Tomasz Merta

Tomasz Merta

Tomasz Merta podczas 43. Tygodnia Kultury Beskidzkiej w Żywcu (2006)
Data i miejsce urodzenia	7 listopada 1965 Legnica
Data i miejsce śmierci	10 kwietnia 2010 Smoleńsk
Generalny konserwator zabytków
Okres	od 4 listopada 2005 do 10 kwietnia 2010
Poprzednik	Ryszard Mikliński
Następca	Piotr Żuchowski
Odznaczenia

Grób Tomasza Merty na cmentarzu parafii św. Zofii Barat w Warszawie

Tomasz Adam Merta (ur. 7 listopada 1965 w Legnicy^[1], zm. 10 kwietnia 2010 w Smoleńsku) – polski urzędnik państwowy, historyk myśli politycznej i publicysta, w latach 2005–2010 podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego i generalny konserwator zabytków.

Życiorys

Absolwent IV Liceum Ogólnokształcącego im. Hanki Sawickiej w Kielcach^[1]. Ukończył następnie studia w zakresie filologii polskiej na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, studia podyplomowe Szkoły Nauk Społecznych przy Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk. Pisał doktorat na Wydziale Stosowanych Nauk Społecznych UW.

W latach 1996–1998 pracował jako asystent w Instytucie Stosowanych Nauk Społecznych UW. Od 1996 do 1999 wchodził w skład zespołu redakcyjnego pisma „Res Publica Nowa”. W latach 1996–2000 był polskim korespondentem „East European Constitutional Review”, następnie do 2002 zajmował stanowisko redaktora naczelnego „Kwartalnika Konserwatywnego”. Był członkiem Warszawskiego Klubu Krytyki Politycznej założonego po wyborach prezydenckich w 1995 roku^[2] przez środowiska prawicowe^[3][4].

W latach 2000–2001 pełnił funkcję doradcy ministra kultury i dziedzictwa narodowego Kazimierza Michała Ujazdowskiego. Od 2001 do 2002 był dyrektorem Instytutu Dziedzictwa Narodowego.

Należał do współautorów programu Prawa i Sprawiedliwości w dziedzinie kultury. Zasiadał w radzie „IV Rzeczypospolitej”. W 2005 należał do Honorowego Komitetu Poparcia Lecha Kaczyńskiego w wyborach prezydenckich.

Związany ze środowiskiem krakowskiego Ośrodka Myśli Politycznej (należał do Klubu Przyjaciół i Sponsorów OMP). Współautor i współredaktor książek publicystycznych W obronie zdrowego rozsądku (2000) oraz Pamięć i odpowiedzialność (2005). Publikował także m.in. w „Znaku”, „Życiu”, „Rzeczpospolitej”, „Gazecie Wyborczej”, „Przeglądzie Politycznym”, „Więzi”, „Newsweeku” i „Ozonie”. Konsultant merytoryczny w Centrum Edukacji Obywatelskiej, współautor programów nauczania i podręczników m.in. do wiedzy o społeczeństwie, historii i przedsiębiorczości oraz metodycznych poradników dla nauczycieli.

4 listopada 2005 został powołany na stanowiska podsekretarza stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz generalnego konserwatora zabytków. Po utworzeniu nowego rządu 16 listopada 2007 pozostał na tych stanowiskach.

Zginął 10 kwietnia 2010 w katastrofie polskiego samolotu Tu-154M w Smoleńsku w drodze na obchody 70. rocznicy zbrodni katyńskiej^[5]. 20 kwietnia 2010 został pochowany na cmentarzu parafii św. Zofii Barat w Warszawie^[6].

Odznaczenia, wyróżnienia i upamiętnienie

16 kwietnia 2010 pośmiertnie odznaczono go Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski^[7], a także pośmiertnie złotą Glorią Artis i Medalem Komisji Edukacji Narodowej^[8]. Tego samego dnia Sejmik Województwa Dolnośląskiego nadał mu tytuł honorowego obywatela Dolnego Śląska.

Tomaszowi Mercie poświęcono biografię literacką autorstwa Beaty Mikluszki i Łukasza Perzyny Poeta na urzędzie (Wyd. Akces, Warszawa 2011), zawierającą relacje m.in. Kazimierza Michała Ujazdowskiego, Bogdana Zdrojewskiego i Marka Cichockiego.

„Teologia Polityczna” i Muzeum Historii Polski w Warszawie wydały Nieodzowność konserwatyzmu. Księgę pamięci Tomasza Merty^[9] oraz Nieodzowność konserwatyzmu. Pisma wybrane^[10]. Pośmiertnie przyznano mu Nagrodę Literacką im. Józefa Mackiewicza (2012, za książkę Nieodzowność konserwatyzmu. Pisma wybrane)^[11] oraz nagrodę Kustosz Pamięci Narodowej (2013)^[12].

Życie prywatne

Syn Januariusza i Marianny. Był żonaty z Magdaleną Pietrzak-Mertą. Mieli trzy córki^[13].

Przypisy