Tomáš Pešina z Čechorodu

Tomáš Pešina z Čechorodu

Kraj działania	Królestwo Czech (SRI)
Data i miejsce urodzenia	19 grudnia 1629 Počátky
Data i miejsce śmierci	3 sierpnia 1680 Praga
Miejsce pochówku	Cmentarz Małostrański
Biskup pomocniczy praski
Okres sprawowania	1674–1680
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	łaciński
Prezbiterat	1653
Sakra biskupia	1674

Tomáš Jan Pešina z Čechorodu (ur. 19 grudnia 1629 w Počátkach, zm. 3 sierpnia 1680 w Pradze) – czeski pisarz, historyk i duchowny katolicki, jeden z wybitniejszych przedstawicieli literatury czeskiej w okresie baroku.

Życiorys

Pochodził z rodziny mieszczańskiej zajmującej się rzeźnictwem. Od 1643 uczył się w szkołach jezuickich w Jindřichowym Hradcu, a od 1648 w Pradze. Po ukończeniu studiów uzyskał tytuł magistra sztuk wyzwolonych i bakałarza teologii.

W 1653 otrzymał święcenia kapłańskie, a dwa lata później został dziekanem w Kostelcu. W 1657 mianowano go dziekanem w Litomyślu, następnie (1658) - wikariuszem biskupim w rejonie Chrudimia. W 1663 został kanonikiem Litomierzyckim i wyszehradzkim przy kolegiacie św. Piotra i Pawła. W 1665 otrzymał godność kanonika praskiego przy katedrze św. Wita, a w 1668 tytuł radcy cesarskiego i Hofpfalzgrafa. W roku 1670 został wikariuszem generalnym, a wkrótce potem dziekanem kapitulnymm. W 1674 objął urząd biskupa pomocniczego praskiego ze stolicą tytularną Smederevo (Semendria).

Zmarł na dżumę w wieku niespełna 51 lat. Został pochowany na cmentarzu Małostrańskim na Malej Stranie.

Twórczość

Strona tytułowa Mars Moravicus… z 1677

Tomáš Pešina z Čechorodu, podobnie jak Bohuslav Balbín, oprócz działalności duszpasterskiej zajmował się studiami historycznymi i krajoznawczymi. Był też obrońcą języka czeskiego i przeciwnikiem germanizacji.

Dzieła:

• Mapa lanšperského panství – zawiera charakterystykę składu etnicznego ludności dóbr lansperskich (na terenie obecnego powiatu Uście nad Orlicą) i postulat, by głoszono kazania w języku czeskim
• Moravopis – pięciotomowe dzieło o Morawach (1663)
• Ucalegon Germaniae, Italiae et Poloniae Hungaria, flama belli Turcici ardens – opis podbojów tureckich i ostrzeżenie przed niebezpieczeństwem osmańskim^[1].
• Phosphorus septicornis – o katedrze św. Wita
• Thesaurus in lucem procractus S. Mercurius – traktat o zabytkach i relikwiach katedry św. Wita
• Mars Moravicus. Sive bella horrida et cruenta, seditiones, tumultus, praelia, turbae & ex ijs enatae crebrae et funestae rerum mutationes, dirae calamitates, incendia, clades, agrorum depopulationes, urbium vastitates, aedium sacrarum et prophanarum ruinae, arcium et oppidorum eversiones, pagorum cineres, populorum excidia, & alia id genus mala, quae Moravia hactenus passa fuit – kronika w pierwszej części pisana pod silnym wpływem Václava Hájka z Libočan i Jana Skáli z Doubravky, w drugiej – z silną wymową patriotyczną, ukazuje m.in. bitwę na Białej Górze (wyd. 1677, łac.)
• Prodromus moraviographiae – podstawowe informacje etnograficzne i krótki przegląd dziejów Moraw (wyd. 1663)

Brał udział w tłumaczeniu Martyrologium, które przy jego wsparciu ukazało się jako Martyrologium aneb Pašionál svaté římské církve.

Przypisy

Literatura przedmiotu

• Václav Vladivoj Zelený, Tomáš Pešina z Čechorodu, Praga 1884