Tom Berenger

Tom Berenger

Tom Berenger w 2019 roku
Imię i nazwisko	Thomas Michael Moore
Data i miejsce urodzenia	31 maja 1949 Chicago
Zawód	aktor, scenarzysta, producent filmowy
Współmałżonek	Barbara Wilson (1976–1984; rozwód) Lisa Williams (1986–1997; rozwód) Patricia Alvaran (1998–2011; rozwód) Laura Moretti (od 2012)
Lata aktywności	od 1968

Tom Berenger, właśc. Thomas Michael Moore^[1] (ur. 31 maja 1949 w Chicago w Illinois) – amerykański aktor, scenarzysta i producent filmowy. Laureat Złotego Globu dla najlepszego aktora drugoplanowego, nominowany do nagrody Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego jako sierżant sztabowy Barnes w Plutonie (1986)^[2].

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się i wychował w rodzinie rzymskokatolickich Irlandczyków^[3]. Jego ojciec był komiwojażerem sprzętu drukarskiego^[4][5] i drukarzem dla „Chicago Sun-Times”^[6]. Dorastał w Douth Side. Myślał przede wszystkim o zawodzie dziennikarza. Po ukończeniu szkoły średniej Rich East High School w Park Forest w Illinois w 1967, podjął studia dziennikarskie na Uniwersytecie Missouri^[7] w Columbia w stanie Missouri, zanim przeniósł się na wydział komunikacji i sztuk dramatycznych. Sukces na studenckim festiwalu w roli Nicka w przedstawieniu Edwardsa Albee Kto się boi Virginii Woolf? (Who’s Afraid of Virginia Woolf?) przesądził o wyborze zawodu aktora^[8]. Opanował biegle język hiszpański i włoski^[5].

Kariera

Wstąpił na niekonwencjonalny kurs aktorski Herbert Berghof Studio School^[9] w Nowym Jorku i zaczął występować na małych scenach off-Broadwayu, m.in. w dwóch sztukach Tennessee Williamsa – Tramwaj zwany pożądaniem (A Streetcar Named Desire) jako Stanley Kowalski i Tatuowana róża (The Rose Tatoo). Dostał rolę adwokata Tima Seigela w operze mydlanej ABC Tylko jedno życie (One Life to Live, 1975–1976).

Po debiutanckiej roli fabularnej w komedii Rush It (premiera w 1978), wystąpił u boku Avy Gardner i Chrisa Sarandona w thrillere Strażnik (The Sentinel, 1977), mrocznym psychoanalitycznym dramacie W poszukiwaniu idealnego kochanka (Looking for Mr. Goodbar, 1977) z Diane Keaton i Richardem Gere oraz komedii erotycznej Dojrzałe panie w cenie (In Praise of Older Women, 1978). Stworzył subtelnie ironiczną imitację stylu gry Paula Newmana, sylwetkę legendarnego Butcha Cassidy’ego z Dzikiego Zachodu, przystosowując się do groteskowo-slapstickowej konwencji westernu w Butch i Sundance – Lata młodości (Butch and Sundance: The Early Days, 1979)^[10]. Zwrócił także uwagę w pełnym akcji dramacie wojennym Psy wojny (The Dogs of War, 1981) wg powieści Fredericka Forsytha oraz filmowej opowieści o rozczarowaniach kontestatorów i zagubionych byłych buntownikach z końca lat 60. Wielki chłód (The Big Chill, 1983)^[11] z udziałem Glenn Close, Jeffa Goldbluma i Kevina Kline.

Za kreację socjopatycznego weterana brutalnie terroryzującego swój oddział – sierżanta Boba Barnesa z twarzą zniekształconą blizną w sensacyjnym dramacie wojennym o wojnie wietnamskiej Olivera Stone’a Pluton (Platoon, 1986) otrzymał nagrodę Złotego Globu i nominację do nagrody Oscara. W biograficznym dramacie wojennym Stone’a Urodzony 4 lipca (Born on the Fourth of July, 1989) wystąpił w roli rekrutowanego artylerii sierżanta Hayesa. Podobną postać żołnierza Thomasa Becketta walczącego w dżungli Panamy zagrał po latach w filmie Snajper (Sniper, 1993) z Billy Zane oraz dwóch sequelach – Snajper 2 (Sniper 2, 2002) i Snajper 3 (Sniper 3, 2004).

