is Mine”) miały za zadanie promować równość rasową w Ameryce
13 tysięcy ludzi tańczących „Thriller” w Meksyku ustanowiło Rekord Guinnessa
Przełamanie barier rasowych w muzyce popularnej objawiło się m.in. w spotkaniu piosenkarza z prezydentem USA Ronaldem Reaganem po wydaniu albumu

Przed wydaniem albumu Jackson starał się, aby jego teledyski były grane w MTV, lecz nie doszło do tego, ponieważ był czarnoskóry[51]. Prezydent Columbia Records powiedział w kierunku MTV: „Nie zamierzam dawać wam więcej teledysków, ale zamierzam iść do ludzi i powiedzieć im, że do jasnej cholery, nie chcecie grać muzyki czarnego faceta”[51].

Później stacja przekonała się do Michaela Jacksona i zaczęła grać jego single „Beat It” i „Billie Jean” (także „Little Red Corvette” Prince’a), co pomogło innym czarnoskórym artystom do zdobywania popularności przez puszczanie ich singli w muzycznych stacjach[69]. MTV niedługo potem zaprzeczyło temu, że ich stacja jest rasistowska[70]. Jackson dodał do swoich teledysków różne skomplikowane układy taneczne, efekty specjalne i scenariusze, które miały podnieść ich popularność[21]. Czternastominutowy teledysk do „Thriller” był grany w muzycznych stacjach średnio dwa razy na godzinę[71]. Choreografia użyta w teledysku stała się częścią kultury popularnej i jest znana od Bollywood po więzienia na Filipinach[72][73].

Lista utworów

Wydanie oryginalne (1982)

Strona pierwsza
NrTytułAutor tekstuDługość
1.„Wanna Be Startin’ Somethin’”Michael Jackson6:04
2.„Baby Be Mine”Rod Temperton4:21
3.„The Girl Is Mine” (duet z Paulem McCartneyem)Jackson3:43
4.„Thriller”Temperton5:58
Strona druga
NrTytułAutor tekstuDługość
5.„Beat It”Jackson4:18
6.„Billie Jean”Jackson4:54
7.„Human Nature”Steve Porcaro, John Bettis4:07
8.„P.Y.T. (Pretty Young Thing)”James Ingram, Quincy Jones3:58
9.„The Lady in My Life”Temperton4:59

Edycja specjalna (2001)

NrTytułDługość
1.„Wanna Be Startin’ Somethin’”6:04
2.„Baby Be Mine”4:21
3.„The Girl Is Mine”3:43
4.„Thriller”5:58
5.„Beat It”4:18
6.„Billie Jean”4:54
7.„Human Nature”4:07
8.„P.Y.T. (Pretty Young Thing)”3:58
9.„The Lady in My Life”4:59
10.„Someone in the Dark”2:18
11.„Billie Jean (Home Demo)”4:48
12.„Voice over Session from Thriller”2:04
13.„Carousel”2:20
14.Bez tytułu3:10
15.Bez tytułu4:02
16.Bez tytułu1:32
17.Bez tytułu2:52
18.Bez tytułu1:56
19.Bez tytułu2:01
20.Bez tytułu1:49
21.Bez tytułu1:18

Thriller 25 (2008)

Twórcy

Źródło: Książeczka albumu Thriller[74]

