Tomasz Kolbe

Tomasz Kolbe (ur. 1830[1] we wsi Sielc k. Ostrowi Mazowieckiej, zm. 5 maja 1863 pod Rydzewem) – naczelnik wojenny powiatu przasnyskiego[2], dowódca oddziału w powstaniu styczniowym.

Syn Ferdynanda, majora wojsk polskich, poległego w bitwie pod Olszynką Grochowską w 1831. Wychowywał go brat matki, ziemianin Józef Komierowski. Uczył się w Pułtusku i w Warszawie, potem studiował w Krakowie. Od 1848 przebywał w Paryżu, gdzie poznał Juliusza Słowackiego. Pod jego wpływem zaczął pisać wiersze, interesował się życiem emigracji polskiej.

Po powrocie do kraju wydzierżawił majątek Dąbrówka k. Chorzel (1856) i aktywnie zajmował się działalnością konspiracyjną. W 1861 otrzymał spadek po wuju Komierowskim i całkowicie się oddał pracy spiskowej. W czerwcu 1862 Komitet Centralny "Czerwonych" mianował go naczelnikiem powiatu przasnyskiego. Folwark Dąbrówka był miejscem przygotowań do walk powstańczych na tych terenach. 3 lutego 1863 Kolbe na czele oddziału wyparł z Chorzel do Prus piechotę rosyjską. 15 lutego został ranny, jednak już w kwietniu utworzył nowy oddział.

Tomasz Kolbe zmarł w trakcie bitwy pod Rydzewem. Nie chcąc oddać się do niewoli, ostatnim pociskiem odebrał sobie życie. Dowodzący wojskami rosyjskimi płk Wałujew kazał ciało Kolbego złożyć na wóz i w pierwszej napotkanej wsi zwołanej szlachcie zapowiedział, że mają go porządnie pochować, w przeciwnym razie każe im wymierzyć po sto batów. Pogrzeb Kolbego zgromadził ogromne tłumy włościan. Ciało zostało pochowane na cmentarzu w Unierzyżu. Po Tomaszu Kolbem pozostała legenda bohaterskiego dowódcy, wykorzystywali to inni dowódcy powstańczy, przybierając nazwisko Kolbego jako pseudonim konspiracyjny. W Ciechanowie znajduje się pomnik T. Kolbego.

Przypisy

  1. ↑ baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego. [dostęp 2015-03-03].
  2. ↑ Organizacja władz powstańczych w roku 1863 [Spis obejmuje Komitet Centralny oraz naczelników wojennych i cywilnych powiatów z województw: mazowieckiego, podlaskiego, lubelskiego, sandomierskiego, krakowskiego, kaliskiego, płockiego, augustowskiego, wileńskiego, kowieńskiego, grodzieńskiego, mińskiego, mohylewskiego, witebskiego, kijowskiego, wołyńskiego, podolskiego oraz z Galicji, Wielkopolski i Prus Zachodnich. AGAD, nr zespołu 245, s. 10.