Tiangong 1

Tiangong 1
Ilustracja
Inne nazwySchemat modułu Tiangong 1 z rozwiniętymi panelami baterii słonecznych
Indeks COSPAR2011-053A
Państwo Chiny
ZaangażowaniCNSA
Rakieta nośnaCZ-2F-T1
Miejsce startuCentrum Startowe Satelitów Jiuquan
Orbita (docelowa, początkowa)
Perygeum355 km
Apogeum362 km
Nachylenie42°
Czas trwania
Początek misji29 września 2011 13:16:00 UTC
Koniec misji2 kwietnia 2018
Wymiary
Wymiary10,4 m x 3,35 m
Masa całkowita8506 kg
Schemat – moduł Tiangong 1 z przycumowanym statkiem Shenzhou (z prawej)

Tiangong 1 (chiń. 天宫一号, Pałac Niebiański nr 1) – chiński statek kosmiczny (moduł orbitalny) umieszczony na orbicie w ramach programu Tiangong, określany przez chińskie media jako pierwsza chińska stacja kosmiczna. Oficjalna prezentacja Tiangong 1 odbyła się w styczniu 2009 r.[1] Umieszczenie modułu Tiangong 1 na orbicie nastąpiło 29 września 2011.

Charakterystyka

Jest to niewielki statek kosmiczny o masie 8,5 ton. Składa się z dwóch modułów:

  1. orbitalnego (załogowego) z węzłem cumowniczym,
  2. serwisowego, z silnikami i bateriami słonecznymi.

Nie posiada kapsuły powrotnej – załoga jest do niego dostarczana i zabierana statkiem typu Shenzhou.

Parametry techniczne stacji Tiangong 1:

  • Załoga: 2 lub 3 osoby
  • Długość: 10,4 m
  • Średnica: 3,35 m
  • Pojemność hermetyzowana: 15 m3
  • Masa: 8,5 t
  • Liczba portów cumowniczych: 1

Przebieg misji

Pozbawiony załogi Tiangong 1 został wyniesiony na orbitę za pomocą chińskiej rakiety nośnej CZ-2F/T (chiń. Długi Marsz) – modyfikacji rakiety CZ-2F, która wynosi na orbitę załogowe statki Shenzhou[2], o udźwigu zwiększonym do ok. 11,2 t na niską orbitę okołoziemską (ang. LEO). Wyniesienie Tiangong 1 było pierwszym startem tej wersji rakiety. Umieszczenie statku w kosmosie nastąpiło 29 września 2011 r. o godzinie 13:16 UTC z kosmodromu Jiuquan[3].

2 października 2011 Tiangong 1 ukończył drugi manewr orbitalny i znalazł się na docelowej orbicie o wysokości 350–370 km i nachyleniu 42-43°. Okres używalności statku Tiangong to 2–3 lata.

2 listopada 2011 przycumował do niego bezzałogowy statek Shenzhou 8. Po 12 dniach Shenzhou 8 wykonał procedurę odłączenia i ponownego cumowania do stacji, by po dwóch dniach (16 listopada) odłączyć się i ostatecznie zostać zdeorbitowanym 17 listopada[4][5].

Troje członków załogi Shenzhou 9.
Od lewej: Jing Haipeng (dowódca), Liu Wang i Liu Yang, pierwsza chińska kosmonautka.

Siedem miesięcy później, 18 czerwca 2012 r., do modułu orbitalnego zacumował pojazd załogowy Shenzhou 9 z trojgiem tajkonautów i nastąpiło pierwsze wejście załogi na pokład Tiangong-1[6]. Astronauci przebywali na stacji do 28 czerwca.

13 czerwca 2013 – do modułu zacumował statek Shenzhou 10 z ponownie trzyosobową załogą i połączył się automatycznie ze stacją. 23 czerwca nastąpiło odłączenie się obu statków, a następnie przeprowadzono ręczne cumowanie. Następnego dnia z przebywającą na stacji załogą połączył się sekretarz generalny Komunistycznej Partii Chin i Przewodniczący Chińskiej Republiki Ludowej Xi Jinping[7]. Ostatecznie Shenzhou 10 odcumował od modułu 25 czerwca tego samego roku[8]. Według zapowiedzi Pekinu Shenzhou 10 miał być ostatnią misją do Tiangong 1, a sam moduł miał zostać zdeorbitowany w roku 2013. Pozostał jednak na orbicie przez następne lata[9]. 21 marca 2016 roku Chińska Narodowa Agencja Kosmiczna ogłosiła ostateczny koniec misji; wyłączono transfer danych telemetrycznych ze stacji a sam moduł miał zostać zdeorbitowany[10]. Po 1630 dniach misji zakończono transmisję danych z laboratorium[10][11].