  • Tom Bahler – Synclavier (5)
  • Brian Banks – syntezator (4), programowanie syntezatora (2)
  • Michael Boddicker – syntezatory (1, 2), Emulator (6–9), Vocoder (8)
  • Bruce Cannon – efekty dźwiękowe (4)
  • Leon Chancler – perkusja (2, 6, 8)
  • Paulinho Da Costa – instrumenty perkusyjne (1, 7)
  • David Foster – syntezatory (3), aranżacje syntezatora (3)
  • Gary Grant – trąbka (1, 2, 4), skrzydłówka (1, 2, 4)
  • Nelson Hayes – uderzanie w kawałek drewna (1)
  • Howard Hewett – wokal wspierający (8)
  • Jerry Hey – trąbka (1, 2, 4), skrzydłówka (1, 2, 4), aranżacje rogu (1, 2, 4), aranżacje strunowe (3, 6), dyrygowanie orkiestrą smyczkową (3)
  • Bunny Hull – wokal wspierający (1, 8)
  • James Ingram – wokal wspierający (1, 8), keyboard Portasound (8), klaskanie (8), aranżacje muzyczne (8)
  • Janet Jackson – wokal wspierający (8)
  • La Toya Jackson – wokal wspierający (8)
  • Michael Jackson – współproducent (1, 3, 5, 6), wokal wiodący (wszystkie utwory), instrumenty perkusyjne (5), uderzanie w kawałek drewna (1), wokal wspierający (1, 4–6), klaskanie (8), aranżacje wokalne (1, 3, 5, 6), aranżacje rytmiczne (1, 5, 6), aranżacje rogu (1), aranżacje syntezatora (6)
  • Paul Jackson – gitara (5, 8, 9)
  • Louis Johnson – gitara basowa (1, 3, 6, 8, 9), klaskanie (8)
  • Quincy Jones – producent (wszystkie utwory), aranżacje rytmiczne (1, 3, 5), aranżacje wokalu (3), aranżacje muzyczne (8)
  • Becky Lopez – wokal wspierający (1, 8)
  • Jerry Lubbock – dyrygowanie orkiestrą smyczkową (6)
  • Steve Lukather – gitara (3, 5, 7), gitara basowa (5), aranżacje muzyczne (7)
  • Anthony Marinelli – programowanie syntezatora (2, 4)
  • Paul McCartney – wokal wiodący (3)
  • David Paich – syntezatory (2, 7, 9), pianino (3), aranżacje rytmiczne (3), aranżacje muzyczne (7)
  • Dean Parks – gitara (3, 6)
  • Greg Phillinganes – keyboardy (2), syntezatory (1, 2, 4–6, 8), Rhodes, programowanie syntezatora (8), klaskanie (8)
  • Jeff Porcaro – perkusja (3, 5, 7, 9)
  • Steve Porcaro – syntezatory (5, 7, 9), programowanie syntezatora (2, 3, 5, 7), aranżacje muzyczne (7)
  • Vincent Price – recytowanie (4)
  • Steven Ray – uderzanie w kawałek drewna (1), klaskanie (8)
  • Bill Reichenbach – puzon (1, 2, 4)
  • Greg Smith – Synergy (5), syntezator (6)
  • Bruce Swedien – inżynier dźwięku (wszystkie utwory), miksowanie dźwięku (wszystkie utwory), efekty dźwiękowe (4)
  • Chris Shepard – vibraslap (5)
  • Rod Temperton – syntezatory (4), aranżacje rytmiczne (2, 4, 9), aranżacje wokalne (2, 4, 9), aranżacje syntezatora (2, 4, 9)
  • Eddie Van Halen – solo gitarowe (5)
  • Jerry Vinci – koncertmistrz (3)
  • Julia Waters – wokal wspierający (1)
  • Maxine Waters – wokal wspierający (1)
  • Oren Waters – wokal wspierający (1)
  • David Williams – gitara (1, 2, 4, 6)
  • Larry Williams – saksofon (1, 2, 4), flet (1, 2, 4)
  • Bill Wolfer – keyboardy (5), syntezator (1, 6), programowanie syntezatora (6)

Listy przebojów

Pozycje na koniec roku 1983

KrajListaPozycja
AustraliaKent Music Report[75]1
AustriaJahreshitparade Alben 1983[76]1
KanadaThe Top Albums of 1983[77]1
FrancjaLes Albums (CD) de 1983 par InfoDisc[78]1
NiemcyTop 100 Album-Jahrescharts[79]2
WłochyGli album più venduti del 1983[80]1
Japonia年間ヒット音楽アルバム 1983年(昭和58年) ベスト50[81]6
HolandiaJaaroverzichten – Album 1983[82]1
Wielka BrytaniaTop U.K. Albums[83]1
Stany ZjednoczoneTop Pop Albums[84]1
Stany ZjednoczoneTop Black Albums[84]1

Pozycje na koniec roku 1984

KrajListaPozycja
AustraliaKent Music Report[75]2
AustriaJahreshitparade Alben 1984[85]3
KanadaTop 100 Albums of 1984[86]4
NiemcyTop 100 Album-Jahrescharts[87]5
Japonia年間ヒット音楽アルバム 1984年(昭和59年) ベスト50[88]1
HolandiaJaaroverzichten – Album 1984[89]4
SzwajcariaSchweizer Jahreshitparade 1984[90]1
Wielka BrytaniaTop Albums of 1984[91]6
Stany ZjednoczoneTop Pop Albums[92]1
Stany ZjednoczoneTop Black Albums[92]2

