Tlaloc

Tlaloc
bóg deszczu i pioruna
Ilustracja
Posąg Tlaloca przed Narodowym Muzeum Antropologii i Historii w mieście Meksyk
Inne imionaTlalok
Teren kultuPaństwo Azteków
OdpowiednikChac (u Majów),
Tajín (u Totonaków),
Cocijo (u Zapoteków)
Rodzina
ŻonaXochiquetzal, a później Chalchiuhtlicue

Tlaloc, Tlalok (nah. „ten, który powoduje rośnięcie”, „ten, który jest zrobiony z ziemi”, „ten, który jest ucieleśnieniem ziemi”[1]) – bóg deszczu i pioruna. Wierzono, iż był Słońcem Ognia (Nahui Quiahuitl) w trzeciej epoce świata. Jeden z najstarszych i najważniejszych bogów Mezoameryki.

Charakterystyka

Wiara w niego rozpowszechniła się m.in. dzięki wpływom Tolteckim. Był panem symbolem życia. Dzięki Tlalocowi wzrastała roślinność. Jego pomocnikami byli tlalocy (tlaloque) – bóstwa deszczu, jego synowie lub bracia. Jak wierzono, używali oni czterech rodzajów naczyń – woda z jednego powodowała deszcz, z innego suszę itd. gdy naczynia te pękały, rozlegał się grzmot.

Według wierzeń Olmeków małżonką Tlaloca była Chalchihuitlicue – „Ta w Spódnicy z Jadeitu”, bogini wody i płodności[2], która była boginią wód powierzchniowych.

Odpowiednikami Tlaloca w innych kulturach regionu Mezoameryki byli: Tajín u Totonaków, główne bóstwo ZapotekówCocijo, u Mixteków – Dzahui oraz Chac u Majów. Bogato zdobione wyobrażenia Tlaloca i Tlalocanu znaleziono także podczas prac archeologicznych na terenie prekolumbijskiego miasta Teotihuacán, oraz w byłym kompleksie świątynnym Azteków tzw. Templo Mayor.

Tlaloc był bardzo ważny w religii Teotihuacán, gdzie oprócz swych funkcji związanych z wodą i urodzajem, pełnił też rolę boga wojny[3].

Tlaloc miał władzę nad wszystkimi wodami (deszczem, rzekami, jeziorami). Kojarzono go także z licznymi, związanymi z wodą, zjawiskami przyrodniczymi np. wiry wodne, odmęty, występujące w czasie deszczu pioruny, a także z muszlami, koralowcami i żabami. Przedstawiany był w masce z pierścieniami wokół oczu i kłami, w ręku trzymał błyskawicę. Kolorem Tlaloca był niebieski. Składano mu także ofiary z ludzi, były to głównie chore niemowlęta, które kojarzono w wierzeniach Azteków z boskimi pomocnikami tlaloque poprzez fizyczne podobieństwo (mimo ich boskiego statusu, uważano iż tlaloque mieli ciała niedużych rozmiarów).

Ludzie, których śmierć miała związek z wodą, trafiali do Tlalocanu, jego raju, który znajdował się pod ziemią[1].

W sztuce Azteków często przedstawiano wizerunek Tlaloca na polichromowanych dzbanach, którymi według legend jego pomocnicy tlaloque podlewali ziemię podczas deszczu. Niekiedy, aby ukazać związek wody z ziemią, przedstawiany był razem z bóstwem Tlaltecuhtli, z którego ciała Quetzalcoatl i Tezcatlipoca mieli niegdyś stworzyć niebo i ziemię (w tym także zbiorniki wodne i rzeki).

Kalendarzowy bóg 7 dnia miesiąca (Mazatl), mąż Xochiquetzal, a później Chalchiuhtlicue.

Galeria

Zobacz też

Przypisy

  1. a b Justyna Olko: Meksyk przed konkwistą, PIW, Warszawa 2010, s. 226.
  2. Renata Faron-Bartels: Ludzie i bogowie Ameryki Środkowej, Ossolineum, Wrocław 2009, s. 17.
  3. Justyna Olko: Meksyk przed konkwistą, PIW, Warszawa 2010, s. 227.

Bibliografia

  • Justyna Olko, Meksyk przed konkwistą, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2010, ISBN 978-83-06-03237-6, OCLC 751516689.

Media użyte na tej stronie

Tlaloc Coll Goupil.jpg
Tlaloc. Aztekischer Regengott
Codex Borgia page 27.jpg
Page 27 of the Codex Borgia.
Tlaloc glyph.svg
Tlaloc as depicted in the Codex Magliabechiano, God of the Rain, Thunder, Earthquakes
Tlaloc, God of the Rain, Thunder, Earthquakes; Codex Borgia.jpg
A drawing of Tlaloc, one of the deities described in the Codex Borgia
Monolito de Tláloc, Museo Nacional de Antropología.jpg
Autor: Jaontiveros, Licencja: CC BY-SA 4.0
Tlaloc, dios de la lluvia. Museo Nacional de Antropología en la Ciudad de México