Pozbawiona napędu i niekontrolowana stacja powinna samoczynnie wyhamować wskutek tarcia rozrzedzonych gazów i początkowo deorbitację przewidywano na koniec 2017 roku[12]. W kolejnych miesiącach od wyłączenia Tiangong 1 opadał w tempie ok. 4 km na miesiąc, nieco wolniej od wczesnych założeń. Tempo opadania przyspieszyło w sierpniu 2017 roku i w pierwszej połowie października 2017 r. perygeum spadło poniżej 300 km n.p.m. Na początku listopada perygeum już wynosiło 290 km, a apogeum 316 km[13]. Koniec deorbitacji przewidywany był pomiędzy 1 kwietnia a 2 kwietnia 2018 r[14]. Stacja spłonęła w atmosferze 2 kwietnia 2018 roku o godzinie 0:16 UTC nad Pacyfikiem[15].

Zobacz też

Przypisy

  1. China's Tiangong 1 space station unveiled for tiny Taikonauts www.engadget.com
  2. Tiangong (pol.) "Loty kosmiczne" (lk.astronautilus.pl)
  3. The Guardian: China launches Tiangong-1 space station test module
  4. Michał Matraszek, Shenzhou-8 wylądował, „AstroNEWS”, 17 listopada 2011 [dostęp 2017-11-09] (pol.).
  5. Second Tiangong-1 And Shenzhou-8 docking to face light interference, www.spacedaily.com, 11 listopada 2011 [dostęp 2017-11-09] (ang.).
  6. Krzysztof Kanawka: Shenzhou-9 - relacja z cumowania do Tiangong-1 (18.06.2012) (pol.). kosmonauta.net, 18 czerwca 2012. [dostęp 2013-07-26].
  7. China poised for bigger strides in space exploration: Xi Jinping, „Zee News”, 24 czerwca 2013 [dostęp 2017-11-09] (ang.).
  8. Krzysztof Kanawka: Koniec misji Shenzhou-10 (26.06.2013) (pol.). kosmonauta.net, 26 czerwca 2013. [dostęp 2013-07-26].
  9. Andrzej Kotarba: Kosmos. Projekt 921. Chińczycy na orbicie. Poznań: Amermedia Sp. z o.o., 2014, s. 20. ISBN 978-83-252-2252-9.
  10. a b Julia Wajoras: Pierwsza chińska stacja orbitalna Tiangong-1 zostanie zdeorbitowana. kosmonauta.net, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-22].
  11. Julia Wajoras, Stacja Tiangong-1 coraz bliżej wejścia w atmosferę, „Kosmonauta.net”, 24 sierpnia 2017 [dostęp 2017-11-02] (pol.).
  12. Elizabeth Howell: Tiangong-1: China's First Space Station (ang.). W: Space.com [on-line]. 2016-07-13. [dostęp 2017-04-21].
  13. Tiangong 1 - Orbita, www.heavens-above.com, 1 listopada 2017 [dostęp 2017-11-02] [zarchiwizowane z adresu 2017-11-02] (pol.).
  14. Ostatnie chwile chińskiej stacji (pol.). [dostęp 2018-03-18].
  15. Chiny: fragmenty chińskiej stacji kosmicznej spadły do Oceanu Spokojnego (pol.). [dostęp 2018-04-02].

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

ISS after STS-124 06 2008.jpg
Backdropped by a blue and white part of Earth, the International Space Station is seen from Space Shuttle Discovery as the two spacecraft begin their relative separation. Earlier the STS-124 and Expedition 17 crews concluded almost nine days of cooperative work onboard the shuttle and station. Undocking of the two spacecraft occurred at 6:42 a.m. (CDT) on June 11, 2008.
Tiangong 1.svg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 3.0
Drawing of the Tiangong-1.
Tiangong 1 drawing.png
Autor: Craigboy, Licencja: CC BY-SA 3.0
Drawing of Shenzhou docked to Tiangong-1. If you believe its inaccurate than start a topic in the discussion page. Drawing is based on this image