Todi Lubonja

Todi Lubonja
Data i miejsce urodzenia

13 lutego 1923
Elbasan

Data i miejsce śmierci

19 listopada 2005
Tirana

Przynależność polityczna

Albańska Partia Pracy

Todi Aleks Lubonja (ur. 13 lutego 1923 w Elbasanie, zm. 19 listopada 2005 w Tiranie) – albański dziennikarz i działacz komunistyczny, więzień polityczny, ojciec Fatosa Lubonji.

Życiorys

Był synem Aleksa Lubonji i Sotiry[1]. Od 1940 związany z ruchem komunistycznym, w 1942 wstąpił do Komunistycznej Partii Albanii. W czasie wojny działał w komunistycznym ruchu oporu. Po zakończeniu wojny działał w organizacji młodzieżowej, kierował także organizacją partyjną w Korczy i w Elbasanie. W 1958 został wybrany deputowanym z okręgu Elbasan do Zgromadzenia Ludowego IV kadencji. W parlamencie zasiadał przez trzy kolejne kadencje w latach 1958–1970. Przez siedem lat (1964-1970) kierował organem partii komunistycznej – Zëri i Popullit.

29 stycznia 1972 stanął na czele albańskiego radia i telewizji, zastępując Thanasa Nano[2]. Należał do grona reformatorów partyjnych, skupionych wokół Fadila Paçramiego. Wspólnie organizowali XI Festiwal Piosenki Albańskiego Radia i Telewizji (grudzień 1972), w czasie którego podjęto próbę porzucenia obowiązującego wzorca socrealizmu. 26–28 czerwca 1973 na IV Plenum Komitetu Centralnego APP Paçramiego i Lubonję zaatakował osobiście przywódca partii Enver Hoxha, oskarżając ich o uleganie tendencjom liberalnym i obcym wpływom w kulturze[2]. Todiego wyrzucono z pracy, a całą rodzinę internowano. 27 lipca 1974 został aresztowany przez Sigurimi i skazany na 15 lat więzienia[1]. Karę odbywał w więzieniu 321 w Burrelu. Wyszedł na wolność 7 czerwca 1987, przez kolejne lata internowany wraz z rodziną we wsi Malecaj k. Lezhy. Od 1990 do końca życia mieszkał w Tiranie. Zmarł po długiej chorobie, został pochowany na cmentarzu Sharrë w Tiranie.

W życiu prywatnym był żonaty (żona Liri), miał dwóch synów (Fatos i Agim). Przez ostatnie latach życia pisał wspomnienia, trzy tomy ukazały się drukiem.

Dzieła opublikowane

  • 1968: Krizë e thellë në botën e dollarit (Głęboki kryzys w świecie dolara)
  • 1993: Nën peshën e dhunës (Pod presją przemocy)
  • 1994: Ankthi pa fund i lirisë (Niekończący się koszmar wolności)
  • 2002: Pse hesht shtëpia e muzikës (Dlaczego milczy dom muzyki)

Przypisy

  1. ↑ a b Ja si i hedh poshtë Todi Lubonja akuzat e të birit, Fatosit, tiranapost.al [dostęp 2021-05-19] (alb.).
  2. ↑ a b Skifter Këlliçi: Historia e Radio-Televizionit Shqiptar (1938-1990). Tirana: 2003, s. 146–148.

Bibliografia