Tomanowy Wierch Polski

Tomanowy Wierch Polski
Poľská Tomanová
Ilustracja
Tomanowy Wierch Polski i Dolina Jaworowa Liptowska
Państwo Polska
 Słowacja
Położeniepowiat Poprad
PasmoTatry, Karpaty
Wysokość1977 m n.p.m.
Wybitność181 m
Pierwsze wejście1838
Ludwik Zejszner
Położenie na mapie Tatr
Mapa konturowa Tatr, blisko centrum na lewo znajduje się czarny trójkącik z opisem „Tomanowy Wierch Polski”
Ziemia49°12′47,9″N 19°54′08,4″E/49,213306 19,902333

Tomanowy Wierch Polski (słow. Poľská Tomanová) – szczyt o wysokości 1977 m[1][2] w Tatrach Zachodnich. Znajduje się w głównej grani Tatr, którą biegnie granica polsko-słowacka[3].

Topografia

Znajduje się w załamaniu głównej grani, pomiędzy Ciemniakiem w Czerwonych Wierchach, od którego oddziela go niższy i mało wybitny wierzchołek Suchego Wierchu Tomanowego i Tomanowa Przełęcz (1685 m), a Smreczyńskim Wierchem, oddzielony od niego Smreczyńską Przełęczą (1796 m)[1][2]. W grani pomiędzy Tomanowym Wierchem a Smreczyńską Przełęczą znajduje się niewybitny wierzchołek Tomanowej Kopy będący zwornikiem dla Zadniego Smreczyńskiego Grzbietu. Pomiędzy tym grzbietem a główną granią od Suchego Wierchu Tomanowego do Tomanowej Kopy znajduje się Dolina Sucha Tomanowa[4]. W południowo-wschodnim kierunku odchodzi od Tomanowego Wierchu krótka grańka rozgałęziająca się na dwa ramiona; jedno opada w zachodnim (z odchyleniem na północ) kierunku do Tomanowego Wierchu Liptowskiego, drugie w południowo-wschodnim poprzez wierzchołek Kniaziowej Kopy. Pomiędzy tymi ramionami znajduje się Dolina Jaworowa Liptowska. W południowo-zachodnim kierunku stoki Tomanowego Wierchu opadają do Szerokiego Żlebu, stoki północno-zachodnie opadają do Doliny Tomanowej Liptowskiej[5]. Tak więc Tomanowy Wierch wznosi się nad czterema dolinkami będącymi kotłami lodowcowymi[6]. Są one górnymi piętrami dwóch dolin walnych: Doliny Kościeliskiej i Doliny Cichej.

Opis szczytu

Zbudowany jest z alaskitów i skał metamorficznych, a jego zbocza są kamieniste. Nazwa szczytu znana jest od dawna. W 1615 r. w nadaniach królewskich istnieje nazwa Tomanowa Góra. Pierwsze odnotowane wejście na szczyt – Ludwik Zejszner w 1838 r., pierwsze wejście zimowe – narciarze ZON w 1910 r. Szczyt i cały jego obszar stanowią ścisły rezerwat przyrody i są niedostępne turystycznie[6]. Dawniej nazywany był też Tomanową Polską[3].

Przypisy

  1. ↑ a b Úrad geodézie, kartografie a katastra Slovenskej republiky, Produkty leteckého laserového skenovania.
  2. ↑ a b Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Dane pomiarowe z lotniczego skaningu laserowego.
  3. ↑ a b Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wyd. Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
  4. ↑ Tatry polskie. Mapa turystyczna 1:20 000. Piwniczna: Agencja Wyd. „WiT” s.c., 2006. ISBN 83-89580-00-4.
  5. ↑ Marian Kunicki, Tadeusz Szczerba: Tatry Zachodnie. Słowacja. Kraków: PTTK „Kraj”, 1992. ISBN 83-7005-248-7.
  6. ↑ a b Józef Nyka: Tatry polskie. Przewodnik. Wyd. XIII. Latchorzew: Wyd. Trawers, 2003. ISBN 83-915859-1-3.
Tomanowy Wierch trzeci na lewo od Kamienistej
Tomanowy Wierch i Smreczyński Wierch
Główna grań Tatr Zachodnich
Grań Tomanowy Wierch – Hlinik

Media użyte na tej stronie

U+25B2.svg
Black up-pointing triangle ▲, U+25B2 from Unicode-Block Geometric Shapes (25A0–25FF)
Kamienista a4.jpg
Autor: Opioła Jerzy, Licencja: CC BY 2.5
Widok ze Starorobociańskiego Wierchu. Od lewej: Ciemniak, Tomanowy Wierch, Smreczyński Wierch, Kamienista. W głębi za nimi Tatry Wysokie.
Poľská Tomanová.jpg
Autor: Rafał Kozubek, Licencja: CC BY-SA 4.0
Tomanowy Wierch Polski i Dolina Jaworowa Liptowska – widok od strony południowo-wschodniej
Tomanowy Wierch Polski a1.jpg
Autor: Opioła Jerzy, Licencja: CC BY 2.5
Tomanowy Wierch Polski (Tatra Mountains)