Najczęściej grywał bohaterów zagubionych, wrażliwych, którzy szukają sposobu uporządkowania świata i mylą się. Był zakochanym przemytnikiem brylantów w telewizyjnej ekranizacji powieści Sidneya Sheldona CBS Jeśli nadejdzie jutro (If tomorrow comes, 1986). W thrillerze Ridleya Scotta Osaczona (Someone to Watch Over Me, 1987) zagrał detektywa, który czuwa dzień i noc nad życiem świadka morderstwa popełnionego przez członka mafii. W dramacie sensacyjnym Zdradzeni (Betrayed, 1988) wcielił się w postać farmera mordercy-psychopaty, szefa miejscowej komórki terrorystycznej. Rola tajemniczego pisarza o mrocznym umyśle w dreszczowcu Phillipa Noyce Sliver (1993) z Sharon Stone przyniosła mu nominację do Złotej Maliny dla najgorszego aktora drugoplanowego. Za postać hydraulika Dona Santry’ego, który podbija serce Rebeki (Kirstie Alley) w ostatnich odcinkach sitcomu NBC Zdrówko (Cheers, 1993) był nominowany do nagrody Emmy. Jego telewizyjna rola Theodore Roosevelta w sensacyjnym dramacie wojennym TNT Śmiałkowie (Rough Riders, 1997) została nagrodzona Lone Star Film & Television Award w Dallas. W 2000 w Beverly Hilton w Kalifornii dostał nagrodę Złotego Buta^[12]. W marcu 2011 został uhonorowany nagrodą za całokształt dokonań na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym Gasparilla w Tampie^[13].

Życie prywatne

W 1970 poznał Barbarę Wilson, z którą był żonaty w latach 1976–1984^[14], z którą ma dwoje dzieci: córkę Allison (ur. 1977) i syna Patricka (ur. 1979). 19 lipca 1986 poślubił agentką Lisę Kay Williams, z którą ma trzy córki – Chelsea (ur. 1986), Chloe (ur. 1988) i Shiloh Rory (ur. 1993). Jednak w 1997 doszło do rozwodu. 23 stycznia 1998 ożenił się po raz trzeci z makijażystką Patricią „Trish” Alvaran^[15], z którą ma córkę Scout (ur. 1998). Lecz 14 czerwca 2011 rozwiódł się. 8 września 2012 w Sedonie stanął po raz czwarty na ślubnym kobiercu, ożenił się z Laurą Moretti^[14].