Pozycje na koniec dekady 1980–1989

KrajListaPozycja
AustraliaKent Music Report[75]3
AustriaBestenlisten – 80er-Album[93]1
JaponiaTop Albums of 80s[94]2
Wielka BrytaniaChart Archive – 1980s Albums[91]3

Certyfikaty

KrajCertyfikatSprzedaż
Australia (ARIA)[95]16× platynowa płyta1 120 000
Austria (IFPI Austria)[96]8× platynowa płyta400 000
Kanada (MC)[97]2× diamentowa płyta2 400 000[98]
Finlandia (Musiikkituottajat)[99]Platynowa płyta129 061[99]
Francja (SNEP)[100]7× diamentowa płyta3 526 100[100]
Niemcy (BVMI)[101]3× platynowa płyta1 500 000
Hong Kong (IFPI Hong Kong)[102]Platynowa płyta20 000
Włochy (FIMI)[103]Platynowa płyta1 000 000
Japonia (RIAJ)[104]Złota płyta2 500 000[66]
Meksyk (AMPROFON)[105]Platynowa płyta1 600 000
Nowa Zelandia (RMNZ)[106]12× platynowa płyta180 000
Portugalia (AFP)[107]Platynowa płyta40 000
Szwecja (GLF)[108]4× platynowa płyta400 000
Szwajcaria (IFPI Szwajcaria)[109]6× platynowa płyta300 000
Wielka Brytania (BPI)[110]13× platynowa płyta4 400 000[111]
Stany Zjednoczone (RIAA)[3]33× platynowa płyta33 000 000

