Tomaszówka (obwód kijowski)

Tomaszówka
	; Dwór Chojeckich w Tomaszówce
Herb	Flaga
Państwo	Ukraina
Obwód	kijowski
Rejon	fastowski
Powierzchnia	2,04 km²
Wysokość	145 m n.p.m.
Populacja ; • liczba ludności; • gęstość	; 455; 223,04 os./km²
Nr kierunkowy	+380 4565
Kod pocztowy	08513
	Położenie na mapie Kijowa i obwodu kijowskiego Tomaszówka
	Położenie na mapie Ukrainy (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Tomaszówka
	50°11′23″N 29°48′58″E/50,189722 29,816111
	Portal Ukraina

Tomaszówka (ukr. Томашівка, Tomasziwka) – wieś w rejonie fastowskim obwodu kijowskiego nad rzeką Irpień, centrum administracyjne tomaszowskiej silskiej rady (Томашівська сільська рада).

Legendarne początki

Nazwa wsi pochodzi jakoby od imienia przywódcy oddziału chłopskich powstańców (kozaków, hajdamaków) – niejakiego Tomasza, który poległ w tej okolicy, walcząc ze szlachtą. Towarzysze Tomasza usypali kurhan nad jego grobem, a w pobliżu zbudowali trzy chaty, które stały się zalążkiem późniejszej wsi^[1]^[2]^[3].

Historia

Teren późniejszej wsi Tomaszówka w latach 80. XVI w. należał do dóbr kijowskiej Ławry Pieczerskiej. Po unii brzeskiej majątek ten przeszedł w ręce unickich metropolitów kijowskich (Rahoza, Pociej, Rutski, Korsak, Sielawa). Pierwsza pisemna wzmianka o wsi pochodzi z 1676 r.^[4] Na początku XVIII w. znalazła się na obszarze ogarniętym przez powstanie Semen Palija na Ukrainie Prawobrzeżnej^[1]^[2]^[3]. W 1714 r. Tomaszówka powróciła do metropolitów unickich. Tomaszówka przynależała do województwa kijowskiego Korony Królestwa Polskiego i według wojewódzkiej taryfy podatku podymnego w 1754 we wsi znajdowało się 20 domów^[5]. Wieś została zajęta przez Rosję w 1793 w II rozbiorze Polski, i w 1795 r. została przejęta na własność rosyjskiego skarbu państwa. Katarzyna II podarowała wieś kniaziowi Grigorijowi Aleksiejewiczowi Dołgorukowi, który w 1810 r. sprzedał Tomaszówkę polskiemu szlachcicowi Janowi Nepomucenowi Chojeckiemu herbu Lubicz. Chojeccy władali Tomaszówką przez ponad 100 kolejnych lat.

Dwór

Dwór Chojeckich na przedwojennym zdjęciu

W 1903 r. Zygmunt Chojecki po pożarze obszernego dworu wybudował tu nową murowaną piętrową rezydencję, opisaną przez Antoniego Urbańskiego^[6]. Architektem, który zaprojektował budowlę, był Walerian Kulikowski z Wilna. Rezydencja, jako piętrowa, została wybudowana w stylu eklektycznym z dekorowanymi wieżyczkami i bogato zdobioną fasadą, miała od podjazdu górne balkony i narożną wieżę. W dworze znajdowała się kaplica oraz kolekcja polskiej literatury i malarstwa portretowego oraz historycznego (m.in. obrazy Gersona - Poseł Wilczek prosi Jana III o pomoc dla oblężonego Wiednia, Lessera - Wjazd Jagiełły na zamek Wawelski i Löfflera – Po napadzie Tatarów). Pałac ocalał do dzisiejszych czasów. Po przejęciu pałacu w okresie radzieckim ulokowano w nim szkołę. W 2000 roku został przejęty przez zakonników prawosławnych klasztoru moskiewskiego patriarchatu. Od XIX w. w Tomaszówce mieszkało ok. 800 mieszkańców, znajdowała się tu stacja pocztowa, stacja kolejowa, młyn oraz niewielka szkoła. Miejscowość znajdowała się na terenie powiatu (ujezdu) skwirski i należała do rzymskokatolickiej parafii Dziadowszczyzna (Dydowszczyzna, Didowszczyzna), dekanatu skwirskiego. Ludność prawosławna również korzystała z dwóch cerkwi w Dziadowszczyźnie. Po Chojeckich Tomaszówka należała do Zygmunta Straszyńskiego herbu Lubicz (ur. w 1871). W czasach radzieckich rezydencja pełniła funkcję budynku szkolnego. W dawnej siedzibie Chojeckich mieści się obecnie męski monastyr Złożenia Szat Przenajświętszej Bogurodzicy (Свято-Богородичный Ризоположенский мужской монастырь), znajdujący się w jurysdykcji Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego. Skit został założony w 2000 r. Klasztor pełni ponadto rolę ośrodka wypoczynkowego dla duchowieństwa oraz atrakcji turystycznej (park, ferma strusi)^[7]^[8].

Przypisy

↑ ^a ^b Усадьба Хоецких. Достопримечательность. Томашовка (ros.). Веломаршруты (velorout), 2013-05-03. [dostęp 2013-07-16].
↑ ^a ^b Петро Власенко: Томашовка, Киевская область (Tomashivka, ТОМАШІВКА, Київська обл.) (ros.). ua.vlasenko.net, 2013-05-03. - fotokopia strony z opracowania historii wsi
↑ ^a ^b Село Томашівка (ros.). Мій дім, моя хатина, моя хата, 2013-05-03. [dostęp 2013-07-16].
↑ Роман Маленков: Томашовка (ros.). Украина Инкогнита.
↑ Київське воєводство XVIII століття (ukr.). Ridni.org. [dostęp 2020-09-20].
↑ A. Urbański, Memento kresowe, Warszawa 1929, s. 73-76.
↑ Томашовка. Киевская область (ros.). lyasha.livejournal.com, 2006-06-06. [dostęp 2013-07-16].
↑ Анна Лукинская: Чайковский у нас чай пил (ros.). Подорож Україною. [dostęp 2013-07-16].

Linki zewnętrzne

[velorout-1] Усадьба Хоецких. Достопримечательность. Томашовка (ros.). Веломаршруты (velorout), 2013-05-03. [dostęp 2013-07-16].

[vlasenko-2] Петро Власенко: Томашовка, Киевская область (Tomashivka, ТОМАШІВКА, Київська обл.) (ros.). ua.vlasenko.net, 2013-05-03. - fotokopia strony z opracowania historii wsi

[convdocs-3] Село Томашівка (ros.). Мій дім, моя хатина, моя хата, 2013-05-03. [dostęp 2013-07-16].

[4] Роман Маленков: Томашовка (ros.). Украина Инкогнита.

[5] Київське воєводство XVIII століття (ukr.). Ridni.org. [dostęp 2020-09-20].

[6] A. Urbański, Memento kresowe, Warszawa 1929, s. 73-76.

[7] Томашовка. Киевская область (ros.). lyasha.livejournal.com, 2006-06-06. [dostęp 2013-07-16].

[8] Анна Лукинская: Чайковский у нас чай пил (ros.). Подорож Україною. [dostęp 2013-07-16].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne