Tlenek krzemu

Tlenek krzemu

Próbka tlenku krzemu
Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) konst. monotlenek monokrzemu, monotlenek krzemu, tlenek krzemu, tlenek(2−) krzemu(2+), tlenek krzemu(2+), tlenek krzemu(II) Inne nazwy i oznaczenia Stocka tlenek krzemu(II)
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	SiO
Masa molowa	44,08 g/mol
Wygląd	czarne kryształy[1]
Identyfikacja
Numer CAS	10097-28-6
PubChem	66241
InChI InChI=1S/OSi/c1-2 InChIKey LIVNPJMFVYWSIS-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Gęstość 2,18 g/cm³[1]; ciało stałe Temperatura topnienia 1200 °C (rozkład)[1]
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2012-07-05] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanego źródła[2] Uwaga Zwroty H H315, H319, H335 Zwroty P P261, P305+P351+P338 Europejskie oznakowanie substancji oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne Na podstawie podanego źródła[2] Drażniący (Xi) Zwroty R R36/37/38 Zwroty S S26, S36 NFPA 704 Na podstawie podanego źródła[3] 0 2 0   Temperatura zapłonu niepalny[2]
Podobne związki
Podobne związki	CO, SiO2
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Tlenek krzemu (nazwa Stocka: tlenek krzemu(II)), SiO – nieorganiczny związek chemiczny z grupy tlenków, w którym krzem występuje na II stopniu utlenienia.

Otrzymywanie

Tlenek krzemu powstaje podczas ogrzewania do około 1250 °C ditlenku krzemu z krzemem w próżni:

SiO₂ + Si → 2SiO

Podczas schładzania następuje reakcja odwrotna (dysproporcjonowanie). Gwałtowne schłodzenie gazowego SiO na zimnej powierzchni pozwala na uzyskanie tego związku jako ciemnobrązowego amorficznego ciała stałego.

Właściwości

Bezpostaciowy tlenek krzemu tworzy łańcuchy polimeryczne −(Si−O)−. Monomeryczny SiO został wyizolowany jedynie w matrycy gazu szlachetnego. SiO jest izosterem tlenku węgla.

Tlenek krzemu jest silnym reduktorem. Na powietrzu w temperaturze pokojowej szybko utlenia się do ditlenku, który tworzy warstwę pasywującą (chroniącą przed utlenieniem głębiej położone warstwy SiO).

Badania bezpostaciowego tlenku krzemu w fazie stałej za pomocą spektroskopii ²⁹Si MAS-NMR oraz elektronowej mikroskopii transmisyjnej wskazują, że nie jest on związkiem chemicznym, lecz niejednorodną mieszaniną amorficznych ziaren krzemu i dwutlenku krzemu rozdzielonych fazą pośrednią o grubości 3–4 nm^[4][5].

Zastosowanie

Tlenek krzemu wykorzystuje się na masową skalę do wykonywania cienkich powłok na elementach optycznych metodą fizycznego osadzania z fazy gazowej w próżni. Po zakończeniu procesu warstwa tlenku krzemu ulega częściowemu utlenieniu i składa się z mieszaniny SiO, Si₂O₃ i SiO₂.

Tlenek krzemu jest także substratem do otrzymywania innych związków krzemu, między innymi węgliku krzemu i azotku krzemu.

Przypisy