Tibor Serly

Tibor Serly
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia25 listopada 1901
Losonc
Pochodzeniewęgierskie
Data i miejsce śmierci8 października 1978
Londyn
Gatunkimuzyka poważna
Zawódkompozytor

Tibor Serly (ur. 25 listopada 1901 w Losonc, zm. 8 października 1978 w Londynie[1][2][3]) – amerykański kompozytor pochodzenia węgierskiego.

Życiorys

W 1905 roku wyemigrował wraz z rodziną do Stanów Zjednoczonych, w 1911 roku otrzymał amerykańskie obywatelstwo[1][2]. Muzyki początkowo uczył się u ojca, Lajosa, ucznia Ferenca Liszta i założyciela teatru węgierskiego w Nowym Jorku[1][2]. W latach 1922–1925 studiował w Akademii Muzycznej w Budapeszcie, gdzie jego nauczycielami byli Zoltán Kodály (kompozycja), Jenő Hubay (skrzypce) i Leó Weiner (instrumentacja), studia ukończył z najwyższą notą[1]. Po powrocie do Stanów Zjednoczonych był altowiolistą Cincinnati Symphony Orchestra (1926–1927), Philadelphia Orchestra (1928–1935) i NBC Symphony Orchestra (1937–1938)[1][2][3]. Po 1938 roku poświęcił się pracy pedagogicznej i komponowaniu[2][3].

Był bliskim przyjacielem Béli Bartóka[2][3]. Po śmierci kompozytora w 1945 roku dokończył 17 ostatnich taktów jego III Koncertu fortepianowego, a także dokonał na podstawie szkiców rekonstrukcji Koncertu na altówkę[1][2][3].

Twórczość

Opracował własny multimodalny system chromatyczny, oparty na stałym podziale skali chromatycznej na dwa oddzielne segmenty[1]. Nadał mu nazwę Modus lascivus[1][2][3]. Począwszy od końca lat 40. XX wieku, niektóre z utworów kompozytora zostały napisane w tej właśnie technice[1][2][3].

Był autorem prac A Second Look at Harmony (1965), Modus Lascivus: The Road to Enharmonicism (1976) i The Rhetoric of Melody (wraz z Normanem Newtonem, 1978)[2].

Wybrane kompozycje

(na podstawie materiałów źródłowych[1][2])

Utwory orkiestrowe

  • 2 symfonie (I 1931, II na instrumenty dęte i perkusję 1932)
  • Transylvanian Rhapsody (1926)
  • Koncert na altówkę i orkiestrę (1929)
  • Contrapuntal Divertissement na 2 harfy i smyczki (1931)
  • 6 Dance Designs (1933)
  • poemat symfoniczny The Pagan City (1932–1938)
  • Transylvanian Suite na orkiestrę kameralną (1935, zrewid. 1947)
  • Sonata concertante na orkiestrę smyczkową (1936)
  • 2 suity z baletu Mischchianza (1936–1937)
  • suita symfoniczna Colonial Pageant (1937)
  • Midnight Madrigal na trąbkę i orkiestrę (1939)
  • Koncert na 2 fortepiany i orkiestrę (1943–1958)
  • Rapsodia na altówkę i orkiestrę (1947)
  • American Elegy (1947)
  • American Fantasy of Quodlibets (1950)
  • 4 Centuries Suite na orkiestrę dętą (1953)
  • Koncert na skrzypce i instrumenty dęte drewniane (1953–1958)
  • Koncert na puzon i orkiestrę kameralną (1954)
  • Fun with Instruments (1954)
  • Lament (Homage to Bartók) (1955)
  • Wariacje symfoniczne na orkiestrę i publiczność (1956)
  • Symfonia na orkiestrę smyczkową (1958)
  • Symphony in 4 Cycles na orkiestrę smyczkową (1960)
  • 3 wariacje na temat pieśni starowęgierskiej na orkiestrę dętą (1964)
  • Concertino 3 x 3 na fortepian i orkiestrę kameralną (1965)
  • Canonic Fugue in 10 Voices na orkiestrę smyczkową (1971)
  • Muzyka na 2 harfy i smyczki (1976)

Utwory kameralne

  • Sonata na skrzypce i fortepian (1923)
  • Kwartet smyczkowy (1924)
  • Threnody na 4 wiolonczele lub 4 rogi (1933, nowa wersja 1973)
  • Innovations na 2 harfy i kwartet smyczkowy (1934, nowa wersja na harfę i orkiestrę smyczkową 1964)
  • Sonata na skrzypce solo (1947)
  • Trio na klarnet, skrzypce i fortepian (1949)
  • Canonic Prelude na 4 harfy (1967)
  • Chorale na 3 harfy (1967)
  • Adagio i Scherzo na flet (1968)
  • Rondo Fantasy in Stringometrics na skrzypce i harfę (1969)
  • Fantasy on Double Quodlibet na 3 harfy (1972)

Utwory fortepianowe

  • I Sonata (1946)
  • 40 etiud (1947–1960)
  • Suita na 2 fortepiany (1946)

Utwory wokalno-instrumentalne

  • Consovowels (I na sopran 1968, II–III na sopran i klarnet 1970–1971, IV–V na sopran i skrzypce 1974)
  • 4 Songs from Chamber Music na sopran i orkiestrę (1926)
  • Strange Story na mezzosopran i orkiestrę (1927)
  • Musical Play on Ancient Mississippi Folksong Ballads na głosy solowe, chór i orkiestrę (1930–1975)
  • Anniversary Cantate on a Quodlibet na zespół wokalny i małą orkiestrę (1966)
  • kantata The Pleiades na głosy solowe, chór i orkiestrę (1975)

Balety

  • Mischchianza (1937)
  • Ex machina (1943)
  • Cast out (1973)

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 9. Część biograficzna s–sł. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2007, s. 225. ISBN 978-83-224-0865-0.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 5 Pisc–Stra. New York: Schirmer Books, 2001, s. 3284–3285. ISBN 0-02-865530-3.
  3. ↑ a b c d e f g The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 826. ISBN 0-674-37299-9.

Media użyte na tej stronie

Serly Tibor.jpg
Serly Tibor amerikai magyar zeneszerző.