Tiatyra

Ruiny bazyliki w Tiatyrze

Tiatyra, Thyatejra[1] (koine Θυάτειρα) – starożytne miasto w Lidii w Azji Mniejszej w pobliżu rzeki Lykos. Współcześnie na jej terenie znajduje się tureckie miasto Akhisar.

Tiatyra została założona przez Aleksandra Wielkiego jako kolonia wojskowa, pierwotnie nosiła nazwę Pelopia (Πελοπία)[2]. Rozbudowana i przemianowana na Tiatyrę przez Seleukosa I w 290 p.n.e., stanowiła ważną warownię na granicy seleukidzko-pergamońskiej. W 190 p.n.e. przeszła pod panowanie Pergamonu, a po śmierci jego ostatniego władcy w 133 p.n.e. stała się częścią państwa rzymskiego. W 131/130 p.n.e. Tiatyrę zajął na krótko Aristonikos, który zorganizował w Azji antyrzymską rebelię[1]. Na początku naszej ery miasto ucierpiało w wyniku trzęsienia ziemi i zostało odbudowane dzięki pomocy Tyberiusza (Swetoniusz, Tyberiusz, 8)[3].

Położona na skrzyżowaniu szlaków łączących Pergamon, Sardes, Magnezję i Smyrnę, pełniła rolę centrum handlowego regionu. Odnalezione inskrypcje potwierdzają rolę Tiatyry jako ważnego ośrodka ceramiki, garncarstwa, kowalstwa, garbarstwa, tkactwa i farbiarstwa.

Miasto wspomniane jest w Nowym Testamencie. Z Tiatyry pochodziła Lidia, uczennica św. Pawła (Dz 16,14). Do tutejszego kościoła został skierowany także jeden z siedmiu listów, otwierających Apokalipsę św. Jana (Ap 2,18-29).

W II wieku Tiatyra stała się jednym z centrów montanizmu[4].

Obecnie miasto jest tytularną siedzibą katolickiego biskupa Thyatira[5] oraz greckoprawosławnego arcybiskupstwa Tiatyry i Wielkiej Brytanii[6].

Przypisy

  1. ↑ a b Ewa Wipszycka, Benedetto Bravo: Historia starożytnych Greków. T. 3: Okres hellenistyczny. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2010, s. 506-507. ISBN 978-83-235-0612-6.
  2. ↑ Richard Irwin Oxley: The Christian Church the Early Years. From the Infancy of John the Baptist to the Death of John. Xlibris Corporation, 2008, s. 352. ISBN 978-1-4415-2464-5.
  3. ↑ Pierre Prigent: Commentary on the Apocalypse of St. John. Tübingen: Mohr Siebeck, 2004, s. 181. ISBN 3-16-148453-3.
  4. ↑ Rex D. Butler: The New Prophecy and "New Visions". Evidence of Montanism in The Passion of Perpetua and Felicitas. Washington: The Catholic University of America Press, 2006, s. 22. ISBN 978-0-8132-1455-9.
  5. ↑ Tiatyra w bazie catholic-hierarchy.org (ang.)
  6. ↑ History of the Archdiocese. thyateira.org.uk. [dostęp 2022-04-08].

Bibliografia

  • Richard S. Ascough: Lydia. Paul's Cosmopolitan Hostess. Collegeville: Liturgical Press, 2009. ISBN 978-0-8146-5269-5.

Media użyte na tej stronie

ThyatiraBasilika.jpg
Autor: Klaus-Peter Simon, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ruinen einer Basilika in Thyatira, Akhisar, Westtürkei