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Stephen Thomas Erlewine: Thriller – Michael Jackson (ang.). Allmusic. [dostęp 2017-03-26].
  2. ↑ a b Adamczyk, Alicia: Michael Jackson’s ‘Thriller’ Just Smashed Another Record (ang.). „Time”, 16 grudnia 2015. [dostęp 2017-04-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
  3. ↑ a b c Jackson’s ‘Thriller’ tops record 33 million sales mark (ang.). Guardian. [dostęp 2017-03-23].
  4. ↑ a b Rolling Stone: 500 Greatest Albums of All Time (ang.). Rockonthenet. [dostęp 2017-04-10].
  5. ↑ a b The Rolling Stone 500 Greatest Songs of All Time - 2004 (ang.). Rocklistmusic. [dostęp 2017-04-10].
  6. ↑ a b Greatest Albums of 80's (ang.). Slant Magazine. [dostęp 2017-03-23].
  7. ↑ a b Off The Wall – Michael Jackson (ang.). Allmusic. [dostęp 2016-06-28].
  8. ↑ Dombal, Ryan: Michael Jackson: Off the Wall. [dostęp 2016-06-28].
  9. ↑ Off the Wall RIAA. [dostęp 2016-06-28].
  10. ↑ Taraborrelli 2004 ↓, s. 206.
  11. ↑ Taraborrelli 2004 ↓, s. 190.
  12. ↑ Taraborrelli 2004 ↓, s. 191.
  13. ↑ a b Taraborrelli 2004 ↓, s. 220–221.
  14. ↑ Michael Jackson: Thriller 25.
  15. ↑ a b c d Jackson, Michael: Thriller Special Edition Audio.
  16. ↑ Taraborrelli 2004 ↓, s. 209–210.
  17. ↑ a b c d e f Michael Jackson’s Monster Smash (ang.). The Daily Telegraph. [dostęp 2016-06-28].
  18. ↑ Michael: 25 Years After Thriller (ang.). [dostęp 2016-06-28].
  19. ↑ Interview with Jesse Jackson. [dostęp 2016-06-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-29)].
  20. ↑ a b c d Michael Jackson – Thriller. Rolling Stone. [dostęp 2016-06-28].
  21. ↑ a b c d Erlewine, Stephen Thomas: Michael Jackson – Biography (ang.). AllMusic. [dostęp 2017-04-07].
  22. ↑ a b c Michael Jackson – Thriller. Slant Magazine. [dostęp 2016-06-28].
  23. ↑ a b c d e f Taraborrelli 2004 ↓, s. 223–225.
  24. ↑ The Complete Michael Jackson. 1997 wydawnictwo = International Music Publications. ISBN 1-85909-447-3.
  25. ↑ Pareles, Jon: Critic’s Notebook; How Good Is Jackson’s ‘Bad’? (ang.). 3 września 1987. [dostęp 2017-04-09].
  26. ↑ Ed Hogan: Steve Porcaro – Biography (ang.). AllMusic. [dostęp 2017-04-09].
  27. ↑ a b Michael Jackson – Off the Wall. Rolling Stone. [dostęp 2016-06-28].
  28. ↑ Nelson George: Michael Jackson: The Ultimate Collection (książeczka). Sony BMG, 2004, s. 22.
  29. ↑ Nelson George: Michael Jackson: The Ultimate Collection (książeczka). Sony BMG, 2004, s. 29–30.
  30. ↑ Why He’s a Thriller. Time. [dostęp 2016-06-28].
  31. ↑ Billie Jean (ang.). BBC. [dostęp 2016-06-28].
  32. ↑ Artist Steve Lukhater. [dostęp 2016-06-28].
  33. ↑ The Creation of the Thriller Album Cover (ang.). Dick Zimmerman. [dostęp 2017-03-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-04)].
  34. ↑ Thriller: Special Edition
  35. ↑ Epic Records/Legacy Recordings Unveil The 25th Anniversary Edition Of Michael Jackson’s.... [dostęp 2016-06-30].
  36. ↑ Michael Jackson’s Thriller 25 – The 25th Anniversary Edition of the World’s Top Selling Album of All-Time – Is America’s #2 Best-Selling Album This Week!!!. Digital Producer. [dostęp 2016-06-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-05)].
  37. ↑ Michael Jackson Thriller 25. [dostęp 2016-06-30].
  38. ↑ Taylor Swift Edges Susan Boyle For 2009's Top-Selling Album. Billboard. [dostęp 2016-06-30].
  39. ↑ Google Play is giving away Michael Jackson’s ‘Thriller’ album for free. Los Angeles Times. [dostęp 2016-06-30].
  40. ↑ Robert Christgau: Michael Jackson: Thriller (ang.). [dostęp 2017-03-25].
  41. ↑ Jackson, Michael. W: Colin Larkin: Encyclopedia of Popular Music (5 edycja). Omnibus Press, 2011. ISBN 0-85712-595-8.
  42. ↑ Michael Jackson’s albums (ang.). EW, 2009-07-03. [dostęp 2017-03-25].
  43. ↑ Michael Jackson. W: Gary Graff: MusicHound R&B: The Essential Album Guide. Gary Graff, Josh Freedom du Lac, Jim McFarlin (red.). Visible Ink Press, 1998. ISBN 1-57859-026-4.
  44. ↑ Review. „Q”, s. 138, 2000-01 (ang.). 
  45. ↑ a b Michael Jackson. W: Jon Pareles: The Rolling Stone Album Guide. Nathan Brackett, Christian Hoard (red.). Simon and Schuster, 2004, s. 414. ISBN 0-7432-0169-8.
  46. ↑ a b Robert Christgau: Christgau’s Consumer Guide – The Village Voice (ang.). Robert Christgau. [dostęp 2017-03-25].
  47. ↑ MICHAEL JACKSON’S THRILLER. New York Times, 1982-12-19. [dostęp 2016-06-28].
  48. ↑ Maclnnis Craig. The Top 100 Albums of the '80s. „Toronto Star”, s. G1, 5 sierpnia 1989. ISSN 0319-0781 (ang.). 
  49. ↑ PRINCE MICHAEL JACKSON TWO PATHS TO THE TOP OF POP. The Washington Post. [dostęp 2016-06-29].
  50. ↑ a b c Why He’s a Thriller [dostęp 2016-06-28].
  51. ↑ a b c The 500 Greatest Songs Since You Were Born: Number One. Blender. [dostęp 2016-06-28].