Filmografia

• Tylko jedno życie (One Life to Live, 1968) jako Tim Seigel (1975-1976)
• W poszukiwaniu idealnego kochanka (Looking for Mr. Goodbar, 1977) jako Gary Cooper White
• Johnny, We Hardly Knew Ye (1977) jako Billy Sutton
• Bractwo strażników ciemności (The Sentinel, 1977) jako Man at End
• Rush It (1978) jako Richard Moore
• Doświadczone kobiety (In Praise of Older Women, 1978) jako Andras Vayda
• Butch i Sundance – Lata młodości (Butch and Sundance: The Early Days, 1979) jako Butch Cassidy
• W narożniku (Flesh & Blood, 1979) jako Bobby Fallon
• Psy wojny (The Dogs of War, 1981) jako Drew
• Poza drzwiami (Oltre la porta, 1982)
• Eddie i Krążowniki (Eddie and the Cruisers, 1983) jako Frank Ridgeway
• Wielki chłód (The Big Chill, 1983) jako Sam Weber
• Miasto strachu (Fear City, 1984) jako Matt Rossi
• Ballada o koniokradzie (Rustlers’ Rhapsody, 1985) jako Rex O’Herlihan
• Pluton (Platoon, 1986) jako sierż. Barnes
• Jeśli nadejdzie jutro (If tomorrow comes, 1986) jako Jeff Stevens
• Osaczona (Someone to Watch Over Me, 1987) jako Mike Keegan
• Dear America: Letters Home from Vietnam (1987) jako (głos)
• Last Rites (1988) jako ojciec Michael Pace
• W pogoni za śmiercią (Shoot to Kill, 1988) jako Jonathan Knox
• Zdradzeni (Betrayed, 1988) jako Gary Simmons
• Pierwsza liga (Major League, 1989) jako Jake Taylor
• Urodzony 4 lipca (Born on the Fourth of July, 1989) jako sierż. Hayes
• Podwójne śledztwo (Love at Large, 1990) jako Harry Dobbs
• Pole (The Field, 1990) jako Peter „The Yank”
• Życie jak sen (Dream On, 1990–1996) jako Nick Spencer (1991)
• Okruchy wspomnień (Shattered, 1991) jako Dan Merrick
• Zabawa w Boga (At Play in the Fields of the Lord, 1991) jako Lewis Moon
• Gettysburg (1993) jako gen.-por. James Longstreet
• Sliver (1993) jako Jack Lansford
• Snajper (Sniper, 1993) jako Thomas Beckett
• Pierwsza liga II (Major League II, 1994) jako Jake Taylor
• Eskorta (Chasers, 1994) jako Rock Reilly
• Last of the Dogmen (1995) jako Tracker Lewis Gates
• Bez odwrotu (Body Language, 1995) jako Gavin St. Claire
• Anioł zemsty (The Avenging Angel, 1995) jako Miles Utley
• Przypadkowe piekło (Occasional Hell, An, 1996) jako dr Ernest Dewalt
• Belfer (The Substitute, 1996) jako Shale
• Śmiałkowie (Rough Riders, 1997) jako Theodore Roosevelt
• Fałszywa ofiara (The Gingerbread man, 1998) jako Pete Randle
• Cień wątpliwości (Shadow of Doubt, 1998) jako Jack Campioni
• Ostatni bohater (One Man’s Hero, 1999) jako John Riley
• Wersety zbrodni (A Murder of Crows, 1999) jako Clifford Dubose
• Wróg mojego wroga (Diplomatic Siege, 1999) jako generał Buck Swain
• In the Company of Spies (1999) jako Kevin Jefferson
• Wypiąć się (Cutaway, 2000) jako Red-Line
• Obława (Takedown, 2000) jako McCoy Rollins
• Turbulencja 2: Strach przed lataniem (Turbulence 2: Fear of Flying, 2000) jako Sykes
• The Hollywood Sign (2001) jako Tom Greener
• Dzień próby (Training Day, 2001) jako Roger
• Gorzka prawda (True blue, 2001)
• Tajemniczy nieznajomy (Watchtower, 2001) jako Art Stoner
• D-Tox (2002) jako Hank
• The Junction Boys (2002) jako Paul „Bear” Bryant
• Johnson County War (2002) jako Cain Hammett
• Snajper 2 (Sniper 2, 2002) jako Beckett
• Peacemakers (2003) jako Marshal Jared Stone
• Dziewczyna na Kapitolu (Capital City, 2004)
• Snajper 3 (Sniper 3, 2004) jako Beckett
• Firedog (2005) jako Einstein (głos)
• Into the West (2005) jako Chivington
• Detektyw (Detective, 2005) jako Malcolm Ainslie
• Nightmares and Dreamscapes: From the Stories of Stephen King (2006) jako Richard Kinnell
• Grzesznicy i święci (Sinners and Saints, 2010) jako kapitan Trahan
• Last Will (2011) jako Frank Emery
• Snajper: Dziedzictwo (Sniper: Legacy, 2014) jako sierżant Thomas Beckett
• Reach Me (2014) jako Teddy
• Snajper: Ostatni strzał (Sniper: Ultimate Kill, 2017) jako Thomas Beckett
• Blod and Money (2020) jako Jim Reed
• Snajper: Koniec zabójcy (Sniper: Assassin’s End, 2020) jako Thomas Beckett

Przypisy

Bibliografia

• Tom Berenger w bazie IMDb (ang.)
• Tom Berenger w bazie Notable Names Database (ang.)
• Tom Berenger w bazie Filmweb