Tokarnia (powiat sanocki)

Tokarnia

wieś
(c) Mareksilarski at pl.wikipedia, CC-BY-SA-3.0
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	sanocki
Gmina	Bukowsko
Liczba ludności (2020)	213[1]
Strefa numeracyjna	13
Kod pocztowy	38-505[2]
Tablice rejestracyjne	RSA
SIMC	0346750[3]
Położenie na mapie gminy Bukowsko Tokarnia
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Tokarnia
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Tokarnia
Położenie na mapie powiatu sanockiego Tokarnia
49°28′00″N 22°01′25″E/49,466667 22,023611

Tokarnia (j. łemkowski Токарня) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Bukowsko na Pogórzu Bukowskim^[3][4].

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa krośnieńskiego.

Położenie

Wieś leży na północno-wschodnim stoku lesistego pasma Bukowicy nad źródłami Sanoczka. Granicę wsi stanowi grzbiet Bukowica oraz potoki Obszary i Rostoki (dopł. Sanoczka). Na północnym zachodzie graniczy z Bukowskiem.

Historia

Od 1340 do 1772 Ziemia sanocka, Województwo ruskie. Od 1772 do 1852 cyrkuł leski następnie sanocki. Od 1867 powiat sanocki, gmina Bukowsko w Galicji. Wcześniejsze nazwy: 1526 Thokarnya, 1552 Thokarnia.

Od 1539 własność Mikołaja Herburta Odnowskiego z Felsztyna. Wieś liczyła wtedy 17 mieszkańców, posiadała młyn, sołtysa i księdza. Wieś lokowana na prawie wołoskim.

W XIX wieku wieś należała do Katarzyny z Bołoz-Antoniewiczów Romaszkanowej, żony Piotra Romaszkana, od której w 1832 roku zakupili ją małżonkowie Wiktor (1792–1840) i Łucja z Ostaszewskich (1802–1894) Gniewoszowie. W połowie XIX wieku właścicielką posiadłości tabularnej Tokarnia była Ludwika Gniewosz^[5]. Dziedzicem Tokarni był syn Wiktora i Łucji, Feliks Gniewosz (1836–1901)^[6]. W 1905 syn Feliksa, Wiktor Gniewosz posiadał we wsi obszar 429,7 ha^[7]. W 1911 właścicielem tabularnym był Chaim Stern, posiadający 237 ha^[8]. W 1916 dobra w Tokarni nabył Eustachy Ścibor-Rylski.

W 1842 roku urodził się Modest Humiecki późniejszy burmistrz i budowniczy Krosna.

W 1898 wioska liczyła już 430 mieszkańców zamieszkujących 68 domów. Poza działalnością rolniczą pod koniec XIX wieku rozpoczęto w Tokarni wydobycie ropy naftowej, kopalnia w dolinie potoku Sanoczek. Własność szlachecka, dobra rodu Gniewoszów. W okresie drugiej wojny światowej działał tu oddział partyzancki krp. „Południe”, Komenda Obwodu AK Sanok.

Po 1944 część ludności rusińskiej została wysiedlona na Ukrainę, natomiast pozostali zostali przesiedleni do powiatu gdańskiego, okolice Bytowa, w czasie Akcji „Wisła”.

Mieszkańcy

Nazwiska mieszkańców XVIII/XIX wiek: Bierówka, Celep, Dewerenda, Dyrcz, Falter, Hołak, Luberda, Leszanty, Misko, Mirek, Makara, Makaryk, Makawa, Janicki, Kuncio, Korabik, Kril, Konik, Kuryl, Kuryło, Padubiński, Ostafi, Pańko, Piszczatyn, Podwapiński, Roman, Romaniak, Sadowski, Szpynda, Śliz, Szczerba, Szponda, Szuszko (lub Suszko), Tais, Tauftar, Tylawski, Wutzke.

Religia

Na miejscu była parafia greckokatolicka oraz drewniany kościół pw. św. Michała Archanioła (wcześniej pw. Zaśnięcia Najświętszej Dziewicy Marii). Kościół liczył w roku 1785 – 280 grekokatolików, w roku 1936 – 612 wiernych. Parafia łacińska mieściła się w Bukowsku.

Zobacz też

• Inne miejscowości o nazwie Tokarnia

Przypisy

Bibliografia

• Adam Fastnacht, „Osadnictwo Ziemi Sanockiej”,
• Metryki rzymskokatolickie od roku 1784
• Metryki greckokatolickie z lat 1785-1859

Linki zewnętrzne

• Tokarnia 6(2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 358 .