  52. ↑ MICHAEL JACKSON AT 25: A MUSICAL PHENOMENON. New York Times. [dostęp 2016-06-28].
  53. ↑ Taraborrelli 2004 ↓, s. 226.
  54. ↑ George, Nelson: Michael Jackson: The Ultimate Collection. Sony BMG.
  55. ↑ Daniel Kreps: „Thriller” Added to Library of Congress’ Registry (ang.). „Rolling Stone”, 15 maja 2008. [dostęp 2017-05-10].
  56. ↑ Michael Jackson, the Muppets and Early Cinema Tapped for Preservation in 2009 Library of Congress National Film Registry (ang.). Library of Congress, 30 grudnia 2009. [dostęp 2017-05-10].
  57. ↑ Top 100 Albums of the 1980s (ang.). Pitchfork, 20 listopada 2002. [dostęp 2017-04-16].
  58. ↑ Emily Barker: The 500 Greatest Albums of All Time (ang.). „NME”, 25 października 2013. [dostęp 2017-04-16].
  59. ↑ Best Albums of All Time (ang.). Absolute Radio. [dostęp 2017-04-16].
  60. ↑ GRAMMY Hall of Fame. Grammy. [dostęp 2016-06-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-22)].
  61. ↑ Jackson, Michael: Michael Jackson: The Ultimate Collection (książeczka).
  62. ↑ Taraborrelli 2004 ↓, s. 482 (zdjęcia).
  63. ↑ Michael Jackson’s ‘Thriller’ Becomes First Ever 30 Times Multi-Platinum Album: Exclusive. Billboard. [dostęp 2016-06-28].
  64. ↑ Adele overtakes Michael Jackson in all-time biggest selling album chart. Official Charts Company. [dostęp 2016-06-28].
  65. ↑ ARIA Certifications. [dostęp 2016-06-28].
  66. ↑ a b Michael Jackson Remains A Global Phenomenon. Billboard. [dostęp 2016-06-28].
  67. ↑ Shelby Morrison: Top of the Charts: Michael Jackson’s „Thriller” (ang.). Rock & Roll Hall of Fame, 2013-02-26. [dostęp 2017-05-29].
  68. ↑ The Year In Pop 2012: Adele Repeat as Top Artist, Gotye Scores No.1 Top Song. Billboard. [dostęp 2016-06-28].
  69. ↑ Music videos changing places. USA Today. [dostęp 2016-06-29].
  70. ↑ Why It Look MTV So Long To Play Black Music Videos. [dostęp 2016-06-29].
  71. ↑ Taraborrelli 2004 ↓, s. 270–271.
  72. ↑ Jacko Goes Bollywood. TMZ. [dostęp 2016-06-29].
  73. ↑ 1500 Prisoners Perform Thriller Dance. [dostęp 2016-06-29].
  74. ↑ Thriller (książeczka). Epic Records, 1982.
  75. ↑ a b c David Kent: Australian Chart Book 1970-1992.
  76. ↑ Das österreichische Hitparade Alben 1983. Austrian Charts. [dostęp 2016-06-30].
  77. ↑ The Top Albums of 1983. [dostęp 2016-06-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-28)].
  78. ↑ Les Albums (CD) de 1983 par InfoDisc. [dostęp 2016-06-30].
  79. ↑ Offizielle Deutsche Charts. [dostęp 2016-06-30].
  80. ↑ Hit Parade Italia. [dostęp 2016-06-30].
  81. ↑ 年間ヒット音楽アルバム 1983年(昭和58年) ベスト50. [dostęp 2016-06-30].
  82. ↑ Dutch Charts. Dutch Charts. [dostęp 2016-06-30].
  83. ↑ Talent Almanac 1984. „Billboard”, s. 78, 24 grudnia 1984 (ang.). 
  84. ↑ a b Talent Almanac 1984. „Billboard”, s. 76, 24 grudnia 1984 (ang.). 
  85. ↑ Das österreichische Hitparade Alben 1984. [dostęp 2016-06-30].
  86. ↑ Top 100 Albums of 1984. [dostęp 2016-06-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-28)].
  87. ↑ Top 100 Album-Jahrescharts. [dostęp 2016-06-30].
  88. ↑ 年間ヒット音楽アルバム 1984年(昭和59年) ベスト50. [dostęp 2016-06-30].
  89. ↑ Jaaroverzichten - Album 1984. [dostęp 2016-06-30].
  90. ↑ Schweizer Jahreshitparade 1984. [dostęp 2016-06-30].
  91. ↑ a b Chart Archive – 1980s Albums. [dostęp 2016-06-30].
  92. ↑ a b Talent Almanac 1985. „Billboard” (ang.). 
  93. ↑ Bestenlisten – 80er-Album. [dostęp 2016-07-01].
  94. ↑ Oricon Album Chart Book: Complete Edition 1970-2005. Roppongi, Tokio: Oricon Entertainment, 2006. ISBN 4-87131-077-9.
  95. ↑ ARIA. Australian Recording Industry Association. [dostęp 2016-07-01].
  96. ↑ Gold & Platin. [dostęp 2016-07-01].
  97. ↑ Gold/Platinum. [dostęp 2016-07-01].
  98. ↑ Springsteen Big in Canada, Too (PDF) (ang.). Billboard. [dostęp 2017-04-04].
  99. ↑ a b Albums Finland. [dostęp 2016-07-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-04)].
  100. ↑ a b Les Meilleures Ventes de CD / Albums „Tout Temps”. [dostęp 2016-07-01].
  101. ↑ Gold-/Platin-Datenbank. [dostęp 2016-07-01].
  102. ↑ Gold Disc Award > Gold Disc Award Criteria. [dostęp 2016-07-01].
  103. ↑ FIMI - Certificazioni. [dostęp 2016-07-01].
  104. ↑ RIAJ > The Record > May 1994 > Page 5 > Certified Awards (March 1994).
  105. ↑ Certificaciones - Michael Jackson. [dostęp 2016-07-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-23)].
  106. ↑ Latest Gold / Platinum Albums. [dostęp 2016-07-01].
  107. ↑ Discos de Ouro e Platina. [dostęp 2016-07-01].
  108. ↑ Guld- och Platinacertifikat – År 2008.
  109. ↑ Search for: Michael Jackson Thriller. [dostęp 2016-07-01].
  110. ↑ Certified Awards. [dostęp 2016-07-01].
  111. ↑ Daniel Gumble: UK’s 60 biggest selling albums of all time revealed (ang.). Music Week, 5 lipca 2016. [dostęp 2017-04-05].

