Tomasz Tomaszewski (pilot)
 kapitan pilot | |
| Data i miejsce urodzenia | 15 sierpnia 1910 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | ok. 1933-1945 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Późniejsza praca | Polskie Linie Lotnicze LOT (1945-1948) |
Tomasz Tomaszewski ps. Łoś (ur. 15 sierpnia 1910 w Zakroczymiu, zm. 3 lutego 1972 w Montrealu[1]) – polski pilot, kapitan lotnictwa Wojska Polskiego, żołnierz Armii Krajowej i powstaniec warszawski. Znany z uprowadzenia w 1948 samolotu lecącego z Katowic do Gdańska i dotarcia nim na Bornholm.
Życiorys
W 1937 ukończył naukę w Szkole Podchorążych Lotnictwa - Grupa Techniczna w Warszawie (I promocja)[2]. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 października 1937 i 25. lokatą w korpusie oficerów lotnictwa, grupa techniczna[3]. W marcu 1939 pełnił służbę w 1 pułku lotniczym w Warszawie na stanowisku II oficera nadzoru technicznego parku lotniczego Bazy Lotniczej[4].
Podczas okupacji niemieckiej zorganizował, z oficerów i podoficerów – mechaników lotniczych 1 Pułku Lotniczego oraz pracowników Zakładach Lotniczych na Okęciu, Grupę Lotniczą. W 1942 Grupa Lotnicza włączona została w struktury Bazy Lotniczej „Łużyce”, a on sam wyznaczony został na stanowisko zastępcy komendanta bazy. Walczył w powstaniu warszawskim[5]
Po wojnie pracował w PLL LOT, w charakterze mechanika pokładowego. W obliczu represji na byłych żołnierzach AK, wraz z pilotami Mieczysławem Sadowskim i Janem Konikowskim zdecydował się na ucieczkę z komunistycznej Polski. W grudniu 1948, piloci uprowadzili samolot Dakota należący do PLL LOT, w czasie lotu z Katowic do Gdańska. Tomaszewski w czasie lotu podróżował jako pasażer. Podczas międzylądowania w Łodzi do samolotu wsiadły żona Sadowskiego oraz Halina Tomaszewska z synami. Piloci przez całą drogę mylnie informowali nawigatora o położeniu samolotu. Będący na pokładzie funkcjonariusz UB oraz nawigator zorientowali się za późno, 5 minut przed lądowaniem na Bornholmie. Tomasz Tomaszewski otrzymał wraz z rodziną azyl w Danii. Historia ucieczki na Bornholm została przedstawiona w 9. odcinku serialu Wielkie ucieczki.
Przypisy
- ↑ Tomasz Tomaszewski - Powstańcze Biogramy [dostęp z dnia: 2016-02-14]
- ↑ Jędrzejewski 1989 ↓, s. 173.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 217.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 776.
- ↑ Na stronie internetowej wielkieucieczki.onet.pl podano, że był żołnierzem kontrwywiadu AK, kierował oddziałem odpowiedzialnym za likwidację konfidentów, a podczas powstania warszawskiego był dowódcą oddziału. Być może chodzi tu o cichociemnego, ppor. Tadeusza Tomaszewskiego ps. „Wąwóz”.
Bibliografia
- Zygmunt Jędrzejewski: Od września do września. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1989. ISBN 83-211-0998-5.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Film Ucieczka na Bornholm w reż. Wojciecha Bockenheima z 2003 r.
- Powstanie Warszawskie 1944, Oddziały Powstania Warszawskiego, Baza Lotnicza "Łużyce" Warszawa. pw44.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-05)].
Media użyte na tej stronie
.svg)
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
Naramiennik porucznika Sił Powietrznych RP (obecnie).
Naramiennik kapitana polskiego lotnictwa wojskowego (II Wojna Światowa).