Tlenek wanadu(V)
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ogólne informacje | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wzór sumaryczny | V2O5 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Masa molowa | 181,88 g/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wygląd | żółtobrązowe kryształy[1] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Identyfikacja | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Numer CAS | 1314-62-1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| PubChem | 14814 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Podobne związki | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Podobne związki | Ta2O5, Nb2O5 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Tlenek wanadu(V), V
2O
5 – nieorganiczny związek chemiczny z grupy tlenków, w którym wanad występuje na V stopniu utlenienia. Stosowany jako katalizator, np. przy produkcji kwasu siarkowego, w reakcji utleniania dwutlenku siarki (SO
2) do tritlenku siarki (SO
3).
Otrzymywanie
Tlenek wanadu(V) jest ostatecznym produktem utleniania wanadu, ale często jest zanieczyszczony wówczas niższymi tlenkami[5]. Czysty związek otrzymuje się poprzez termiczny rozkład metawanadanu(V) amonu[5][6]:
- 2NH
4VO
3 → V
2O
5 + 2NH
3↑ + H
2O↑
Właściwości
W czystej postaci ma barwą żółtopomarańczową wynikającą ze zjawiska przeniesienia ładunku. Jest umiarkowanym utleniaczem. W reakcji z dwutlenkiem węgla, dwutlenkiem siarki lub kwasem szczawiowym ulega redukcji do ciemnoniebieskiego tlenku wanadu(IV), VO
2[5].
Słabo rozpuszcza się w wodzie, a jego roztwory mają odczyn lekko kwasowy. Ma właściwości amfoteryczne. Z zasadami tworzy wanadany(V), a w mocnych kwasach powstaje kation dioksydowanadowy VO+
2[5].
Jony ortowanadanowe(V) VO3−
4 obecne są w roztworach silnie zasadowych (pH > 12[6] lub >13[5]). Po obniżeniu pH ulegają one dimeryzacji[5][6]:
- 2 VO3−
4 + 2 H+
⇌ V
2O4−
7 + H
2O
Po dalszym obniżaniu pH stopień polimeryzacji zwiększa się. W pH 6–9 obecne są pozostające w równowadze trimery V
3O3−
9 i tetramery V
4O4−
12, które poniżej pH 6,5 przechodzą w dekamery V
10O6−
28, HV
10O5−
28 i H
2V
10O4−
28 (stopień polimeryzacji i protonowania zależy też od stężenia[5]). Kondensacji jonów do stopnia n > 4 towarzyszy pojawienie się barwy żółtej, która dalej przechodzi w ciemnopomarańczową. Po zakwaszeniu roztworu do pH <2–3, poliwanadany rozpadają się z wytworzeniem bladożółtych kationów wanadylowych[5][6]:
- H
2V
10O4−
28 + 14 H+
⇌ 10 VO+
2 + 8 H
2O
Pomimo słabej rozpuszczalności jest silną trucizną[3][6], ma też działanie mutagenne i teratogenne[3]. Nie ma smaku[6].
Przypisy
- ↑ a b c d e f David R. Lide (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s. 4-98, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).
- ↑ a b Tlenek wanadu(V) (ang.) w wykazie klasyfikacji i oznakowania Europejskiej Agencji Chemikaliów. [dostęp 2015-04-07].
- ↑ a b c d e Tlenek wanadu(V) (nr 204854) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck KGaA) na obszar Polski. [dostęp 2020-05-20]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ Tlenek wanadu(V) (nr 204854) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck KGaA) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2012-07-05]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ a b c d e f g h Norman N. Greenwood, Alan Earnshaw, Chemistry of the Elements, wyd. 2, Oxford–Boston: Butterworth-Heinemann, 1997, s. 981–987, ISBN 0-7506-3365-4 (ang.).
- ↑ a b c d e f Adam Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, wyd. 5, t. 2, Warszawa: PWN, 2002, s. 877–879, ISBN 83-01-13654-5.
Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.
Media użyte na tej stronie
Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS) pictogram for hazardous substances
Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS) pictogram for substances hazardous to human health.
Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS) pictogram for substances hazardous to human health.
Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS) pictogram for environmentally hazardous substances
The "fire diamond" as defined by NFPA 704. It is a blank template, so as to facilitate populating it using CSS.
The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.
Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.
Symbol of pollutants to the environment, according to the directive 67/548/EWG of 'European Chemicals Bureau (European Chemicals Agency).
oxide.svg)
Vanadium(V) oxide, structural formula