Bibliografia

  • J. Randy Taraborrelli: The Magic and the Madness. Terra Alta: Headline, 2004. ISBN 0-330-42005-4. (ang.)

Linki zewnętrzne

Michael Jackson
Albumy studyjne
Kompilacje
Pozostałe albumy
Trasy koncertowe
Filmografia
Wideografia
Książki
Dyskografia

Media użyte na tej stronie

5 stars.svg
Autor: User:Estoy Aquí, Behnam N, Licencja: CC BY 2.5
5/5 stars used for ratings on en.wikipedia
4 stars.svg
Autor: User:Estoy Aquí, Licencja: CC BY 2.5
4/5 stars used for ratings on en.wikipedia
Musical Plate and tape.jpg
Autor: Boris Dzhingarov, Licencja: CC BY 2.0

Musical plate and tape of michael jackson at Hard Rock Cafe LA California

Please credit www.traveltipsor.com/ if you use it
Michael Jackson Ronald and Nancy Reagan.png

Title: Photograph of The Reagans and Michael Jackson at the White House Ceremony to launch the Campaign against Drunk Driving, 05/14/1984

Creator: President (1981-1989 : Reagan). White House Photographic Office. (1981 - 1989) (Most Recent)

Type of Archival Materials: Photographs and other Graphic Materials

Level of Description: Item from Collection RR-WHPO: White House Photographic Collection, 01/20/1981 - 01/20/1989

Location: w:Ronald Reagan Library, Simi Valley, CA

{from ARC search [1]).

ARC Identifier: 198548
Quincy Jones 2011 Shankbone.JPG
Autor: David Shankbone , Licencja: CC BY 3.0
Quincy Jones and Harry Belafonte at the Vanity Fair party celebrating the 10th anniversary of the Tribeca Film Festival.
People Dancing Thriller.jpg
Autor: Eneas, Licencja: CC BY 2.0
Mexico City established a new Guinness World Record for the largest number of people dancing Michael Jackson's "Thriller" simultaneously with 13 thousand people.
Paul McCartney & Bono Live8.jpg
Autor: The_Admiralty, Licencja: CC BY 2.0
Paul McCartney.