Tokyo Express

Tokyo Express

Załadunek wojsk japońskich na okręty w 1942 roku
Historia
Państwo	Japonia
Działania zbrojne
Bitwa koło przylądka Ésperance Bitwa pod Tassafaronga Operacja Ke Bitwa w cieśninie Blackett Bitwa w zatoce Kula Bitwa pod Kolombangarą Bitwa w zatoce Vella Bitwa pod Horaniu Bitwa koło Przylądka Św. Jerzego
Organizacja
Dyslokacja	Rabaul, Papua-Nowa Gwinea, Nowa Brytania
Rodzaj sił zbrojnych	marynarka wojenna
Rodzaj wojsk	Japońska Cesarska Marynarka Wojenna

Tokyo Express (z ang. tokijski ekspres) – określenie nadane przez aliantów okrętom Japońskiej Cesarskiej Marynarki Wojennej, które w okresie walk na Pacyfiku w czasie II wojny światowej pod osłoną nocy dostarczały żołnierzy, zaopatrzenie i wyposażenie dla sił operujących na wyspach archipelagu Wysp Salomona i Nowej Gwinei w latach 1942–1943, zwłaszcza podczas walk o Guadalcanal.

Japończycy pod wodzą admirała Raizō Tanaki wykorzystywali do tego celu szybkie jednostki nawodne, przede wszystkim niszczyciele, które mogły w ciągu jednej nocy dostarczyć ładunek i powrócić do bazy, dzięki czemu lotnictwo alianckie nie mogło przechwycić okrętów w ciągu dnia, jak miałoby to miejsce w przypadku powolnych transportowców. Podczas tych operacji doszło do kilku bitew z okrętami amerykańskimi, m.in. bitwy pod Tassafaronga.

Obok niszczycieli funkcjonował także kanał przerzutowy na bazie okrętów podwodnych. Jednak ich ograniczona ładowność nie pozwalała na wystarczające zaopatrywanie oddziałów lądowych.

W operacjach na Guadalcanal mimo szybkości transportu opartego na niszczycielach Japończycy musieli wykorzystywać dodatkowe środki, aby nie wiązać okrętów na czas rozładunku. Zaopatrzenie pakowano w powiązane ze sobą beczki, które zrzucane do morza przy brzegu przez niszczyciele miały w założeniu dotrzeć na plażę dzięki falom lub być wyłowione przez łodzie. Samoloty amerykańskie starały się topić wykryte beczki w morzu ostrzeliwując je z broni pokładowej.

25 listopada 1943 miała miejsce ostatnia operacja ekspresu. Zespół składający się z pięciu niszczycieli – w tym trzy załadowane żołnierzami piechoty – miał dostarczyć zaopatrzenie i uzupełnienia do Rabaulu, lecz amerykańskie niszczyciele przechwyciły go i zatopiły trzy okręty Marynarki Cesarskiej podczas bitwy koło Przylądka Św. Jerzego (ang. Cape St George).

Bibliografia

• Joseph N. Mueller: Guadalcanal 1942: The Marines Strike Back. London: 1992, s. 74. ISBN 1-85532-253-6.